مدیریت شهری و ایجاد محیط‌های امن شهری

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فرید اسماعیلی بوکانی؛ با شکل گیری شهرها، روند وقوع جرم رو به فزونی نهاده و هرچه این اجتماعات گسترده تر گردد، دامنه وقوع جرم نیز افزون میگردد و لزوم مبازره با آن و برنامه ریزی درجهت پیشگیری از جرم، امری ضروری می نماید. شهرداری به عنوان یکی از ارکان اصلی مدیریت شهری با عدم برنامه ریزی مناسب منجر به ایجاد محیط های نامناسب و پر خطر در حوزه های شهری شود.

طراحی و جانمایی ساختمان ها، توجه به مبلمان شهری و پارکهای عمومی، عدم توجه به نورگیری معابر، عدم توجه به کاربری مختلط ازجمله اقداماتی است که بر عهده متولیان مدیریت شهری قرار داشته و اجرای صحیح آن می تواند نقش موثری درکاهش جرم ایفاء نماید. محیط همواره بر رفتار انسان تاثیر داشته است. امنیت شهری یکی از مشکلات عمده در جوامع امروزی بدل شده است.

پدیده آسیب های اجتماعی جزو لاینفک یک جامعه است. ارائه راهکارهای طراحی شهری مناسب و فضاهای امن یکی از ضرورت های ساماندهی و طراحی بافت های شهری می باشد. رواج زندگی آپارتمانی و استفاده از فضاهای عمومی، این مکان ها را به بازاری برای خرید و فروش مواد مخدر و محیط مناسب تجمع ارازل و اوباش و... تبدیل نموده است.

با توجه به افزایش بی رویه آمار جرم و جنایت که ناشی از بی توجهی به شرایط بوم شناختی است، مداخله در این حوزه به منظور پیشگیری از بزهکاری امری ضروری است. هدف جرم شناسی پیشگیرانه به کار بردن فنون مختلف به منظور جلوگیری از وقوع بزه کاری است. دولت مطابق اصل سوم قانون اساسی با استفاده از رسانه های عمومی و دستگاههای اجرایی وظیفه مبارزه با فساد را برعهده دارد و قوه مقننه در حیطه قانوگذاری باید با مدنظر قراردادن نظریات جرم شناسانه، هرگونه جرم انگاری را در حد ضرورت و به تصویب برساند.

حضور فعال مردم در شهر، از عوامل افزایش امنیت در فضای شهری است. تجمع گروهی از مردم، محیطی امن ایجاد می کند که موجب عدم ترغیب به جرم و جنایت می شود. احساس انسان وابسته به فضاهایی است که به او تجرب حس امنیت می دهد بر رفتار انسان اثر می گذارند و در نتیجه انسان بر انواع فضاهایی که احساس مختلفی را از قلمرو در او ایجاد کند رفتار خاصی را بروز می دهد. این قلمروها به 4 دست صمیمی، خصوصی، اجتماعی و عمومی تقسیم می شود. فضای کوچکتر امنیت بیشتری و نیز میل به تعامل اجتماعی قویتری را خواهد داشت و در فضاهای وسیع احساس بدون حفاظ بودن و در نتیجه ناامنی وجود دارد.

اولین ضامن شکل گیری رابط اجتماعی امنیت است. امنیت عامل بسیارمهم برای یک شهر است که طریق عوامل مختلفی از جمله طراحی مناسب و سازگار با اصول و ضوابط ایمنی و پیشگیرانه می باشد قابل تامین است. با افزایش جرایم در ساختار کالبدی شهر باید معماران به رعایت اصول طراحی فضای ایمن و قابل دفاع توجه نمایند.

محیط ساخته شده بر رفتار انسان تاثیر گذار است و می توان با ایجاد فرصت برای ارتکاب جرم، مجرم را تشویق به ارتکاب نماید و از طرف دیگر با طراحی مناسب و رعایت اصول ایمنی در ساخت و ساز شهری از وقوع جرم پیشگری کند و با رعایت ضوابط ایمنی در این طراحی می توان در یک محیط شهری رفتار شهروندان را در یک چارچوب خاص فضایی کنترل و زمینه بروز رفتار مجرمانه را کاهش داد. نقش مدیریت شهری می تواند تحت سیاست های ابداعی شایان توجه باشد که در ذیل به برخی از آنها اشاره شده است.

در همه فضاهای شهری، وضعیت شاخص های بصری به گونه ای نامناسب ارزیابی می شوند به نحوی که در این فضاها:

عدم وجود اطلاعات ناظر ازبرداشت محیط

وجود آلودگی دیداری در اشکال کالبدی و نماهای شهری

کاربرد نامناسب و عدم هماهنگی رنگ درفضاهای مورد مطالعه

کاربرد نامطلوب نور در فضاها و مسیرهای منتهی به آنها

راهکارهایی جهت پیشگیری از وقوع جرم:

تدوین برنامه های کوتاه مدت، دراز مدت استانی در چهارچوب سیاستهای قوه قضائیه به عنوان وظیفه و قانون در پیشگیری از جرم در دستگاههای دولتی جهت همکاری در این زمینه باشرایط منطقه ای.

جذب، آموزش و بکارگیری مؤثر هسته های مردمی در امر پیشگیری و نظارت بر هسته های مردمی و نهادهای مدنی مرتبط.

شناسایی دقیق عوامل ارتکاب جرم باید مشخص سپس نسبت به ریشه کن کردن و پیشگیری آن برنامه ریزی کرد و بجای پرداختن به شعار در پی یافتن راه حل های اصولی بود.

تسهیل صدور مجوزهای دیوارکشی برای مالکین اراضی حاشیه شهر و اطلاع رسانی از طریق رسانه های عمومی بجای سختگیری و عدم پاسخ گویی به متقاضیان که موجب می شود ساخت و سازهای غیرمجاز و تغییر کاربری غیر مجاز صورت پذیرد.

بهره گیری از مدیران توانمند و دارای دانش و مهارت چه در مدیریت کلان و چه در مدیریت های میانی و ادارات جهت پیشگیری از جرم می توان تأکید کرد.

فرید اسماعیلی بوکانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مهاباد

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفا منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.