مصرف زیاد نمک و استفاده اندک از سبزیجات؛ 50 درصد علت ایجاد فشار خون بالا

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ مجتبی سلیمی در گفتگو با خبرنگار مرصادنیوز، درباره بیماری فشارخون بالا، راههای پیشگیری و درمان آن، اظهار داشت: بیماری فشارخون بالا، اصلی ترین عامل خطر قابل تغییر برای ناتواتی و مرگ زودرس ناشی از بیماریهای قلبی، بیماریهای مزمن کلیه و سکته مغزی در جهان و ایران است. وی با بیان اینکه حدود سه نفر از هر ده نفر بزرگسال در سراسر دنیا از فشارخون بالا رنج می برند، افزود: نیمی از افراد مبتلا به فشار خون بالا از وضعیت خود بی اطلاع هستند و برخی از افراد مطلع هم هیچ اقدام درمانی دریافت نمی کنند. خطر بروز سکته مغزی در افراد مبتلا به فشار خون بالا 4 برابر بیشتر است سلیمی تصریح کرد: در افراد با فشارخون بالا، خطر سکته مغزی چهار برابر و خطر سکته قلبی (حمله قلبی) دو برابر بیشتر از افرادی است که دارای فشارخون طبیعی هستند. به همین دلیل در سال 2002، این بیماری توسط سازمان جهانی بهداشت در گزارش سلامت جهانی به عنوان «قاتل خاموش» نامیده شد. وی عنوان کرد: بر اساس نتایج پیمایش ملی بیماریهای غیرواگیر در سال 1400 بیش از 32% افراد 18 سال و بالاتر کشورمان فشارخون بالا داشته اند همچنین طبق نتایج این پیمایش، میزان آگاهی مردم ایران از ابتلا به این بیماری همچنان در سطح پایینی قرار داشته که این ارقام بین 53 درصد تا 74 درصد بر حسب استان های مختلف، متفاوت بوده است. 40 درصد مبتلایان به فشار خون بالا در کرمانشاه از بیماری خود بی خبر بودند مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت امور بهداشتی استان کرمانشاه گفت: بر مبنای پیمایش مذکور، 29% افراد 18 سال و بالاتر استان کرمانشاه فشارخون بالا داشته اند و تنها 59 درصد آنها از بیماری خود مطلع بوده اند. سلیمی خاطرنشان کرد: هم اکنون حدود 77 هزار بیمار مبتلا به فشارخون بالا در استان کرمانشاه شناسایی شده که تحت مراقبت و پیگیری پزشکان، بهورزان و مراقبین سلامت در مراکز خدمات جامع سلامت استان قرار دارند. وی افزود: بدون علامت بودن این بیماری و عدم اطلاع افراد مبتلا به فشارخون از بیماری خود و همچنین عدم درمان صحیح و کنترل بیماری، در راستای پیشگیری و کنترل بیماری فشارخون بالا حائز اهمیت است، در حالی که فشارخون بالا می تواند به سادگی در منزل یا در مراکز بهداشتی - درمانی، خانه های بهداشت و پایگاههای سلامت شناسایی شود. به گفته سلیمی اندازه گیری صحیح و دقیق فشارخون بسیار مهم است و در این میان افراد باید به موقع به پزشک مراجعه کنند و تحت درمان صحیح قرار گیرند. وی افزود: به توصیه اتحادیه جهانی فشارخون بالا، فشارخون در جمعیت عمومی و جمعیت مبتلا به فشارخون بالای بدون عوارض، باید کمتر از 90 بر روی140 میلی متر جیوه باشد، و برای بیماران دیابتی و کلیوی مزمن باید کمتر از 80 بر روی 130 میلی متر جیوه باشد.

مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت امور بهداشتی استان کرمانشاه انواع فشارخون بالا را بر اساس عوامل ایجاد کننده آن به دو نوع فشارخون بالای اولیه و ثانویه تقسیم کرد.

به گفته سلیمی فشارخون اولیه شایعتر است، گرچه علت آن ناشناخته است اما به عنوان فشارخون بالای اساسی هم نامیده می شود و اغلب افراد بزرگسال دارای فشارخون بالا در این گروه قرار می گیرند که به نظر می رسد ترکیبی از عوامل ژنتیک، رژیم غذایی، شیوه زندگی و سن در بروز این بیماری نقش داشته باشند که شیوه زندگی شامل مصرف دخانیات، مصرف الکل، استرس، اضافه وزن، مصرف زیاد نمک و کم تحرکی است.

