فوتبال پایه قربانی نگاه اقتصادی مدیران

فرهیختگان: در سال‌های اخیر فوتبال پایه و آکادمی‌های فوتبال از نگاه افراد شاغل در این حوزه به یک بنگاه اقتصادی سودآور تبدیل شده و همواره کیفیت برنامه‌ها برای پیشرفت فوتبال پایه در اولویت‌های نخست این افراد وجود ندارد. این نگاه در تیم‌های بزرگ فوتبال ما نیز تا حدود زیادی حاکم است؛ در وهله اول به‌دنبال سودآوری و کسب سرمایه هستند و درصورت عدم موفقیت در این موضوع هدایت و برنامه‌ریزی آکادمی‌ها به افرادی سپرده می‌شود که بدون چشمداشت به کمک مالی مدیران باشگاه‌ها همراه خود سرمایه‌گذار به تیم‌های پایه تزریق کنند و درصورت موفقیت تعدادی بازیکن به تیم بزرگسال اضافه کنند که معمولا به‌دلیل نگاه اقتصادی، بازیکنی به تیم بزرگسال تزریق نمی‌شود یا درصورت حضور به خاطر کیفیت نسبتا پایین سکونشین و نیمکت نشین می‌شوند.

فوتبال پایه ناجی کشور بحران‌زده در سطح اول فوتبال دنیا نگاه تیم‌های باشگاهی به این مقوله متفاوت است و با سرمایه‌گذاری در فوتبال پایه هزینه‌های خود را در آینده کسر می‌کنند، برای مثال بایرن‌مونیخ آلمان با برنامه‌ریزی صحیح و اهمیت به سنین 15 تا 19 و تیم دوم خود که در فوتبال ایران تنها در حد شعار به آن پرداخته شده است، بسیاری از هزینه‌های خود را کاهش داده و با تزریق بازیکنانی مثل جمال موسیالا، داوید آلابا، توماس مولر، تونی کروس، متس هوملس و امره جان به تیم بزرگسالان باشگاه خود را از نظر مهره یا مسائل مالی تقویت می‌کند. قوانین فوتبال آلمان باشگاه‌های بوندس لیگا را موظف کرده است 4 بازیکن در لیست خود قرار دهند که در 15 تا 21 سالگی در تیم‌های پایه و آکادمی همان باشگاه حداقل 36 ماه فعالیت داشته باشند که همین باعث شد بایرن‌مونیخ در فصل فوتبالی 2021-2020 جمعا به 4 محصول آکادمی خود توماس مولر، داوید آلابا، یوزیپ استانیشیچ و یوشوا زیرکزی 5531 دقیقه فرصت بازی دهد. توجه به فوتبال پایه تنها در آلمان معطوف به بایرن‌مونیخ نیست و باشگاهی مثل اینتراخت فرانکفورت که بعد از عبور از سد رئال بتیس اسپانیا، بارسلونا اسپانیا و وستهام انگلیس توانست به فینال لیگ اروپا راه پیدا کند و حریف رنجرز اسکاتلند شود در سال 2010 با اختصاص 15 میلیون یورو یک آکادمی پیشرفته افتتاح کرد. این باشگاه در فصل 2021-2020 به 4 بازیکن آکادمی خود آیمن بارکوک، تیموتی چندلر، اوان اندیکا و الیاس بوردنرجمعا 3540 دقیقه فرصت بازی داد. در آکادمی‌های این باشگاه استعدادیاب‌ها سراغ کودکان بین 9 تا 10 سال می‌روند که استعداد ذاتی دارند و بعد از ورود به آکادمی تا 15 یا 16 سالگی تمرینات بالا بردن قدرت بدنی آغاز نمی‌شود و به مسائل متناسب به سن آنها پرداخته می‌شود.

پرز با پشتوانه آکادمی ولخرجی می‌کند در نگاه بیشتر علاقه‌مندان فوتبال ماحصل توجه به فوتبال پایه تزریق نیروهای مناسب به تیم بزرگسالان است اما این تنها بخشی از نکات مهم سرمایه‌گذاری در این حوزه مهم است. باشگاه رئال‌مادرید در سال‌های اخیر بعد از رونق گرفتن آکادمی بارسلونا (لاماسیا) بیش از گذشته به آکادمی معروف خود لافابریکا توجه کرد و موفق شد بازیکنان تاثیرگذاری همچون دنی کارواخال، لوکاس واسکز، ماریانو دیاز و ناچو فرناندز را به تیم خود تزریق کند اما توفیقات این تیم تنها به این امر منتهی نشده است. 28 بازیکن آکادمی لافابریکا که نتوانستند در تیم اصلی توفیقی داشته باشند در حدفاصل سال‌های 2010 تا 2020 با مبلغ بیش از 245 میلیون یورو به دیگر تیم‌ها فروخته شدند. این عدد برای آکادمی بارسلونا 155 میلیون یورو و اتلتیکومادرید 305 میلیون یورو بوده است. از دیگر محصولات چندسال اخیر آکادمی لافابریکا می‌توان به اشرف حکیمی، موراتا، مارکوس آلونسو، فابیانو، خوان ماتا و مارکوس یورنته اشاره کرد.

