نابغه‌ای که پس از هزار سال همچنان ناشناخته است
کتاب «متنبی پس از هزار سال»، نوشته عبدالوهاب عزام، استاد فقید دانشگاه قاهره، با نگاهی به زندگی و زمانه این شاعر برجسته جهان عرب از نشر مولی منتشر شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «متنبی پس از هزار سال»، نوشته عبدالوهاب عزام، با ترجمه امیرحسین الهیاری به‌تازگی از سوی انتشارات مولی منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.
عزام، استاد فقید دانشگاه قاهره که در نزد ایرانیان با تصحیح ترجمه عربی بنداری اصفهانی از شاهنامه فردوسی شهره است، در کتاب حاضر تلاش دارد به بررسی همه‌جانبه از زندگی مردی بپردازد که از سرآمدان شعر عرب از هزار سال پیش تاکنون است. ابوالطیب احمد بن حسین بن حسن بن عبدالصمد جُعفی، شاعر عراقی سده چهارم هجری و عصر عباسی است، متنبی در جهان عرب به سخنوری و استادی در فن شعر شهره است؛ شهرتی که سبب شده تا شاعران بسیاری پس از او خیال متنبی ثانی شدن را در سر بپرورانند. این تأثیرپذیری منحصر و محدود به جهان عرب نشده و بسیاری از شاعران در دیگر زبان‌ها نیز نیم‌نگاهی به سخنوری او داشته‌اند. در زبان فارسی، نام سعدی با متنبی پیوند خورده است و برخی او را متأثر از متنبی و حتی عده‌ای به اشتباه، شیخ شیراز را به «ترجمه اشعار مُتَنَبی» متهم می‌کنند. فارغ از اینکه این ادعا تا چه اندازه صحیح است و تا چه اندازه از اساس نادرست، بیانگر گسترده بودن دایره تأثیرگذاری متنبی بر شاعران پس از خود است.
الهیاری که پیش از این با کتاب «گاه ناچیزی مرگ» با نگاهی به زندگی ابن عربی در میان مخاطبان شناخته شده است، در کتاب جدید نیز کوشیده تا یکی از آثار موفق و تقریباً کامل درباره متنبی را به مخاطبان فارسی‌زبان معرفی کند.
کتاب «متنبی پس از هزار سال» از چهار فصل تشکیل شده است؛ نویسنده ابتدا از اصل و نسب متنبی آغاز کرده و در ادامه، به آثار او در مقاطع مختلف زندگی پرداخته است. فصل دوم کتاب به بررسی اشراف به ادبیات، زبان و سایر دانش‌های متنبی اختصاص دارد و در ادامه، نویسنده باورهای دینی و اعتقادی این شاعر را بررسی و تلاش کرده است به این پرسش پاسخ دهد که آیا متنبی قرمطی بوده است؟ بخش چهارم کتاب نیز به بررسی ادبیات متنبی، موافقان و منتقدان او اختصاص دارد.
رمزگشایی نویسنده انگلیسی از زندگی گوستاو فلوبردر بخش‌هایی از مقدمه نویسنده بر این کتاب می‌خوانیم: می‌خواهم به این نکته توجه دهم که مسئله اشتغال به شعر و شاعری و نیز کاوش و کنکاش در شعر، مسئله پیچیدگی و ظرافت نیست، بلکه فراتر از آن، مسئله اصطحکاک و برخورد است. به همین خاطر است که جدل بر سر مقام یک شاعر مانند متنبی پس از 10 قرن هنوز تمام نشده و هربار به آن ورود کنی، محمل معانی و دقایق تازه است.... من فکر می‌کنم متنبی مجموعه‌ای از خصائص شاعران پیش از خویش است. چرا؟ چون از امرؤالقیس اندوه و خشم بر سرنوشت، و نگاه دیگرگونه به زبان و تصویر را به ارث برده... از نابغه ذبیانی اقامات در دربار سلاطین و مدیحه‌گوی خاص ایشان شدن را، از زهیر ستایش و تشویق سلطان به خاطر عفو و بخشش را و از اعشی کم‌بینا میل به سفر و حرف به مال‌اندوزی را و از عنتره گلایه نداشتن از نسب والا را....
کوشیده‌ام جزئیات زندگی متنبی را در کتاب بگنجانم، و پرده از ناشناخته‌های زندگی و شعر او بردارم و به خوانندگان تقدیم کنم؛ بدین امید که آن را سزاوار گرامیداشت شاعری چون متنبی بدانند. به گمان من این اثر کامل‌ترین، دقیق‌ترین و مفیدترین نوشته درباره این شاعر است؛ از روزگار حیاتش تا به امروز یعنی نزدیک به هزار سال.
انتشارات مولی کتاب «متنبی پس از هزار سال» را با قیمت یک میلیون و 100 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان قرار داده است.