نتانیاهو در تله حماس افتاد / پشت پرده پاسخ هوشمندانه مقاومت اسلامی فلسطین به طرح دونالد ترامپ

موافقت مشروط حماس با چهارچوب پیشنهادی طرح ترامپ برای تبادل اسرا و خاتمه جنگ، حتماً آن اتفاقی نیست که مطلوب جنگ‌طلب بزرگ بنیامین نتانیاهو باشد. حالا همه چیز متوجه دولت اشغالگر و کابینه نتانیاهو است. اکنون پرسش اساسی حول این محور می‌چرخد که نتانیاهو می‌تواند یا در موقعیتی قرار دارد که بتواند جنگ را خاتمه دهد؟ جنبش مقاومت اسلامی فلسطین روز گذشته موافقت خود را با آزادی اسرا مطابق با فرمول تبادل موجود در طرح ترامپ و آمادگی خود را برای ورود فوری به مذاکرات از طریق میانجیگران برای بحث در مورد جزئیات پایان جنگ اعلام کرد.

در بیانیه حماس آمده است: جنبش مقاومت اسلامی حماس تلاش‌های عربی، اسلامی و بین‌المللی و نیز تلاش‌های رئیس‌جمهوری آمریکا، که با هدف توقف جنگ علیه نوار غزه، تبادل اسرا، ورود فوری کمک‌ها، مخالفت با اشغال نوار غزه و کوچاندن مردم فلسطین ارائه شده بود، ارج می‌نهد. در این چهارچوب و برای تحقق توقف جنگ و خروج کامل اشغالگران از نوار غزه، جنبش حماس اعلام می‌کند که با آزادی تمامی اسرای اشغالگر، چه زنده و چه به صورت اجساد، مطابق فرمول تبادل ارائه شده در طرح رئیس‌جمهوری آمریکا و با تأمین شرایط میدانی لازم برای انجام تبادل موافقت می‌کند. در همین راستا، جنبش آماده است فوراً از طریق میانجی‌ها وارد مذاکرات برای بررسی جزئیات این موضوع شود.

جنبش حماس همچنین مجدداً موافقت خود را با تحویل مدیریت نوار غزه به یک هیأت فلسطینی متشکل از افراد مستقل بر اساس اجماع ملی فلسطین و با اتکا به حمایت‌های عربی و اسلامی اعلام می‌کند.

این جنبش در پایان خاطرنشان کرد: درخصوص دیگر مسائل مطرح شده در طرح رئیس‌جمهوری ترامپ که به آینده نوار غزه و حقوق اصیل مردم فلسطین مربوط می‌شود، این موارد منوط به یک موضع ملی جامع و مبتنی بر قوانین و قطعنامه‌های بین‌المللی ذی‌ربط است و از طریق چهارچوب ملی فلسطینی یکپارچه مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت که حماس نیز در آن حضور داشته و با نهایت مسئولیت‌پذیری در آن مشارکت خواهد کرد.

تصمیم در محیط پیچیده

موضع حماس به سرعت با واکنش مثبت رئیس‌جمهوری آمریکا روبه‌رو شد و دونالد ترامپ بیانیه حماس را در حساب شخصی خود در تروث سوشیال منتشر و اعلام کرد که «بر اساس بیانیه حماس، من معتقدم که آنها برای صلح پایدار آماده هستند» و افزود: «اسرائیل باید فوراً بمباران غزه را متوقف کند تا ما بتوانیم گروگان‌ها را با خیال راحت و به سرعت آزاد کنیم.»

این تحولات در حالی رخ داد که طی روزهای گذشته و طرح 21 ماده‌ای ترامپ، بحث‌های گسترده‌ای در مورد اعتبار و اثربخشی طرح رئیس‌جمهوری آمریکا که شامل مجموعه‌ای از مضامین درهم تنیده و متناقض بود، در گرفته بود.

این طرح از یک طرف خواستار آتش‌بس، عدم اجبار ساکنان به ترک نوار غزه، نفی اشغال نوار غزه یا بخش‌هایی از آن توسط اسرائیل، خروج تدریجی نیروهای اشغالگر، همچنین ورود کمک‌ها و آزادی همه اسرا ظرف 72 ساعت بود. از سوی دیگر ابتکار ترامپ به مسائل بغرنج و سرنوشت‌ساز مربوط به سرنوشت مردم فلسطین و حقوق ملی آنها شامل واگذاری نوار غزه به قیمومیت بین‌المللی به رهبری ایالات متحده تحت پوشش «شورای صلح» به ریاست رئیس‌جمهوری ترامپ، آن هم بدون در نظر گرفتن حق تعیین سرنوشت فلسطینی‌ها، جدا کردن نوار غزه از کرانه باختری یا جدول زمانی خروج کامل اشغالگران اسرائیلی پرداخته بود.

در چنین اتمسفری، بررسی ابتکار رئیس‌جمهوری آمریکا که در هماهنگی با نتانیاهو طراحی شده بود، نیازمند یک اقدام آگاهانه، هوشمندانه و با درک ظرافت‌های موجود میدانی بود. در حقیقت پاسخ حماس به این طرح یک «بله... اما» است که عدم پذیرش کامل خواسته‌های آمریکاست که متضمن تسلیم بی‌قید و بی‌شرط مقاومت فلسطینی و تحمیل قیمومیت ترامپ بر مردم فلسطین است، اما در عین حال موافقت با پارامترهایی است که می‌تواند جنگ را پایان داده و دست نتانیاهو را از بهانه‌جویی برای تداوم جنایت خالی کند.

