نسخه تهران - اسلام‌آباد برای امنیت منطقه
دنیای اقتصاد: دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در دومین روز از سفر خود به اسلام‌آباد با فرمانده ارتش پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. دیداری که بیش از سایر ملاقات‌های دبیر شورای امنیت ملی ایران در همسایه شرقی، در فضای رسانه‌ای منطقه طنین‌انداز شد که معنایی فراتر از مناسبات و تعارفات دیپلماتیک ساده دارد. لاریجانی در جریان دیدار با سید عاصم منیر تاکید کرد: «تداوم هماهنگی میان دو کشور می‌تواند...
به گزارش ایسنا، علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، دیروز چهارشنبه در مقر فرماندهی کل ارتش پاکستان (GHQ) در راولپندی با فیلد مارشال سید عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار، دو طرف درباره همکاری‌های دوجانبه، تحولات امنیتی منطقه و راه‌های تقویت تعاملات تهران - اسلام‌آباد تبادل نظر کردند. لاریجانی با اشاره به جایگاه مهم پاکستان در معادلات امنیتی منطقه، بر نقش کلیدی همکاری‌های ایران و پاکستان در مقابله با تهدیدهای مشترک تاکید کرد و گفت تداوم هماهنگی میان دو کشور می‌تواند در حفظ ثبات و امنیت پایدار منطقه اثرگذار باشد. فرمانده ارتش پاکستان نیز در این دیدار با ارزیابی مثبت از روند همکاری‌های تهران و اسلام‌آباد، تعهد پاکستان به صلح و ثبات منطقه را یادآور شد و بر اهمیت ارتقای همکاری‌های راهبردی میان دو کشور تاکید کرد. در این نشست، آخرین وضعیت امنیتی منطقه و تحولات ژئوپلیتیک نیز مورد بررسی قرار گرفت و طرفین بر تداوم گفت‌وگوهای منظم و تقویت اشتراکات امنیتی توافق کردند.
لاریجانی بامداد سه‌شنبه وارد پاکستان شد و در اولین روز سفرش با ایاز صادق، رئیس مجلس ملی و محمد اسحاق دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان و نیز رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر این کشور دیدار کرد. دبیر شورای عالی امنیت ملی در پیامی در شبکه ایکس با اشاره به سفرش به پاکستان نوشت: «به ملت شریف پاکستان سلام رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران را ابلاغ می‌کنم. ملتی که در این جنگ ظالمانه اخیر رژیم صهیونیستی علیه ایران، مسوولیت‌شناسانه از ایران دفاع کردند. این مساله نشان می‌دهد ملت پاکستان از یک فکر متقن برخوردار است.» وی ادامه داد: «از دولت، مجلس و نیروهای مسلح پاکستان تشکر می‌کنیم.» دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان همچنین از دیدارش با روسای اندیشکده‌ها و نظریه‌پردازان عرصه صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی پاکستانی در این سفر خبر داد.
تمرکز بر ثبات و مقابله با تروریسم
در دیدار لاریجانی با منیر در مقر ستاد مشترک ارتش در راوالپندی، موضوعات امنیتی و آینده همکاری مشترک علیه تروریسم محور رایزنی قرار گرفت. فرمانده ارتش پاکستان بر ضرورت همکاری نزدیک‌تر با ایران برای مقابله با تهدیدهای امنیتی و حفظ ثبات در منطقه تاکید کرد. از سوی دیگر لاریجانی با اذعان به نقش محوری پاکستان در امنیت منطقه‌ای، بر لزوم گسترش رابطه امنیتی و همکاری‌های راهبردی تاکید کرد. این دیدار در شرایطی صورت می‌گیرد که حساسیت نسبت به تحولات امنیتی در خاورمیانه و جنوب آسیا افزایش یافته و تهران و اسلام‌آباد این فرصت را مغتنم ارزیابی کرده تا هماهنگی‌های امنیتی خود را تقویت کنند.
اقتصاد و تجارت
اما سفر لاریجانی فقط محدود به مسائل امنیتی نبود. در دیدار روز سه‌شنبه او با محمد اسحاق دار، وزیر خارجه و معاون نخست‌وزیر پاکستان، تاکید شد که تهران و اسلام‌آباد خواهان ارتقای روابط به سطح استراتژیک هستند. لاریجانی در جریان این ملاقات تصریح کرد که ایران و پاکستان ظرفیت دارند روابط اقتصادی خود را فراتر از سطح فعلی ارتقا دهند و هدف‌گذاری برای افزایش تجارت دوجانبه تا سقف 10میلیارد دلار را در چشم‌انداز قرار دهند. این بعد اقتصادی دیپلماتیک سفر نشان می‌دهد که تهران به‌دنبال تنوع در همکاری‌هاست؛ نه فقط امنیت و دیپلماسی، بلکه گسترش تجارت، حمل‌ونقل، ارتباطات بین دو کشور و اتصال بیشتر منطقه‌ای.
