نسخه‌نویسی الکترونیک 119هزار پزشک در کشور / چگونگی دسترسی بیماران به نسخه‌ها

دکتر محمدمهدی ناصحی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره نسخه الکترونیک، گفت: تحقق کامل‌تر نسخه الکترونیک از ابتدای دی ماه سال 1400 تاکنون شکل گرفته است و خوشبختانه به غیر از دو شهر تهران و مشهد اکنون در کل کشور 100 درصد نسخ به صورت الکترونیک نوشته و پیچیده می‌شود که این توفیقی برای سازمان بیمه سلامت است. البته جمعیت در تهران و مشهد قابل مقایسه با سایر استان‌ها نیست و در عین حال تهران مرکز ارجاعی است و حدود 2000 پزشک حتی با بیمه‌ها قرارداد ندارند که ممکن است نسخه‌نویسی را انجام ندهند و این چنین مباحثی از علل عقب ماندن این شهرها از سایر نقاط کشور است.

بیمه‌شدگان چگونه می‌توانند به نسخ الکترونیک خود دسترسی داشته باشند؟ او تاکید کرد: در حال حاضر 119 هزار پزشک مشغول نسخه‌نویسی الکترونیک هستند که 16 هزار نفر اصلا طرف قرارداد ما نیستنند اما نسخه‌نویسی الکترونیک انجام می‌دهند. در عین حال برای دسترسی بیمه شده به اطلاعات سلامت خود، سامانه شهروندی به عنوان یک سامانه فعال شکل گرفته است که بیمه شده برای دسترسی به اطلاعات بیمه‌ای و نسخ به راحتی می‌توانند به سامانه مراجعه کنند.

او درباره سامانه ارائه خدمات شهروندی، گفت: این سامانه با قابلیت‌هایی اعم از احراز هویت بیمه شده بر اساس شماره ملی و شماره موبایل، امکان مشاهده اطلاعات هویتی و بیمه‌ای، امکان تغییر عکس و تمدید اعتبار بیمه، امکان مشاهده کلیه نسخ و امکان مشاهده ریز نسخه شامل تجویزی و خدمات ارائه شده را دارد. برای دسترسی به سامانه سرویس‌های شهروندی بیمه سلامت کلیه شهروندان می‌توانند از طریق آدرس https://eservices.ihio.gov.ir/esc/ مراجعه کنند.

ناصحی درخصوص امکان دسترسی بیمار به نسخ گذشته خود در پنل شهروندی، اظهار کرد: عمده مشکلات بیمار در این خصوص برای مراجعه به بیمه‌های تکمیلی بود، لذا این امکان در پنل شهروندی برای بیمه شدگان فراهم شده تا کل سوابق نسخه که جایگزین برگه سوم دفترچه سابق است را مشاهده کنند؛ همچنین بیمار می‌تواند با کد رهگیری اطلاعات نسخ را به بیمه تکمیلی ارسال کند تا برای پرداخت هزینه مازاد بر تعهدات بیمه پایه اقدامات لازم صورت پذیرد.

وی افزود: بیمه‌شدگان می‌توانند هزینه‌هایی که برای آنها به صورت الکترونیک انجام شده را در سامانه مشاهده کنند. همچنین بیمه‌شدگان می‌توانند مراکز طرف قرارداد سازمان بیمه سلامت را نیز جستجو کنند و اگر فردی دارای بیمه همگانی بوده و به پزشک خانواده منتسب باشد، می‌تواند اطلاعات پزشک خانواده خود را نیز در سامانه مشاهده کند.

پزشکانی که زیربار نسخه‌نویسی الکترونیک نمی‌روند وی با تاکید بر لزوم همکاری بیشتر میان بیمه‌ها با سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت، تصریح کرد: این همکاری می‌تواند تعداد پزشکانی که نسخه‌نویسی الکترونیک انجام می‌دهند را افزایش دهد. برخی پزشکان پیشکسوت و یا برخی پزشکان پُر بیمار به هر نحوی ممکن است نسخه نویسی الکترونیک را نپذیرند که باید برای این دسته از پزشکان هم راهکاری اندیشیده شود. مصوبه قانونی به ما تاکید کرده بود که بیمه‌ها از اول دی 1400 نباید هیچ سندی کاغذی قبول کنند. این قانون اندکی ایراد دارد زیرا نمی‌توان همه کار را یکجا انجام داد و باید جهت پذیرش نسخ کاغذی برای زمان قطعی سیستم، بحران‌ها، شرایطی که پزشکی نتواند نسخه الکترونیک بنویسد و... درصدی را قائل می‌شدند که امسال این فرایند درحال انجام است تا جایی که در جلسه هشتاد و ششم شورای عالی بیمه سلامت که اخیرا برگزار شد، تاکید شد که به این بخش توجه ویژه‌ای شود.