 شطرنج هنرمندانه حماس

در چنین چهارچوبی، حماس با آزمونی دشوار روبه‌رو بود و شاید در نگاهی بدبینانه در موقعیتی نامطلوب قرار داشت. این جنبش نمی‌توانست با پذیرش حداکثری طرح ترامپ از حقوق ملی مردم فلسطین و سرنوشت آرمان مشروع فلسطین دست بکشد.

در سوی دیگر ماجرا، حماس اگر این طرح را به طور کامل رد می‌کرد - به نظر می‌رسد فرض ترامپ و نتانیاهو بر این امر بوده است - باعث شکل‌گیری یک عملیات سنگین و بازی مقصرنمایی علیه حماس شده و موجب باز شدن فضای استراتژی ترامپ در منطقه می‌شد.

پایگاه خبری شبکه تلویزیونی الجزیره در تحلیل پاسخ حماس نوشته است: در این شرایط پیچیده و دشوار، موضع و واکنش حماس به طرح ترامپ بسیار هوشمندانه و از نظر سیاسی درخشان بود و با دقت بسیار بالایی به مسائل پرداخت.

اول اینکه، حماس از تلاش‌های کشورهای عربی و اسلامی و همچنین تلاش‌های ترامپ برای توقف جنگ قدردانی کرد. دوم، حماس بین آنچه که به عنوان یک جنبش در اختیار دارد و قدرت تصمیم‌گیری در مورد آن را دارد و آنچه که مردم فلسطین به عنوان حقوق ملی دارند و نمی‌توانند به تنهایی در مورد آن تصمیم بگیرند، تمایز قائل شد. حماس موافقت کرد که تمام اسرایی را که در اختیار دارد آزاد کند و این امر را به توقف جنگ، رد اشغال نوار غزه و ورود کمک‌ها مرتبط دانست. سوم، حماس بر انتقال اداره نوار غزه به یک نهاد مستقل فلسطینی، بر اساس اجماع ملی قبلی که از طریق اجلاس سران عرب در قاهره در مارس 2025 مورد حمایت مصر و اعراب قرار گرفت، تأکید کرد. این گامی هوشمندانه است که از قیمومیت بین‌المللی عبور و کشورهای عربی را درگیر کرده و آنها را مستقیماً مسئول حمایت از مردم فلسطین و نوار غزه در روز بعد از جنگ قرار داده است. چهارم، این جنبش تمام مسائل ملی مندرج در طرح ترامپ مربوط به آینده نوار غزه و حقوق مردم فلسطین را به یک چهارچوب ملی جامع فلسطینی که حماس بخشی از آن خواهد بود، ارجاع داد تا این مسائل، مانند رابطه ارگانیک بین کرانه باختری و نوار غزه، دولت فلسطینی، حق تعیین سرنوشت و سلاح‌های مقاومت، در ارتباط با صلاحیت قضایی دولت فلسطین، مورد بحث قرار گیرد.

الجزیره می‌نویسد: بنابراین حماس، مردم فلسطین و همه نیروهای ملی را به سمت مشارکت واقعی در تصمیم‌گیری‌های ملی سوق داده است. حماس رهبری مقاومت را بر عهده دارد، اما بر مردم فلسطین که دارای قدرت تصمیم‌گیری ملی و حق تعیین سرنوشت هستند، قیمومیت اعمال نمی‌کند.

به این ترتیب، جنبش با طرح رئیس‌جمهوری آمریکا به طور مثبت و مسئولانه برخورد کرد. پاسخ حماس به ترامپ دستاورد شخصی مورد نظرش را می‌دهد؛ چهارچوبی برای آتش‌بس ایجاد کرده و همه نیروهای ملی فلسطینی و کشورهای عربی و اسلامی را برای به عهده گرفتن مسئولیت تاریخی خود درگیر خواهد کرد.

برش نتانیاهو در تنگنا

در نهایت حماس، توپ را در زمین نتانیاهو انداخت و این جنایتکار جنگی را در تنگنا و در مقابل همه کشورهایی که به دنبال توقف جنگ هستند، قرار داد. هر اقدام نتانیاهو در تداوم جنگ، مشروعیت کامل بین‌المللی به حماس و دفاع مشروع آنها می‌بخشد و فشارهای بین‌المللی را بر تل‌آویو تشدید خواهد کرد. با اینکه نخست‌وزیر صهیونیست‌ها در جبهه داخلی هم باید وزرای افراطی چون ایتامار بن گویر و اسموتریچ را برای پایان جنگ و خروج از غزه متقاعد کند که آشکارا با مخالفت آنها مواجه خواهد شد و کابینه بار دیگر می‌تواند در معرض فروپاشی قرار بگیرد.

انتظار می‌رود نتانیاهو، طبق معمول، کارزار شدیدی در داخل کاخ سفید، در کنگره و از طریق لابی‌های صهیونیستی به راه بیندازد تا مانع از توقف جنگ شود. تا این لحظه در نقطه سیاسی، حماس توانست فشارهای شدید روی خود را به تل‌آویو منتقل کند. با این حال آنچه مهم است و تصویر نهایی را شکل می‌دهد، تحولات در میدان عمل است. پس از آتش‌بس 50 روزه در سال گذشته نیز نتانیاهو با چراغ سبز ترامپ جنگ را از سر گرفت. تا اینجا فعلاً حماس شیطان را به دام انداخته است.