اهمیت سفر در فضای منطقه
بستر این سفر و دیدار حساس از پیش فراهم بود، چرا که دیگر مقامات ایرانی از جمله رئیس‌جمهور و رئیس مجلس به اسلام‌آباد سفر و با مقامات این کشور از جمله فرمانده ارتش پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. در این فضا، لاریجانی پیش از عزیمت به پاکستان، در پیامی در شبکه‌های اجتماعی پاکستان را «دوست و برادر» توصیف کرد و به حمایت این کشور در جریان جنگ 12روزه از ایران اشاره کرد. تحلیلگران معتقدند روابط تهران - اسلام‌آباد در شرایط فعلی نه بر پایه ملاحظه صرف همسایگی، بلکه بر ادراک مشترک از تهدیدهای جدید و منافع مشترک امنیتی و منطقه‌ای بنا شده است. این پیشینه تاریخی و اعتماد متقابل، سفر لاریجانی را از دید مقامات دو کشور به سطح اعتماد راهبردی ارتقا می‌دهد.
در این چارچوب، دیدار با فرمانده ارتش پاکستان می‌تواند معانی متعددی داشته باشد: نشانه‌ای آشکار از تمایل دو کشور برای همکاری امنیتی فراگیر، در زمانی که ناامنی، تروریسم و بی‌ثباتی در منطقه جنوب آسیا و خاورمیانه افزایش پیدا کرده است. همچنین پایه‌گذاری یک همکاری بلندمدت با ترکیب امنیت، دیپلماسی و اقتصاد، یعنی ایجاد یک جبهه متحد در برابر تهدیدهای مشترک که می‌تواند به ثبات گسترده‌تر در منطقه منجر شود.
به موازات این، تقویت نگاه مشترک به تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای، خصوصا مساله فلسطین، بحران‌های منطقه و چالش‌های امنیتی و سیاسی، با تاکید بر وحدت و هماهنگی بین کشورهای مسلمان از دیگر معانی این دیدار است. همچنین این سفر ممکن است سیگنالی به قدرت‌های فرامنطقه‌ای باشد؛ به‌ویژه در شرایطی که معادلات بین‌المللی پیرامون خاورمیانه و جنوب آسیا در حال تغییر است. تهران و اسلام‌آباد با این دیدار نشان دادند که می‌توانند از ظرفیت‌های مشترک خود برای حفظ منافع و امنیت منطقه استفاده کنند.
با این حال، تحقق عملی این اهداف با موانعی همراه است. همکاری امنیتی و نظامی بین همسایگان همیشه با شک و تردیدهایی در داخل و خارج مواجه بوده است. از جمله نظارت بین‌المللی، تضاد تا تعارض منافع منطقه‌ای، مرزبندی‌های امنیتی و نیز پیچیدگی روابط با بازیگران بین‌المللی. به‌ویژه که پاکستان روابط امنیتی و سیاسی گسترده‌ای با آمریکا دارد. همچنین، برای گره خوردن همکاری اقتصادی و بازرگانی به امنیت و دفاع، نیاز به زیرساخت، اعتماد مستمر، شفافیت و رفع موانع عملیاتی وجود دارد. موضوعاتی که نیازمند اراده سیاسی جدی برای حل تعارضات بین طرفین است.
در مجموع، سفر علی لاریجانی به پاکستان و به‌ویژه دیدار با فرمانده ارتش پاکستان را می‌توان تقویت بیش از پیش روابط تهران - اسلام‌آباد ارزیابی کرد. روابطی که به‌سرعت در حال پوست اندازی و تطبیق با شرایط نوین منطقه است و تلاش دارد امنیت، سیاست و اقتصاد را در مسیری مشترک قرار دهد. در منطقه‌ای دستخوش تنش و بی‌ثباتی، چنین همکاری‌هایی اگر با حسن‌نیت، شفافیت و ثبات دنبال شوند، می‌توانند نقش موثری در کاهش مخاطرات، مدیریت بحران و افزایش ثبات منطقه‌ای ایفا کنند.