فرصت یا تهدید؛ ارزیابی وعده‌های اقتصادی «مرد تعرفه‌ها»!
دنیای اقتصاد: دیدگاه دونالد ترامپ برای تغییر ساختار بزرگترین اقتصاد جهان از طریق سیاست‌های حمایت‌گرایانه که هدف آن، «آمریکا را در اولویت قرار دادن» است، می‌تواند به رشد اقتصادی این کشور آسیب برساند.
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - نیلوفر ادیب‌نیا: بر اساس نظرسنجی‌های انجام‌شده از سوی اقتصاددانان فایننشال تایمز که با خوش‌بینی سرمایه‌گذاران نسبت به برنامه‌های رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در تضاد است، دیدگاه دونالد ترامپ برای تغییر ساختار بزرگترین اقتصاد جهان از طریق سیاست‌های حمایت‌گرایانه که هدف آن، «آمریکا را در اولویت قرار دادن» است، می‌تواند به رشد اقتصادی آسیب برساند.
این نظرسنجی، که شامل نظرات بیش از 220 اقتصاددان از ایالات متحده، بریتانیا و منطقه یورو می‌شود، نشان می‌دهد اکثر پاسخ‌دهندگان معتقدند سیاست‌های حمایت‌گرایانه ترامپ تأثیرات منفی بیشتری نسبت به مزایای سایر جنبه‌های آنچه رئیس‌جمهور منتخب، «مگانومیکس maganomics» می‌نامد، خواهد داشت.
بسیاری از اقتصاددانان ایالات متحده که در نظرسنجی مشترک فایننشال تایمز و دانشکده بازرگانی دانشگاه شیکاگو شرکت کرده‌اند، همچنین بر این باورند که بازگشت ترامپ به کاخ سفید موجب تشدید تورم خواهد شد و در نتیجه، فدرال رزرو با احتیاط بیشتری در خصوص کاهش نرخ بهره عمل خواهد کرد.
شبنم کالملی اوزجان، استاد دانشگاه براون و عضو پنل مشاوره اقتصادی فدرال رزرو نیویورک، می‌گوید: «سیاست‌های ترامپ ممکن است در کوتاه‌مدت منجر به رشد اقتصادی شود، اما این رشد به قیمت یک رکود جهانی است که بعد از آن به ایالات متحده آسیب خواهد زد. سیاست‌های او هم در ایالات متحده و هم در سایر نقاط جهان تورم‌زا هستند، بنابراین ما وارد دوره‌ای از رکود تورمی خواهیم شد.»
با این حال، اکثر اقتصاددانان از جمله کارشناسان صندوق بین‌المللی پول، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) و کمیسیون اروپا پیش‌بینی می‌کنند که در سال 2025 رشد اقتصادی ایالات متحده از اروپا فراتر خواهد رفت؛ ضمن اینکه اقتصاد ایالات متحده از زمان همه‌گیری کرونا، همواره عملکرد بهتری نسبت به همتایان خود در آن سوی اقیانوس اطلس داشته و تنها در سه‌ماهه سوم سال گذشته با نرخ سالانه 2.8 درصد رشد کرده است.
ترامپ هنوز برنامه اقتصادی جامعی ارائه نکرده است و تحلیلگران برای ارزیابی چشم‌انداز اقتصادی او به وعده‌ها و تهدیدهایی که در جریان کمپین انتخاباتی‌اش مطرح کرده، استناد می‌کنند.
این وعده‌ها شامل اعمال تعرفه‌های گسترده تا 20 درصد بر تمام واردات ایالات متحده، اخراج جمعی کارگران فاقد مدارک قانونی، کاهش بروکراسی و دائمی کردن کاهش مالیات‌هایی است که در سال 2017 معرفی شده بودند.
ترامپ که خود را «مرد تعرفه‌ها» می‌نامد، به‌طور دیرینه بر این باور است که ایالات متحده باید کسری تجاری خود را کاهش داده و تولیدات داخلی را تقویت کند. یانیس ابرلی، مقام ارشد پیشین وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در دولت اوباما و استاد فعلی دانشگاه نورث‌وسترن در این رابطه می‌گوید: «سیاست‌های اعلام‌شده ترامپ شامل تعرفه‌های سنگین و اخراج کارگران مهاجر است. هر دوی این سیاست‌ها معمولا تورم‌زا بوده و به احتمال زیاد تأثیرات منفی بر رشد اقتصادی خواهند داشت.»
