فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟| ضرورت ایجاد فرماندهی واحد برای مقابله با حملات سایبری
با توجه به حوادث اخیر، ارتقای امنیت فضای سایبری کشور با ایجاد فرماندهی واحد، برای دفع حملات سایبری امری ضروری به نظر می رسد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ امروزه پیشرفت فناوری از یک طرف سبب تسهیل در امور بشر و دسترسی به آرامش و آسایش بیشتر شده و از طرف دیگر آثار و تبعات مخربی نیز به همراه داشته است. به تبع به وجود آمدن فضای سایبر، مواجه شدن دولت ها با حملات سایبری در عصر حاضر اجتناب ناپذیر است.
از همین پرونده بیشتر بخوانید:
فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟| حق مشروع ایران برای اقدام متقابل در برابر حملات سایبری وزیر ارتباطات: افزایش آمادگی برای مقابله با حملات سایبری ضروری است ضرورت ارتقای آمادگی کشور برای مقابله با حملات سایبریدرباره تعریف حملات سایبری اتفاق نظری وجود ندارد؛ از جمله تعاریفی که از حملات سایبری ارائه شده، تعریفی است که در استراتژی نظامی ملی آمریکا مطرح شده است؛ در این تعریف مذکور حملات سایبری به عنوان عملیاتی که موجب مختل کردن، انکار، تنزل یا تخریب اطلاعات موجود در کامپیوتر یا اطلاعات موجود در شبکه ها و یا خود شبکه ها می شوند تعریف شده است. همچنین در تعریف دیگری چنین آمده است: «حمله سایبری عملیات سایبری تهاجمی یا تدافعی است که از آن به طور متعارف انتظار صدمه وارد شدن به اشخاص یا مرگ اشخاص یا وارد شدن خسارات به اشیاء می رود.»
دنیای امروز دنیای تقابل سایبری است
تعداد و آثار این حملات به گونه ای است که حملات سایبری می تواند به عنوان تهدیدی جدی تر از آنچه امروزه با آن مواجهیم ارزیابی شوند و در واقع می توان دنیای امروز را دنبال تقابل سایبری دانست؛ عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به این واقعیت می گوید: «بر اساس گزارش مرکز پایش امنیت سایبری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، روزانه با چندین حمله سایبری از حملات ساده گرفته تا حملات پیچیده مواجه هستیم؛ بر این اساس ضروری است بیش‌ازپیش آمادگی خودمان را برای مقابله با حملات سایبری افزایش دهیم.»
حملات سایبری در دنیا با اهداف متعددی انجام می شود که از جمله مهمترین این اهداف تسلیم کشورهای متخاصم با استفاده از فضای سایبری و با رویکرد اقتصادی است. در این باره دکتر شیخی استاد دانشگاه با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران در کانون حملات سایبری در دنیا قرار دارد می گوید: «در آمریکا موسسه ای وجود دارد تحت عنوان FDD که معروف است و در واقع یک نیروی فکری برای تصمیم گیران دولت آمریکا است. در سال 2017 برنامه ای در این موسسه تحت عنوان «جنگ اقتصادی مبتنی بر فضای سایبر» تدوین شد که اگر کمی در متن آن دقت می کنیم می گویند ما به مولد های اقتصادی کشور هدف از طریق فضای سایبری رخنه کنیم و در آن اختلال ایجاد کنیم.»
اینکه مزیت استفاده از فضای سایبری در حملات چیست؟ این استاد دانشگاه عنوان می کند: «چند مزیت در این روش وجود دارد که یکی از آنها هزینه کم است؛ شما تصور کنید یک موشک کروز قیمتش بالای یک میلیون دلار است، اما تهیه ویروسی شبیه استاکس نت حدودا 600 هزار دلار هزینه در بر داشته است. در فضای سایبری وقتی شما عملیاتی انجام دهید می توانید به گونه ای عمل کنید که ردی از شما باقی نماند.»
طراحی حملات سایبری با استفاده از هوش مصنوعی
نکته دیگر آنکه با پیشرفت های سریع و خیره کننده هوش مصنوعی، حملات سایبری با تکیه بر هوش مصنوعی در حال گسترش است؛ در این باره فرجی پور جانشین قرارگاه پدافند سایبری کشور می گوید: «حملات سایبری امروز با تکیه بسیار زیادی بر هوش مصنوعی در حال طراحی و اجرا است؛ الان سطح حمله خیلی گسترش پیدا کرده مانند حملات بات نتی که در آن یک گروهی حمله را طراحی می‌کنند و بعد یک میلیون عامل را برای حمله به جایی بسیج می کنند که این یک میلیون عامل همه ماشین هستند! این یعنی سطح حمله گسترده شده و بدافزاری هم که به زیرساخت‌های کشورها می‌فرستند هوشمند است و می داند از کجا عبور کند که شناخته نشود، این بدافزار یک ظاهر ندارد، چندین ظاهر و قابلیت عملیاتی دارد.»
فرجی پور با اشاره به اینکه تهدید بالاتری نسبت به حملات در فضای سایبری وجود دارد معتقد است: «مطالعات نشان می‌دهد که در آینده با تهدیدات ترکیبی در فضای سایبر مواجه هستیم؛ ما الان می گوییم فضای سایبری، ولی یک فضای دیگری هم وجود دارد بنام الکترومغناطیس. در فضای سایبری جریان الکتریکی و بیت و بایت وجود دارد، در فضای الکترومغناطیسی سیگنال و موج و میدان الکترومغناطیسی وجود دارد که خود اقیانوس بزرگی از تهدیدات است.»
متولی دفاع سایبری در کشور وجود ندارد
به نظر می رسد با توجه به حجم گسترده تهدیدات در فضای سایبری، ضروری است متولی خاصی برای رصد مستمر، آینده پژوهی و مقابله با این گونه تهدیدات، ایجاد شود؛ در این باره دکتر شیخی معتقد است: «در حوزه دفاع سخت، ما وزارت دفاع را داریم که کار آن تولید تجهیزات و تسلیحات آفندی و پدافندی برای دفاع از کشور است و کار و وظیفه آن کاملا مشخص است. اما در حوزه سایبر دچار یک خلاء شده ایم؛ سوال این است که متولی اصلی در کشور در حوزه توسعه فناوری‌های امنیت سایبری کجاست؟ چه کسی باید محققین و اساتید و بازیگران اصلی را جمع کند و برای آنها کار تعریف کند و از آنها محصول بخواهد؟»
نکته پایانی آنکه مجموعه شواهد و قرائن نشان می دهند امروزه فضای سایبری، فضایی مناسب برای فشار آوردن به کشورهای مورد نظر است. از این رو ارتقای آمادگی برای افزایش امنیت فضای سایبری کشور با ایجاد فرماندهی واحد، برای دفع حملات سایبری امری ضروری است که باید بیش از گذشته مدنظر مسئولان واقع شود.