رصد دقیق اطلاعات دارویی کشور با تحقق کامل نسخه الکترونیک ناصحی ادامه داد: نسخه الکترونیک فواید بسیار زیادی در نظام سلامت دارد که بخشی از آن به سلامت مردم بازمی‌گردد. گاهی اشتباهات دارویی در نسخ بوجود می‌آید که در این روش چنین خطاهایی به حداقل می‌رسد و نکته دیگر شفافیت اطلاعات است که مصرف دارو در کشور را به شکل واضحی مشخص می‌کند. به عنوان مثال می‌دانیم که داروی دیابت در استان‌ها چه مصرفی دارد تا در توزیع مناسب دارو در شهرها دقت کنیم که مثلا شهری مانند یزد که شیوع بیشتری از دیابت دارد، داروی بیشتری دریافت کند و دچار کمبود نشود.

او با تاکید بر اینکه در سال‌های اول اجرای طرح نسخه نویسی الکترونیک بیمه‌ها به هیچ عنوان به دنبال صرفه‌جویی نیستند، اظهار کرد: ما می‌خواهیم خدمات به درستی به مردم ارائه شود، پس از آن صرفه جویی هم اتفاق می‌افتد. الان میانگین مصرف دارو در کشور ما 4.5 قلم در هر نسخه است؛ عددی که قبلا از آن به شکل دقیق مطلع نبودیم اما الان می‌دانیم میانگین مصرف دارو به تفکیک هر استان به چه شکل است. این درحالی است که میانگین مصرف دارو در جهان 2 تا 2.3 قلم در هر نسخه است.

ناصحی بیان کرد: بر اساس برآورد صورت گرفته در بیمه سلامت ماهانه 20 میلیون و 900 هزار ASA در کشور مصرف می‌شود که اگر تامین اجتماعی هم همتراز با ما چنین عددی گزارش دهد یعنی 42 میلیون ASA توسط افراد تحت پوشش بیمه‌ها مصرف می‌شود. یا مثلا میانگین آزمایش در هر نسخه 10.5 قلم است. آیا این تعداد علمی است؟ باید این موضوعات بررسی شوند که با شیوه نسخه‌نویسی الکترونیک این مهم محقق شده و اعداد و آمار دقیق استخراج می‌شود.

وی افزود: اطلاعات بسیار جامعی داریم که نسخه نویسی برای تولید، واردات و ساماندهی مصرف دارو مناسب است و جلوی قاچاق، خرده فروشی‌های غیرضروری و... با نسخه‌نویسی الکترونیک گرفته می‌شود. البته همواره مشکلاتی برای فاصله گرفتن از روش سنتی و رسیدن به روش نوین وجود دارد، اما تغییر اجتناب ناپذیر است. اگر قرار باشد نظام ارجاع و پزشکی خانواده اجرایی شود، مباحثی مانند نسخه‌نویسی الکترونیک از لوازم اجرایی آن است. سخت‌ترین قسمت نظام الکترونیکِ سلامت، نسخه نویسی است که باید در کنار پرونده الکترونیک قرار گیرد. با تحقق نسخه نویسی الکترونیک دیگر داروخانه نمی‌تواند انبار اضافی داشته باشد، زیرا ورودی و خروجی داروخانه به دقت رصد می‌شود و مثلا می‌دانیم کدام دارو در کدام داروخانه موجود است و کجا آن دارو را ندارد.

او درباره کدینگ‌های متفاوت دارویی میان سازمان‌های بیمه‌گر در نسخه نویسی الکترونیک، گفت: این موضوع هم تا حد زیادی برطرف شده است و مشکل زیادی وجود ندارد.

وی در پایان درخصوص اجرایی شدن فرایند امضای الکترونیک پزشکان، تاکید کرد: منابع و مخارج ما مشخص است و ما تعهدات خود به بیمار و مراکز طرف قرارداد را پرداخت می‌کنیم. اینگونه نیست که پولی به سازمانی بدهیم که زیرساخت خود را اصلاح کند. خوشبختانه مجلس شورای اسلامی امسال مصوباتی داشته است که به سازمان نظام پزشکی کمک می‌کند. به طور کلی حیطه وظایف هر دستگاه مشخص است و نمی‌شود که سازمانی وظیفه خود را به دیگران محول کند.