وی افزود: فشارخون بالا می تواند ناشی از عوامل چندگانه ای باشد از جمله حجم پلاسمای خون و فعالیت هورمون هایی که حجم و فشارخون را تنظیم می کنند. همچنین توسط عوامل محیطی مانند استرس و کم تحرکی تحت تاثیر قرار می گیرد.

سلیمی با بیان اینکه فشارخون ثانویه چند دلیل اختصاصی دارد و عارضه یک مشکل دیگر است، تصریح کرد: اگر فشارخون بالا به علت سایر شرایط یا بیماری ایجاد شود به آن نوع ثانویه می گویند که علت آن آسیب های کلیوی، فعالیت بیش از حد غدد فوق کلیوی، دیابت، فئوکروموسیتوم (سرطان غده آدرنال)، سندروم کوشینگ، اختلال غدد تیروئید و هیپر تیروئیدی، وقفه تنفسی در خواب، تومور ها، داروهای تفریحی، کوارکتاسیون آئورت، شرایط مربوط به بارداری، افزایش بیش از حد لازم یا مصرف غلط دارو، مصرف الکل، مصرف غذاهای ناسالم و... هستند.

وی عنوان کرد: فشارخون بالا در ابتدا بدون علامت است اما زمانی که بتدریج منجر به بروز عوارضی یا چندین بیماری مانند بیماری کلیوی، بیماری قلبی و... شود، علائم دار می شود که مربوط به تظاهر عوارض فشارخون بالا است.

سلیمی درباره عوارض و درمان فشارخون بالا، خاطرنشان کرد: امروزه در اغلب زندگی های پر مشغله افراد برای خودشان وقت نمی گذارند و از استرس و تنش رنج می برند که بعدها به ایجاد مشکلات بیماری فشارخون بالا منجر می شود. فردی که از بیماری فشارخون بالا رنج می برد به سلامت خود آسیب می رساند و قادر نیست بر روی کارهای روزانه خود بطور صحیح تمرکز کند در واقع این افراد در انجام چندین نوع از فعالیت ها بطور همزمان دچار مشکل می شوند.

شیوه زندگی غلط سبب فشارخون بالا می شود

مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت امور بهداشتی استان کرمانشاه با بیان اینکه شیوه زندگی غلط سبب فشارخون بالا می شود، گفت: فشارخون بالا می تواند از طریق رژیم غذایی، انجام فعالیت بدنی منظم و مدیریت استرس های قابل پیشگیری، تنظیم شود.

سلیمی اذعان کرد: طبق راهنماهای پیشنهاد شده توسط پزشکان افرادی که از بیماری فشارخون بالا رنج می برند باید حداقل پنج روز در هفته و حداقل 150 دقیقه فعالیت بدنی متوسط یا 75 دقیقه فعالیت شدید انجام دهند. این افراد می توانند پیاده روی، دویدن آهسته، دوچرخه سواری یا شنا کنند. در صورت عدم کاهش فشارخون و عدم پاسخ به اصلاح شیوه زندگی، دارو به کاهش فشارخون بالا کمک می کند.

وی عنوان کرد: اگرچه این بیماری ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد. اما می تواند به دستگاه گردش خون شامل قلب و عروق و اعضای داخلی مانند کلیه آسیب برساند. همچنین فشارخون بالا سبب عرق کردن، اضطراب، مشکلات خواب می شود و در زمان فشارخون بحرانی، فرد ممکن است سردرد و خونریزی از بینی را تجربه کند.

سلیمی گفت: در نوع فشارخون بالای شدید علائم سردرد، خواب آلودگی، طپش قلب، تاری دید، خستگی، سرگیجه، گیجی، احساس زنگ زدن در گوش، تنفس مشکل، ضربان قلب نا منظم نشان داده شده که حتی ممکن است سبب به کماء رفتن فرد شود.

وی افزود: این بیماری همچنین یک بیماری ارثی است که می تواند از والدین مبتلا به بیماری فشارخون بالا به ارث برسد و در افراد دارای سابقه دیابت، چاقی، مصرف دخانیات، کم تحرکی، مصرف زیاد الکل، مصرف داروهای جلوگیری از بارداری و... بیشتر شایع است.

