لزوم انجام مطالعات و تهیه نقشه فرونشست زمین در خراسان شمالی / مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، بدون کرسی در کارگروه ها

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ سید جواد میری سلیمان، کارشناس بخش جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی نیز در گفت و گو با عصراترک اظهار کرد: پدیده فرونشست زمین بر اثر بر هم خوردن تعادل لایه های زمین میان خاک با منابع آب یا نفت و یا گاز موجود در آن و جایگزین نشدن منبع جدید بجای منبع خارج شده، بوجود می آید.

میری سلیمان گفت: اتفاق فرونشست زمین مسئله ای است که به صورت تدریجی در طول زمان پدید می آید و نشانه های این اتفاق با گذشت زمان نمایان می شود.

وی با تاکید بر این نکته که خطر فرونشست زمین در کشور بسیار جدی شده، بیان کرد: نشانه های این اتفاق در خراسان شمالی نیز اتفاق افتاده است.

این کارشناس گفت: بر اساس نقشه فرونشست تهیه شده برای خراسان شمالی که توسط سازمان زمین شناسی کشور انجام شده، این مطالعه بیانگر آن بوده است که فرونشست زمین در شهرستان اسفراین در منطقه سنخواست با نرخ 6.6 سانتی متر در سال همچنین در شهرستان فاروج با نرخ 7.5 سانتی متر در سال، در شهرستان جاجرم با نرخ 8.5 سانتی متر در سال و در منطقه قاضی در شهرستان مانه و سملقان نیز با نرخ 9.5 سانتی متر در سال رخ داده است.

وی برداشت بی رویه آب از منابع آبی زیرزمینی، برداشت غیرمجاز آب با حفر چاه های غیر مجاز متعدد، جایگزین نشدن منابع آبی جدید از محل بارش برف و باران بجای منابع آبی خارج شده، گسترش سطوح کشاورزی، تخریب پوشش گیاهی در عرصه منابع طبیعی، کاهش توان نفوذ آب در خاک، جاری شدن سیلاب ها و روان آب ها، رهاسازی زمین های کشاورزی، شخم شیارهای نامتعارف در زمین های کشاورزی و تغییر مسیر رودخانه ها در دشت ها، گسترش سدسازی بجای آبخوان داری و آبخیزداری همچنین نپرداختن حق آبه زیست محیطی بالا دست سدها را از علل بروز فرونشست در استان برشمرد.

میری سلیمان همچنین خاطر نشان کرد: هنوز در واگذاری زمین به طرح ها و پروژه های مصوب، بر مطالعات قدیمی تکیه می شود.

وی افزود: این در حالی است که سند واگذاری زمین ها به طرح ها و پروژه ها دارای ایراد است چون مطالعات به روز و جامع در زمینه های منابع آبی موجود، پوشش گیاهی منطقه، ساختار زمین شناسی و ساختار خاک انجام نشده است.

این کارشناس به آخرین مطالعه سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در زمینه بررسی سطح افت آب های زیرزمینی استان نیز اشاره و عنوان کرد: در این گزارش پیش بینی شده است که در سال 1400 متوسط افت سطح آب های زیرزمینی در دشت های قاضی و سنخواست در خراسان شمالی به بیش از 60 سانتی متر برسد.

وی گفت: بر اساس اندازه گیری از حجم آب دهی قنات ها در استان که توسط شرکت آب منطقه ای استان انجام شده است، حجم آب دهی قنات ها در مناطق قاضی و سنخواست بین 15 تا 20 درصد کاهش یافته است.

میری سلیمان همچنین یادآور شد: مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان در سال 98 موضوع گستره خشکسالی در استان را مورد ارزیابی قرار داد که این مطالعات حکایت از آن داشت در دوره 10 ساله اخیر 13.1 درصد از گستره استان درگیر خشکسالی خیلی شدید، 13.9 درصد از گستره استان درگیر خشکسالی شدید، 16.1 درصد از گستره استان درگیر خشکسالی متوسط، 15.6 درصد از گستره استان درگیر خشکسالی خفیف بوده اند که بیشترین پهنه خشکسالی به ترتیب در شهرستان های مانه و سملقان، اسفراین و راز و جرگلان بوده اند.

وی در بخش دیگری از سخن خود با انتقاد از اینکه هنوز مسئله فرونشست زمین در خراسان شمالی همچنین مناطق درگیر این پدیده و علل اتفاق آن مورد مطالعه قرار نگرفته است، در ادامه مهمترین راهکارهای پیشگیری از بروز این اتفاق در استان را انجام مطالعات و تهیه نقشه فرونشست زمین، مدیریت مصرف منابع آبی از جمله بهره گیری از سیستم آبیاری نوین همچنین اجرای طرح های آبخوان داری، آبخیزداری، پخش سیلاب، پرداخت حق آبه زیست محیطی، اجرای عملیات بازچرخانی آب با ایجاد تصفیه خانه های محلی و تزریق آب به منابع آبی زیرزمینی و یا بهره گیری در بخش صنعت و کشاورزی در استان عنوان کرد.

کارشناس بخش جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی همچنین افزود: در یک آینده میان و بلند مدت رویکرد تکیه بر اشتغال کشاورزی باید به سوی اشتغال های جدید و جایگزین هدایت شود.

افزون بر این، وی تاکید کرد: ستاد مدیریت بحران باید به مدیریت ریسک تبدیل شود تا تغییر وضعیت منابع آب و خاک و بروز مخاطرات در عرصه های طبیعی، به موقع پیش بینی و راهکارها به موقع اتخاذ شوند.

میری سلیمان همچنین بر لزوم توجه بخشی به انجام مطالعات توسط مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیز تصریح کرد.

با این وجود، وی خاطر نشان کرد: در استان، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی که وظیفه مطالعه و پیش بینی پدیده های طبیعی را بر عهده دارد هنوز به هیچ یک از کارگروه های ذی ربط همچنین شورای سازگاری با کم آبی استان دعوت نمی شود و کرسی ندارد.

کارشناس بخش جنگل و مرتع مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی همچنین گفت: وقتی موضوعی برای انجام مطالعه به این مرکز ارائه می شود، نتایج مطالعات انجام شده توسط این مرکز به دستگاه های اجرایی ذی ربط ارسال و این مطالعات انجام شده فقط بایگانی می شوند و مورد بهره برداری قرار نمی گیرند.

انتهای پیام /