مقدمه‌چینی برای سفر رئیسی به آنکارا
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران که هفته گذشته به دو کشور لبنان و سوریه سفر کرده بود، صبح روز گذشته در ادامه سفرهای منطقه ای‌اش در صدر هیاتی سیاسی وارد آنکارا شد؛ سفری که پیش‌تر اعلام شده بود و از جمله مهم‌ترین دستورکارهای آن نیز فراهم کردن مقدمات سفر آتی ابراهیم رئیسی به ترکیه است. این سفر به دعوت مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه صورت گرفته است.
امیرعبداللهیان هنگام ورود به ترکیه درباره دیدار و گفت‌وگوهای خود در آنکارا توضیح داد که آقای اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه دعوت رسمی از جناب آقای دکتر رئیسی برای سفر به ترکیه به عمل آوردند که هماهنگی های اولیه این سفر در سطح عالی در آنکارا انجام خواهد شد. وزیر خارجه ترکیه پیش‌تر در روآندا، در نشست خبری خود با همتای روآندایی با اشاره به سفر سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان در آینده نزدیک به ترکیه گفت: «وزیر خارجه ایران روز سه‌شنبه به ترکیه خواهد آمد و درباره مسائل مختلف گفت‌وگو خواهیم کرد.» همچنین ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست هفتگی دوشنبه 19 دی ماه خود درباره سفر رئیسی به ترکیه گفته بود که سفر رئیس جمهور ایران به دو کشور ترکیه و سوریه در حال برنامه ریزی است و ان شاءالله با قطعی شدن برنامه ریزی ها، این سفر انجام می‌شود. رئیس‌جمهور ایران قرار بود در ماه گذشته میلادی به ترکیه برود که به این سفر به درخواست طرف ایرانی به آینده موکول شده است.
چرا سفر رئیسی انجام نشد؟
البته پیش‌تر قرار بود که ابراهیم رئیسی در هفته دوم دی ماه سفری به ترکیه داشته باشد که به درخواست طرف ایرانی این سفر به تعویق افتاد. هشتم دی ماه بود که مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه از درخواست تعویق سفر رئیسی به ترکیه خبر داد. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری آناتولی ترکیه، مولود چاووش اوغلو در نشست مطبوعاتی سالانه خود با خبرنگاران در آنکارا درباره تعویق سفر برنامه ریزی شده ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران به ترکیه گفت: «سفر رئیسی به درخواست طرف ایرانی به تعویق افتاد.»
چاووش اوغلو در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره علت تعویق سفر برنامه‌ریزی شده رئیس‌جمهور ایران به ترکیه تصریح کرد: «این سفر به درخواست طرف ایرانی به تعویق افتاد، امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران طی تماس تلفنی با من خواستار تعویق این سفر شد.» وزیر امور خارجه ترکیه در ادامه در این ارتباط افزود: «امیرعبداللهیان همچنین با اعلام اینکه مایل به سفر رئیسی به ترکیه در سال جدید هستند از ما خواست که تاریخ جدیدی را برای سفر مذکور پیشنهاد کنیم.»
از سوی دیگر بعد از درخواست ایران برای تعویق سفر رئیسی به ترکیه، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه در اواسط دی ماه بود که از سفر قریب الوقوع رئیس جمهور ایران طی هفته های آتی به آنکارا خبر داد. به گزارش آناتولی، ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه با اشاره به تعویق سفر قریب الوقوع ابراهیم رئیسی به ترکیه، گفته بود که تاریخ آن هنوز مشخص نیست، اما طی هفته های آتی این سفر صورت خواهد گرفت. به گزارش خبرگزاری تسنیم، کالین با بیان اینکه اظهارات طرفدارانه ایران در قبال ارمنستان به همان اندازه که طرف آذربایجانی را ناراحت می‌کند، برای ترکیه نیز ناراحت کننده است، گفت: «ترکیه، آذربایجان، ایران، ارمنستان و گرجستان باید برای صلح و ثبات منطقه هماهنگ با یکدیگر عمل کنند و باز و شفاف باشند.»
همچنین کالین در پاسخ به سوالی درباره تحولات اخیر ایران تاکید کرده بود که این اتفاقات غم انگیز و نگران کننده است، امیدواریم این رویدادها به ساختار حمایت از حقوق و آزادی های اساسی تبدیل شود. البته در آن زمان برخی تحلیلگران گفته بودند که ممکن است دلگیری ایران از روش و منش آنکارا و مسکو در بر هم زدن توافق آستانه و عدم‌دعوت از ایران برای نخستین دیدار مقامات ترکیه و سوریه پس از یازده سال در مسکو، مهم‌ترین دلیل این تعویق باشد. همچنین سیاست های ترکیه در قبال تحولات منطقه خاورمیانه و بهبود روابط با رژیم صهیونیستی نیز می‌تواند حساسیت تهران را برانگیزد.