سلیمی عوارض افزایش فشارخون را شامل آترواسکلروز دانست که به معنی باریک شدن شریان ها است و تصریح کرد: فشارخون بالا به مدت طولانی سبب ایجاد آترواسکلروز و تشکیل پلاک در شریان ها و منجر به تنگی عروق می شود. این وضعیت می تواند منجر به نارسایی قلبی، حمله قلبی، آنوریسم یا ایجاد یک برآمدگی در دیواره شریان که می تواند پاره و سبب خونریزی شدید شود، نارسایی کلیه، سکته مغزی شود.

وی علت‌های ایجاد فشار خون بالا را وراثت، سن، چاقی، کم تحرکی، مصرف الکل، مصرف زیاد نمک، جنس، ابتلا به بیماری‌های دیابت، بیماری مزمن کلیه، تیروئید، غدد فوقکلیه یا چربی خون بالا اعلام و عنوان کرد: تا سن 45 سالگی، فشار خون بالا در مردان شایعتر است. در 45 تا 54 سالگی خطر در دو جنس برابر است و بعد از 54 سالگی، خطر ابتلا به فشار خون بالا در زنان بیشتر می شود.

سلیمی گفت: افراد در صورت وجود علائمی چون درد یا فشار روی قفسه سینه، احساس سنکوپ و افتادن، تنگی نفس، احساس ناراحتی روی معده (زیر جناغ)، تعریق سرد، علایم حمله مغزی شامل ضعف ناگهانی یا بیحسی صورت، بازو یا پا در یک طرف بدن، کاهش ناگهانی بینایی مخصوصاً در یک چشم، به سختی صحبت کردن یا تکلم نامفهوم، سردردهای ناگهانی و شدید، سبکی سر و ناتوانی در حفظ تعادل و افتادن ناگهانی همچنین علائم کلیوی مانند درد در پایین کمر، ورم کردن دست و پا، افزایش دفعات ادرار، سوزش و ناراحتی هنگام ادرار کردن و وجود خون در ادرار و فشار خون بالاتر از 110 بر روی 180 میلی متر باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.

مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت امور بهداشتی استان کرمانشاه خاطرنشان کرد: انجام اقداماتی چون مراجعه منظم به پزشک، مصرف دارو به‌طور منظم، رعایت رژیم غذایی مناسب کم نمک، کم چرب، افزایش مصرف حبوبات، میوه و سبزی، داشتن فعالیت بدنی منظ، عدم مصرف سیگار و الکل، کنترل وزن، مصرف میوه و سبزیجات را برای کنترل فشار خون بالا ضروری دانست.

سلیمی تصریح کرد: به منظور اندازه گیری صحیح فشارخون باید نیم ساعت قبل از اندازه گیری، سیگار، چای یا قهوه استفاده نشود و از انجام فعالیت شدید پرهیز شود، بهتر است اندازه گیری فشارخون از دست راست و در وضعیت نشسته روی صندلی و با تکیه گاه مناسب انجام شود همچنین دستی که قرار است فشارخون اندازه گیری شود، دارای تکیه گاه باشد و بطور افقی هم سطح با قلب قرار گیرد، زانوها در حالت آویزان قرار نگیرند و زیر پا تکیه گاه داشته باشد.

مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت امور بهداشتی استان کرمانشاه یک خطای مهم در اندازه گیری فشارخون را استفاده از بازوبند نامتناسب دانست و گفت: باید از دستگاه فشارسنج دارای بازوبند متناسب با دور بازو، استفاده شود.

سلیمی اذعان کرد: فشارخون طبیعی کمتر از 80 بر روی 120 میلی متر جیوه و فشارخون بالا 90 بر روی140 میلی متر جیوه و بالاتر استدو فشارخون مابین این دو پیش فشارخون بالا هشداری برای ابتلا به این بیماری در آِینده است.

وی با بیان اینکه فشارخون بالا شرایطی است که بطور دائمی فشار خون در شریان بالا است، افزود: فشارخون بالا ممکن است سبب دمانس یا کاهش عملکرد شناختی شود. همچنین فشارخون بالا، سبب بروز مشکلات و عوارض مهم گوناگونی مانند حمله قلبی و سکته مغزی می شود.

نامگذاری بیماری فشارخون بالا تحت عنوان همه گیری مدرن 

سلیمی با بیان اینکه فشارخون بالا به عنوان یک قاتل خاموش، همه گیری مدرن نامیده می شود، گفت: بیماری فشارخون بالا سبب بروز عوارض شدید و نیز افزایش خطر بیماری قلبی، سکته مغزی و مرگ می شود.

