مزایای حذف صفر های پول ملی | مجلس دوازدهم زیر بار این موضوع می رود؟
حذف صفر از مقابل پول ملی در دولت‌های گذشته بارها مطرح شده و حتی دولت پیشین لایحه‌ای را برای تغییر واحد پول ملی هم ارائه کرد که به نتیجه نرسید.
شایعه حذف 6 صفر از پول ملی در روزهای اخیر دوباره به شدت گسترش یافته است، اما بانک مرکزی هیچ تصمیمی در این زمینه نگرفته است. این شایعه به دلیل انتشار گزارش تحقیقی توسط دو محقق در پژوهشکده پولی و بانکی به وجود آمده است.
حذف صفر از مقابل پول ملی در دولت‌های گذشته بارها مطرح شده و حتی دولت پیشین لایحه‌ای را برای تغییر واحد پول ملی هم ارائه کرد که به نتیجه نرسید. در دولت دوازدهم هم لایحه‌ای به مجلس ارسال شد که قرار بود واحد پول ملی تومان شود و هر تومان برابر با 10 هزار ریال جاری و معادل یکصد قران باشد که هرچند مجلس وقت به این پیشنهاد رای داد اما به تصویب شورای نگهبان نرسید.
زمان بازگشت صفرها
پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی زمان بازگشت 6 صفر در صورت حذف بر اساس سناریوهای مختلف تورمی را این‌گونه برآورد کرده است:
- تورم 10 درصد: 145 سال
- تورم 20 درصد: 76 سال
- تورم 30 درصد: 53 سال
- تورم 40 درصد: 41 سال
- تورم 50 درصد» 34 سال
- تورم 60 درصد: 29 سال
مزایای حذف صفر از پول ملی
1- کنترل انتظارات تورمی
2- جلوگیری از جایگزینی ریال با ارزهای خارجی
3- هویت‌بخشی ملی به شهروندان
4- کاهش هزینه‌های فیزیکی حمل و نقل اسکناس
5- کاهش ریسک سرقت
6- بهبود حسابداری مالی
7- ارتقای کارایی خدمات پرداخت الکترونیکی
8- اصلاح نسبت اسکناس به مسکوک
هزینه‌های حذف صفر از پول ملی
- هزینه سنگین تویلد و انتشار اسکانس جدید
- هزینه آموزش عمومی و تبلیغات
- هزینه مربوط به تغییر نرم‌افزارها و ابزارهای حسابداری
- گردکردن قیمت‌ها به سمت بالا
- اثر تورمی مقطعی
شرط موفقیت در حذف صفرها
- ثبات نسبی در اقتصاد کلان
- اطمینان از عدم تکرار تورم بالا
بررسی‌های یک پژوهش نشان می‌دهد که کشورهایی که با بحران‌هایی مانند ابر تورم مواجه بوده‌اند، پس از مدتی دست به اصلاحات پول ملی خود زده و تعدادی از صفرهای پول ملی خود را حذف کرده‌اند.
در مورد ایران، اگرچه این کشور تا به حال ابر تورم را تجربه نکرده، اما تورم مزمن در سال‌های گذشته موجب کاهش چشمگیر ارزش ریال شده و نیاز به حذف صفر از پول ملی احساس می‌شود. با این حال، حذف صفر از پول ملی به تنهایی نمی‌تواند به کاهش تورم منجر شود و تنها می‌تواند تا حدودی از انتظارات تورمی بکاهد.
ایران تا به حال ابر تورم را تجربه نکرده با این حال تورم مزمن در سال‌های گذشته موجب شده، تا ارزش ریال به صورت چشمگیری کاهش یابد و نیاز به حذف صفر از پولی ملی احساس شود. با این حال حذف صفر از پول ملی به تنهایی نمی تواند به کاهش تورم منجر شود و تنها می تواند تا حدودی از انتظارات تورمی بکاهد.
تجربه کشورهای مختلف نشان می دهد که اصلاحات واحد پولی در شرایطی موفقیت آمیز بوده که تا پیش از آن اصلاحاتی در زمینه مهار تورم انجام شده باشد. برای مثال ترکیه در سال 2005، 6 صفر از لیر حذف کرد؛ اما پیش از آن دولت موفق به مهار تورم شده بود.
در مقابل برزیل بدون تجربه موفقی در زمینه مهار تورم، بارها از صفرهای پول خود کاست و افزایش تورم مجددا موجب کاهش ارزش پول این کشور شد.
بنابراین می توان گفت که با توجه به هزینه‌های بالای حذف صفرهای پول ملی، این اقدام باید زمانی انجام شود که تورم به صورت قابل توجهی کاهش یافته باشد.
چه زمانی باید صفرها از ریال حذف شود؟
سید شمس‌الدین حسینی رئیس کمیسیون جهش و رونق تولید مجلس با اشاره به حذف 4 صفر از پول ملی، گفت: در برخی از اقتصادها از جمله اقتصاد ایران که طی چند دهه تورم دو رقمی تجربه کرده‌اند، در نهایت ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند و تعداد صفرهایی که در مقابل پول ملی در مقایسه با پول خارجی قرار می‌گیرد، بسیار می‌شود.
نماینده مردم تنکابن، رامسر و عباس‌آباد در مجلس شورای اسلامی در ادامه خاطرنشان کرد: به طور مثال در مقابل هر یک دلار 600 هزار ریال یا 60 هزار تومان قرار گرفته است این تعداد صفر در ارقام بالا بسیار است کما اینکه این موضوع موجب شده که به جای ریال از تومان استفاده شود و اکنون نیز به این جمع بندی رسیده‌اند که در ارقام بزرگ از هزار میلیارد تومان و به اختصار همت در ارقام بزرگ استفاده می‌کنند.
وی ادامه داد: این وضعیت حکایت از این دارد که ما به لحاظ محاسباتی و به نوعی ثبت و ضبط دفاتر مالی ناگزیر هستیم تعداد صفرها را کم کنیم یا به عبارتی نام واحد پول را تغییر دهیم این نیاز بیش از یک دهه است که حس می‌شود اما اینکه فکر کنیم این اقدام یک سیاست اصلاح اقتصادی است و منجر به کم شدن نقدینگی، تقویت پول ملی یا کنترل تورم می‌شود، باید گفت که این اثر را نخواهد داشت.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم در مصاحبه با خانه ملت تصریح کرد: در تاریخ کشورها این اقدام زمانی انجام شده که اقتصاد به آرامش رسیده باشد بنابراین زمانیکه توانستیم تورم را تک رقمی کنیم و به ارقامی مانند 3 درصد برسیم که البته به شرط‌ها و شروط‌ها این موضوع شدنی و مطمئن باشیم که می‌توانیم سیاست کاهش تورم یا شرایط کاهش تورم را تثبیت کنیم صحبت درباره تغییر واحد پول پذیرفته است.