در مجموع، بیش از نیمی از 47 اقتصاددانی که به‌طور خاص درباره اقتصاد ایالات متحده مورد نظرسنجی قرار گرفته‌اند، انتظار دارند که سیاست‌های ترامپ «تأثیر منفی» بر اقتصاد داشته باشد. علاوه بر این، یک‌دهم از آنان پیش‌بینی کرده‌اند که تأثیر این سیاست‌ها «بسیار منفی» خواهد بود. از سوی دیگر، یک‌پنجم از پاسخ‌دهندگان انتظار دارند که این تأثیر مثبت باشد.
ناامیدی بین اقتصاددانان در تضاد با خوش‌بینی سرمایه‌گذاران نسبت به دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ قرار دارد.
شاخص سهام S&P ایالات متحده در هفته‌های پس از پیروزی ترامپ به شدت افزایش یافت، هرچند در دسامبر برخی از این افزایش‌ها به کاهش گراییدند، زیرا تصمیم‌گیرندگان نرخ در ایالات متحده اعلام کردند که در سال جاری کاهش نرخ کمتری نسبت به آنچه پیش‌بینی شده بود، خواهند داشت.
این شاخص در پایان سال 2024، در بهترین دوره دو ساله خود در این قرن، با رشدی 23.3 درصدی همراه شد، که رشد مشابهی را نیز در سال 2023 تجربه کرده بود. بنجامین بولر، استراتژیست بانک آمریکا، این هفته اعلام کرد که «اقتصاد آزاد» ترامپ، کاهش مالیات‌ها و کاهش مقررات، به همراه احتمال «انقلاب هوش مصنوعی»، به معنای ادامه این روند صعودی تا سال 2025 خواهد بود.
یک نظرسنجی جداگانه که توسط روزنامه فایننشال تایمز انجام شد، نشان داد که اقتصاددانان منطقه یورو حتی بیش از همتایان آمریکایی خود نسبت به تأثیر سیاست‌های ترامپ در منطقه‌شان بدبین هستند؛ به‌طوری‌که 13 درصد از تحلیلگران انتظار داشتند اثرات منفی قابل توجهی وجود داشته باشد و 72 درصد دیگر نیز پیش‌بینی کردند که برخی عواقب منفی در پی خواهد داشت.
نگرانی اصلی در منطقه یورو، کاهش تولید صنعتی، به ویژه در آلمان به‌عنوان بزرگترین اقتصاد این منطقه، است. مارتین وولبرگ، اقتصاددان ارشد جنرالی اینوستمنتز، احتمال هدف قرار گرفتن صنعت خودروی آلمان توسط ترامپ را برجسته کرد. کریستوف بوشر، یک مدیر ارشد سرمایه‌گذاری، هشدار داد که تهدید ترامپ به وضع تعرفه 60 درصدی بر کالاهای چینی، می‌تواند صنایع اروپایی را بیشتر به چالش کشیده و احتمالا منجر به ورود سیل محصولات ارزان چینی به بازار اروپا شود.
در عین حال با وجود اینکه بریتانیا به دلیل بخش خدمات قوی خود، در برابر تعرفه‌ها مقاوم‌تر به نظر می‌رسد، آلپش پالجا، اقتصاددان ارشد، نسبت به «تأثیرات ثانویه» احتمالی کاهش رشد منطقه یورو بر بریتانیا هشدار داد.
در بریتانیا، بیش از 56 درصد از حدود 100 پاسخ‌دهنده، انتظار تأثیر منفی داشتند و بسیاری از آن‌ها به تاثیر منفی عدم قطعیت پیش از مراسم تحلیف ترامپ در 20 ژانویه اشاره کردند و کمی بیش از 10 درصد انتظار تأثیر مثبت داشتند.
در عین حال، بارت کوپلیان، اقتصاددان ارشد، دولت ترامپ را «ماشین عدم قطعیت» خواند که می‌تواند مانع از اتخاذ تصمیمات بلندمدت توسط کسب‌وکارها و خانوارها شده و هزینه‌های اقتصادی به همراه داشته باشد.