از سوی دیگر اختلاف‌نظر تهران و آنکارا در خصوص تحولات منطقه قفقاز جنوبی نیز ممکن است یکی از دلایل زمینه ای اتخاذ چنین تصمیمی باشد. برخی کارشناسان مسائل ترکیه تحلیل کرده بودند که موکول کردن این سفر به آینده نزدیک و نه لغو کلی آن، می‌تواند به معنی بهبود روابط در صورت تامین خواسته های تهران توسط طرف ترکیه‌ای باشد.
دستورکارهای وزیر در ترکیه
همچنین امیرعبداللهیان در بدو ورود به آنکارا درخصوص اهداف سفرش به ترکیه در جمع خبرنگاران گفت: «امروز فرصتی است که در دیدار با همتای خودم و جناب آقای اردوغان در خصوص برخی موضوعات منطقه ای از جمله موضوعات غرب آسیا و قفقاز جنوبی و موضوعات بین‌المللی رایزنی داشته باشم.» به گزارش «ایسنا»، امیرعبداللهیان در خصوص دیگر دستورکارهای این سفر گفت: «به خاطر تحولات سریع که در حوزه شامات و غرب آسیا جریان دارد، در مورد این تحولات با مقامات ترکیه رایزنی می کنیم؛ دو روز پیش نیز در سوریه و همچنین لبنان با مقامات این کشور در ارتباط با این مسائل رایزنی کرده بودیم.»
وی همچنین با بیان اینکه گفت وگو درباره آخرین تحولات در قفقاز جنوبی و رایزنی در خصوص مسائل مختلف منطقه ای از دیگر محورهای رایزنی با مقامات ترکیه در این سفر است، اظهار کرد: «بر اساس تاکید دولت آقای رئیسی مبنی بر گسترش سیاست همسایگی و نگاه ویژه به آسیا تحرکات در این حوزه یک ضرورت مهم است.» در عین حال وزیر خارجه با اشاره به اینکه پیگیری موضوعات مهم دوجانبه با توجه به سطح ممتاز روابط تهران و آنکارا و موضوعات متنوع فیمابین در دستور کار است، ادامه داد: «خوشبختانه روابط دو کشور در مسیر درست خودش قرار دارد. ما می‌توانیم از ترکیه به عنوان یکی از همسایگانی که بهترین مناسبات را با جمهوری اسلامی ایران دارد یاد کنیم.»
امیرعبداللهیان پیش از سفر چه گفت؟
همچنین حسین امیرعبداللهیان صبح روز سه شنبه پیش از سفر به ترکیه در جمع خبرنگاران اظهار کرد: «امروز طبق برنامه ریزی که شده بود و به خاطر تحرکات منطقه ای قرار بود من هم به روسیه سفر کنم هم به آنکارا، اما در نهایت مقرر شد سفر به روسیه با قدری تاخیر انجام شود و امروز به آنکارا سفر می کنم.»
دیدارهای بدون سر و صدا
امیرعبداللهیان در سفر به ترکیه با رجب‌طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه دیدار و گفت وگو کرد. وی همچنین با همتای خود دیدار و رایزنی کرد. به گزارش «ایسنا»، حسین امیرعبداللهیان ظهر روز سه‌شنبه در جریان سفر به آنکارا با چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه دیداری دوجانبه داشت. از محتوای این دیدارها اخباری منتشر نشده است. سفر روز سه شنبه 27 دی ماه، دومین سفر امیرعبداللهیان به ترکیه پس از تصدی سمت وزارت امور خارجه است. ششم تیر ماه 1401 بعد از آنکه چند بار خبر سفر حسین امیرعبداللهیان به ترکیه مطرح شده بود، این سفر انجام شد.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به دعوت «مولود چاووش اوغلو» همتای ترکیه ای خود به آنکارا رفت و ضمن دیدار با وزیر خارجه ترکیه با «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور این کشور نیز دیدار و به گفت وگو نشست. یکی از مباحثی که در این گفت وگوها مطرح شد عملیات احتمالی نظامی ترکیه در شمال سوریه بود. به گزارش خبرگزاری فارس، رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران پنج‌شنبه شب 22 دی ماه به لبنان و از آنجا به سوریه سفر کرد. همچنین قرار است بعد از ترکیه نیز امیرعبداللهیان به روسیه سفر کند.
--> اخبار مرتبط