معضل حل نشده بانک‌ها از نظر بذرپاش
رئیس کل دیوان محاسبات کشور گفت: هزینه‌های شرکت‌ها که عمدتا شامل هزینه‌های جاری و پرسنلی بوده، روند افزایشی داشته است.
در بیست و نهمین جلسه شورای هماهنگی کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی که با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، مهرداد بذرپاش رئیس کل دیوان محاسبات کشور، اعضای هیئت‌رئیسه، رؤسای کمیسیون‌ها و رئیس مرکز پژوهش‌ها برگزار شد، بذرپاش به بررسی بودجه پیشنهادی شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت پرداخت و گزارش کارشناسی و آسیب‌شناسانه دیوان محاسبات را ارائه کرد.
در گزارش ارائه شده، آمده است: تعداد 349 شرکت دولتی مشمول، نسبت به ثبت و به‌روزرسانی اطلاعات مجامع مربوطه هیچ اقدامی نکرده‌اند. همچنین عملکرد واریز ماهانه معادل 2 درصد از یک دوازدهم هزینه‌های جاری شرکت‌ها به خزانه نشان از این دارد که 30 شرکت، عدم واریز یا کسری واریز داشته‌اند و خزانه‌داری‌کل کشور اقدام به برداشت هیچ مبلغی از آن‌ها نکرده است.
همچنین، بخش ستادی به تنهایی سهم 35 درصدی از تعداد شرکت‌ها و سهم بیش از 78 درصد از درآمدها را دارد. لازم به توضیح است که استان خوزستان با دارا بودن سهم 8.5 درصدی و استان مرکزی با اختصاص سهم 2 درصدی به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد شرکت‌ها را از آن خود کرده‌اند.
در قسمت مهم دیگری از یافته‌های این گزارش به قیمت تمام شده شرکت‌ها پرداخته است. در 169 شرکت دولتی، قیمت تمام شده محاسبه شده با قیمت تمام شده در قانون بودجه مطابقت نداشته است. علی‌رغم وجود تغییرات قابل توجه در افزایش و کاهش بهای تمام شده در پیوست شماره 3 قانون بودجه سال 1400 در مقایسه با سال گذشته، 231 شرکت دلیل این تغییرات را تبیین نکرده‌اند.
دیوان محاسبات کشور در آسیب‌شناسی موضوعی بانک‌ها تأکید دارد که شرکت‌داری بانک‌ها همچنان معضل حل نشده است. علی‌رغم تکالیف قانونی موضوع مواد 16 و 17 قانون رفع موانع تولید، عملکرد بانک‌های دولتی درخصوص تکالیف قانونی فوق، ناچیز است و بانک به صورت سرمایه‌گذاری مستقیم و اعطای تسهیلات، بخشی از منابع خود را به این شرکت‌ها تزریق کرده است. بسیاری از شرکت‌های زیرمجموعه بانک‌ها در اقدامی غیرقانونی، به منظور انجام بخشی از عملیات بانکی مانند وصول مطالبات، اعتبارسنجی و رتبه‌بندی، صرافی، کارگزاری، انفورماتیک، اداره امور رفاهی و... ایجاد شده‌اند.
درباره نفت و گاز هم گفتنی است تحمیل هزینه‌هایی از جمله آلایندگی و ابهام فعالیت در مناطق آزاد تجاری و صنعتی و نحوه پرداخت مالیات در سال‌های قبل باعث عدم تحقق برنامه‌ها و اهداف کلان و ایجاد مانع در بهبود برآورد، تولید و درآمدهای آتی شرکت‌ها می‌شوند.
تأمین نقدینگی متناسب با هزینه‌های تولید و توزیع توسط دولت یا شرکت مادر تخصصی نیست. نوع کیفیت خوراک نفت خام شرکت از نوع ترش بوده لذا بهبود کیفیت که منجر به افزایش سود می‌گردد مستلزم ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت دریافت نوع باکیفیت بهتر خوراک است.
هزینه‌های جاری شرکت که عمدتا شامل هزینه‌های جاری و پرسنلی بوده، روند افزایشی داشته و هزینه سود و جرائم تسهیلات و هزینه‌های تحمیل شده به شرکت ناشی از تحریم‌ها تصاعدی بوده است.
در حوزه بازرگانی دولتی از آنجایی که تعیین قیمت کالاهای اساسی در ستاد تنظیم بازار بر میزان هزینه‌های شرکت‌های بازرگانی دولتی ایران و پشتیبانی امور دام کشور و کنترل رانت و فساد ناشی از اختلاف قیمت تأثیر مستقیم دارند، بنابراین پیشنهاد می‌شود نقش دستگاه‌های نظارتی از جمله دیوان محاسبات کشور بر روند تعیین قیمت در ستاد مذکور افزایش یافته و در جلسات ستاد تنظیم بازار نماینده‌ای از دیوان حضور داشته باشد یا دستکم نسخه‌ای از صورت‌جلسات مذکور به هیئت‌های حسابرسی در حوزه‌های جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و نیز بانک‌ها ارسال شود.