ستون فقرات اسپانیا 2010 بارسلونای اسپانیا در سال‌هایی که رئال‌مادرید تلاش می‌کرد با خرید ستارگان گران‌قیمت مثل زیدان، فیگو، رونالدو، روبرتو کارلوس و... افتخارهای مهمی در اروپا کسب کند با توجه به آکادمی لاماسیا توانست به‌مرور زمان با تزریق ژاوی، والدز، اینیستا، پیکه، مسی، بوسکتس و فابرگاس هزینه‌های خود را بسیار کاهش دهد و در لالیگا و لیگ قهرمانان اروپا افتخارهای زیادی کسب کند. این آکادمی در سال 1966 درکنار ورزشگاه نیوکمپ افتتاح شد. این آکادمی بعد از چندسال به فکر گسترش فعالیت‌های خود افتاد و درحال‌حاضر بیش از 30 مدرسه در اسپانیا، 5 مدرسه در مکزیک، یک آکادمی و در مصر 10 مدرسه در دیگر نقاط دنیا دارد. فعالیت‌های این مدرسه در 3 گروه سنی زیر 10 سال، زیر 16 سال و بیش از 16 سال دنبال می‌شود. نکته جالب و اصولی این مجموعه که در اکثر مدارس و آکادمی‌های موفق دنیا دیده می‌شود عدم بدنسازی بازیکنان تا 16 سال و فرا نرفتن تمرینات تاکتیکی از روی بیش از یک‌ونیم ساعت است. این بازیکنان تا 16 سالگی تنها با توپ کار می‌کنند که همین موضوع باعث خلاقیت و شکوفایی آنها در سنین جوانی در فوتبال و دیگر موارد می‌شود. سالانه بین 8 تا 10 هزار نفر خردسال و نوجوان در اروپا برای راه یافتن به این مجموعه تلاش می‌کنند. در وهله علاقه‌مندان باید نظر استعدادیاب‌ها را جلب کند و سپس افرادی که نمرات درسی خوبی دارند در آزمون عمومی دریبل، هوشیاری، دقت بینایی و قدرت حمله سنجیده می‌شوند و بعد از عبور این مرحله راهی آزمون اصلی، معاینه فیزیکی و مصاحبه اختصاصی خواهند شد. بارسلونا در سال‌های اخیر درکنار این مجموعه با 11 میلیون یورو ساختمانی 6 هزار متری در 5 طبقه افتتاح کرد تا بیش از گذشته نیروهای تاثیرگذار به تیمش تزریق شود. این کار اصولی منجر به قدرتمند شدن تیم ملی اسپانیا نیز شد و در ترکیب اصلی اسپانیا در فینال جام جهانی 2010 مقابل هلند 7 بازیکن کمپ لاماسیا در ترکیب دل بوسکه قرار گرفتند.

کشور آسیایی که جهانی عمل می‌کند برای درک اهمیت توجه به فوتبال پایه حتما لازم نیست به فوتبال آلمان و اسپانیا توجه کنیم. ژاپن در سال‌های اخیر موفق شده بعد از توجه به این مساله مهم به افتخارهای زیاد و مهمی دست پیدا کند. در ژاپن آکادمی‌های بسیار موفق و تاثیرگذاری در رشته فوتبال وجود دارد اما فدراسیون فوتبال این کشور به این موارد بسنده نکرده است و با افتتاح 4 آکادمی فوکوشیما، ساکای، ایماباری و کوماموتو اوچی نخبگان فوتبال مردان و بانوان را در سن زیر 15 سال جذب می‌کند. در این مجموعه‌ها با آنالیز مسابقات فوتبال نگاه فنی بازیکنان نوجوان باز می‌شود تا در آینده فرامین تاکتیکی سرمربی‌ها به‌خوبی از سوی این افراد درک شود. همچنین بازیکنان در یک تور کوتاه‌مدت آموزش می‌بینند چگونه زیرفشار مسابقات دوام بیاورند و در این برنامه‌ها روحیه جنگندگی این افراد پرورش داده می‌شود. فدراسیون فوتبال ژاپن برای پیشرفت فوتبال خود تنها به این موارد بسنده نمی‌کند و سالانه با اعزام تیم‌های زیر 13 تا 15 سال به تورنمنت‌های گوناگون برنامه‌های خود مقابل تیم‌های بزرگی مثل رئال مادرید، چلسی، پاری‌سن‌ژرمن و... را می‌سنجد.