مزایای شهرک‌های صنعتی
صادق نجفی - کارشناس حوزه صنعت
در کشور ما صنعتگران از فعالیت در شهرک‌های صنعتی به‌دلیل مزایای زیادی که دارند، استقبال می‌کنند. البته در کنار مزایایی که در این شهرکها تعریف شده، بعضا مشکلاتی نیز گریبانگیر صنعتگران است. فراهم بودن زیرساخت‌های موردنیاز از برق، آب و گاز گرفته تا ایمنی و امکانات رفاهی به‌طور یکپارچه در شهرک‌های صنعتی، فعالیت را برای صنعتگران تا حدودی تسهیل می‌کند. در دوره‌ای در این شهرکها زمین با نرخ مناسب در اختیار صنعتگران قرار می‌گرفت و استقبال خیلی خوبی ازسوی تولیدکنندگان برای فعالیت در این شهرکها می‌شد که در حال حاضر هم این استقبال را شاهدیم. البته قبلا منابع طبیعی و امور اراضی زمین‌هایی را به‌راحتی در اختیار شرکت شهرک‌های صنعتی قرار می‌دادند، اما اکنون تامین زمین کمی سخت شده و در این زمینه شاهد سختگیری‌هایی هستیم.
نرخ خرید زمین برای شرکت شهرکها هم بالاست که اگر در این زمینه تمهیداتی اندیشیده شود به‌عنوان نمونه، دولت مساعدت کند و با ارائه یارانه یا تسهیلات خاصی به شهرک‌های صنعتی این شهرکها بتوانند زمین موردنیاز را تامین کنند و با نرخ به‌نسبت ارزان‌تر یا با شرایط حمایتی در اختیار واحدهای صنعتی قرار دهند تا صنعتگر در شروع کار مجبور نباشد بخش قابل‌توجهی از سرمایه‌ای که در اختیار دارد را صرف خرید زمین کند، بسیار تاثیرگذار خواهد بود. اگر زمین ارزان‌تر در اختیار شرکت شهرکها قرار بگیرد، دست آنها برای ارائه تسهیلات به صنعتگران در تامین زمین بازتر خواهد بود. به‌عنوان نمونه، شرکت شهرکها می‌تواند فقط 10 تا 15 درصد هزینه زمین را از صنعتگر دریافت کند و مابقی آن در طول زمان مشخصی در قالب اقساط بلندمدت پرداخت شود. در این صورت، صنعتگر مجبور نیست میلیاردها تومان از سرمایه تولید را در ابتدای فعالیت بابت تامین زمین پرداخت کند و نقدینگی که در اختیار دارد را در احداث واحد صنعتی و خرید تجهیزات هزینه خواهد کرد. از جمله مزایای خاص و قابل‌توجه فعالیت در شهرک‌های صنعتی، تامین زمینی است که در آن همه امکانات از راه گرفته تا آب، برق و تاسیسات اولیه و سایر زیرساخت‌ها فراهم و نرخ آن نسبت به خارج از شهرک‌های صنعتی مناسب‌تر است. اینکه امکاناتی فراهم است و صنعتگر مجبور نیست هزینه مجزایی برای ایجاد آنها پرداخت کند، یک مزیت بزرگ فعالیت در شهرک‌های صنعتی است. صنعتگران در شهرک‌های صنعتی مشمول تسهیلات و بخشودگی مالیات و... هم خواهند شد و بسته به محدوده فعالیت شهرک‌های صنعتی، تسهیلات و مزایایی که به تولیدکنندگان فعال در این شهرکها تعلق می‌گیرد، متفاوت است. شهرک‌های صنعتی که در فاصله 50، 100 تا 150 کیلومتری مناطق محروم قرار دارند، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های متفاوتی دارند که مربوط به مالیات و موارد مشابه می‌شود و شامل یک دستور ثابت نیست و براساس مقرراتی که دولت تصویب کرده شامل مزایای خاصی می‌شوند. مشکلات بسیاری در این شهرک ها وجود دارد که اگر برطرف شوند رونق تولید را به‌دنبال خواهند داشت. یکی از مشکلات مربوط به نرخ بالای زمین است. در حال حاضر هزینه ماشین‌آلات، کارگر، راهسازی و تامین آب، برق و گاز برای شرکت شهرک‌های صنعتی گران تمام می‌شود و به‌تبع زمین گران به صنعتگر داده خواهد شد. موضوع دوم اینکه احداث واحد صنعتی نیازمند نقدینگی بسیار زیادی است و در این زمینه عدم‌همکاری بانک‌ها در ارائه تسهیلات هم مطرح است. صنعتگر باید سند زمین و پروانه فعالیت را بگیرد و بعد برای دریافت تسهیلات اقدام کند که فرآیند سخت و پیچیده‌ای است. در بخشی هم مشکلات و محدودیت‌های زیرساخت‌هایی مانند آب، برق و گاز برای واحدهای صنعتی فعال در شهرک‌های صنعتی وجود دارد. گاه میزان تامین برق کم است و بیشتر شهرک‌های صنعتی مشکل تامین آب و نبود تصفیه‌خانه دارند. صنعتگر برای احداث کارخانه ابتدا مجوز تاسیس از سازمان صنعت، معدن و تجارت می‌گیرد، سپس از شرکت شهرکها تقاضای زمین می‌کند و شهرکها براساس طرح ارائه شده، زمین را در اختیار صنعتگر قرار می‌دهد. در ادامه صنعتگر اقدام به احداث واحد تولیدی می‌کند تا بتواند پروانه بهره‌برداری دریافت کند. در نهایت اینکه طرح ایجاد شهرک‌های صنعتی در کشور موفقیت‌آمیز بود. بیش از 60 سال از ایجاد شهرک‌های صنعتی در ایران می‌گذرد و می‌توان گفت که ایجاد این شهرکها برای بخش تولید و صنعت کشور، اقدام بسیار خوب و تاثیرگذاری بوده است. در حال حاضر شهرک‌های صنعتی بزرگی در استان‌ها داریم که موقعیت‌های بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری به‌شمار می‌روند و البته نیازمند حمایت دولت و نهادهای متولی هستند./ روزنامه صمت