وی عنوان کرد: علت های حاد فشارخون بالا شامل استرس است اما می تواند بدون علت هم رخ دهد یا به علت بیماری های زمینه ای مثل بیماری کلیوی ایجاد شود. شیوه زندگی نیز مسئول فشارخون بالاست.

مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت امور بهداشتی استان کرمانشاه گفت: حدود 30 % فشارخون بالا به افزایش مصرف نمک و حدود 20 % به رژیم غذایی با پتاسیم کم شامل مصرف اندک میوه و سبزی مرتبط است.

30 % از مبتلایان به فشارخون بالا چاق هستند

سلیمی با بیان اینکه 30 % از مبتلایان به فشارخون بالا چاق هستند، خاطرنشان کرد: مصرف زیاد الکل نیز سبب فشارخون بالا می شود همچنین عدم مصرف دخانیات خصوصا" برای افراد دارای فشارخون بالا مهم است.

وی درمان دارویی به همراه شیوه زندگی سالم را در کنترل فشارخون بالا موثر خواند و افزود: افرادی‌که فشارخون طبیعی دارند حداقل هرسال یکبار باید فشارخون خود را کنترل کنند و افرادی که در خانواده آنها یکی از اعضا مبتلا به فشارخون بالا است، باید حداکثر سالی یکبار فشارخون آن ها اندازه گیری شود.

احتمال ابتلای کودکان نیز به فشارخون بالا وجود دارد

سلیمی با بیان اینکه شیوع فشار خون بالا در کودکان کمتر است، اما احتمال ابتلای کودکان نیز به فشارخون بالا وجود دارد، گفت: با کنترل فشار خون می‌توان از بروز عوارض آن پیشگیری کرد همچنین مصرف دارو در کنار رژیم غذایی مناسب، برای کنترل فشارخون ضروری است اما مصرف دارو برای کنترل فشارخون بالا به معنای مجوزی برای خوردن مواد غذایی پرنمک و پرچرب نیست.

ی عنوان کرد: با ایجاد تغییرات ساده در روش زندگی خود مانند داشتن رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی منظم می‌توان از افزایش فشارخون پیشگیری کرد و در این میان کاهش چربی و نمک در رژیم غذایی، نه تنها به کاهش فشار خون کمک می کند، بلکه باعث کاهش احتمال بروز بسیاری از بیماری ها از جمله بیماری قلبی عروقی و دیابت خواهد شد.

مدیر گروه بیماری های غیرواگیر معاونت امور بهداشتی استان کرمانشاه با تاکید بر اینکه نمک از عوامل اصلی افزایش فشارخون است، اذعان کرد: حذف نمک از رژیم غذایی سبب پیشگیری از افزایش فشار خون و سکته مغزی می شود.

سلیمی خواستار توجه به برچسب های غذایی برای اطلاع از میزان کلرید سدیم یا نمک آنها شد و گفت: حداکثر نمک مصرفی روزانه نباید بیش از یک قاشق چایخوری معادل دو هزار و 500 میلی گرم باشد همچنین معمولا" نصف نمک مجاز از طریق غذاهای آماده یا بسته بندی تامین می‌شود.

وی افزود: علاوه بر کاهش چربی و نمک در رژیم غذایی، خوردن غذاهای حاوی کلسیم بالا مثل لبنیات کم چرب، مصرف غذاهای حاوی پتاسیم بالا مثل موز، پرتقال، گوجه فرنگی، سیب زمینی و کیوی، مصرف روزانه پنج نوبت میوه و سبزی، مصرف حداقل دوبار در هفته ماهی و غذاهای دریایی، مصرف گوشت بدون چربی، کاهش مصرف قهوه، چای، نسکافه، عدم مصرف و یا محدود کردن مصرف مواد غذایی آمادهی پرنمک مانند فست فودها، سوسیس، کالباس ترشیجات، چیپس، برداشتن نمکدان از سر سفره، استفاده از ادویه جات و سبزیجات معطر و سرکه برای طعمدار کردن غذا به‌جای نمک و پیروی از یک رژیم غذایی سالم برای همه اعضای خانواده را ضروری دانست و گفت: نیازی نیست برای فرد مبتلا به فشار خون بالا غذای جداگانه طبخ شود.

انتهای پیام /