نفت‌فروشی دولت با ترفند تخفیف 30 درصدی

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، دولت در پنج ماهه ابتدایی سال 1402، احتمالا حدود 700 هزار بشکه نفت در روز فروخته است؛ گزاره‌ای که در صورت صحت داده‌های اعلام شده از سوی داود منظور بدست می‌آید.

بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی رئیس سازمان برنامه و بودجه، دولت در پنج ماهه ابتدایی سال جاری توانسته 50 درصد از درآمد نفتی قانون بودجه را با بشکه ای 65 دلار محقق کند.

در همین رابطه، طبق پیش‌بینی‌های مرکز پژوهش‌هابی مجلس 12 میلیارد دلار از درآمد فروش نفت در سال 1402 با نرخ ارز 28 هزار و 500 تومان صرف خرید کالاهای اساسی می‌شود و باقیمانده آن از کل رقم 409 همتی بودجه که برای فروش نفت در نظر گرفته شده معادل 1 میلیارد و 700 میلیون دلار است که با نرخ ارز 38 هزار تومان برای مصارف دیگر هزینه خواهد شد.

عدم تشابه اظهارات نفتی مسئولان کشور و رسانه‌های خبری خارجی

طبق قانون باید 42 درصد از درآمدهای نفتی ایران در سال 1402، به صندوق توسعه ملی واریز شده و 14.5 درصد نیز متعلق به شرکت ملی نفت است. بنابراین عایدی دولت از مجموع فروش امسال نفت، تنها معادل 43.5 درصد از درآمدهای نفتی است که در بودجه برآورد شده است.

طبق ارقام بودجه، برآورد درآمد امسال دولت از صادرات نفت، حدودا 409 همت بوده که برابر با 13 میلیارد و 700 میلیون دلار است. (مجموع 12 میلیارد دلار با احتساب دلار 28 هزار و 500 تومانی و 1.7 میلیارد دلار با احتساب دلار 38 هزار تومانی.)

از آنجا که رقم درج شده در بودجه، 43.5 درصداز کل درآمدهای نفتی ایران بوده که سهم دولت است، محاسبات نشان می‌دهد احتمالا ارزش کل صادرات نفتی ایران طبق پیش‌بینی‌ها برای دوازده ماه سال 1402، برابر با 31 میلیارد و 500 میلیون دلار باشد.

در نتیجه طبق برآوردهای بودجه، باید در 5 ماه ابتدایی امسال (یعنی پنج دوازدهم کل سال) درآمد نفتی ایران در حدود 13 میلیارد و 100 میلیون دلار محقق می‌شده که طبق گفته داوود منظور، تنها 6.5 میلیارد دلار آن عملی شده است؛ یعنی همان 50 درصد اعلام شده از سوی منظور.

حال اگر نرخ دلار صادراتی نفت را بشکه ای 60 دلار در نظر بگیریم، در خوش‌بینانه‌ترین حالت، به صورت میانگین 700 هزار بشکه نفت ایران در روز به فروش رسیده است و اگر قیمت فروش نفت را بشکه‌ای 65 دلار در نظر بگیریم، ایران در 5 ماه نخست امسال، به صورت میانگین حدود 650 هزار بشکه نفت در روز فروخته است.

یعنی اگر تمام ارقام اعلام شده ازسوی رئیس سازمان برنامه و بودجه صحت داشته باشد، باید میزان بشکه صادراتی ایران حدودا 650 هزار بشکه می بود.

این در حالی است که طبق گفته‌های رسانه‌های بلومبرگ و موسسه کپلر، ایران در ماه‌های اخیر رکورد فروش نفت در سال‌های اخیر را زده است. این رسانه‌ها ادعا می‌کنند ایران روزانه بیش از 2 میلیون بشکه صادرات نفت داشته است. حتی در جای دیگر داود منظور در بیان فروش نفت در تاریخ 23 مرداد ماه امسال با حضور در صحن علنی مجلس خبر داد بر اساس اعلام وزارت نفت، اکنون میزان صادرات نفت از 1.4 میلیون بشکه عبور کرده است.

اگر طبق ادعای این رسانه‌ها و گفته‌های داود منظور از قیمت فروش نفت با نرخ 60 دلار را در نظر بگیریم ایران باید تنها در 5 ماه اخیر 18 میلیارد و 600 میلیون دلار درآمد نفتی می‌داشته. حال سوال اینجاست این عدم تقارن اطلاعات به چه دلیل ممکن است ایجاد شده باشد؟

سناریوهای محتمل در راستای توضیح عدم تقارن اطلاعات داخلی و خارجی

دو سناریو برای این اتفاق می‌توان در نظر گرفت:

اولین سناریو عدم تحقق پول نفت فروش رفته در این بازه زمانی است. به عبارت دیگر درآمد نفتی که فروخته شده هنوز به ایران داده نشده است. احتمال این سناریو به دلیل اظهارات مقامات رسمی کمتر قابل اتکا است. زیرا داود منظور از مجلس شورای اسلامی به دلیل بیش‌برآوردی درآمدها در بودجه گله کرده است. در حالیکه اگر نفت با نرخ دلار گفته شده ایشان فروش رفته باشد در نهایت این درآمد محقق می‌شود و دلیلی بر اظهار بیش‌برآوردی نرخ دلار در بودجه نیست.

دومین سناریو این است که ایران نفت خود را بسیار پایین‌تر از 60 دلار فروخته است و این موضوع سبب شده دولت در 5 ماهه ابتدایی سال جاری نتوانسته 50 درصد درآمدهای نفتی را محقق کند. چنانچه طبق گزارش‌های بلومبرگ و رویترز ایران حداقل 10 تا 12 دلار بر روی هر بشکه نفت اقدام به تخفیف دادن در بازارهای اصلی خود کرده است. دلیل این اقدام نیز قیمت نفتی است که روسیه به دلیل از دست دادن بازارهای غربی به چین و بازارهای شرق آسیا پیشنهاد می‌دهد. در همین رابطه گفته شده روسیه نفت خود را در بازارهای قدیمی ایران با نرخ 60 دلار عرضه کرده و ایران برای از دست ندادن بازارهای خود تخفیف‌های قیمتی حداقل 10 تا 12 دلاری در این بازارها داده است. لذا می‌توان گفت اظهارات داود فروش نفت در نرخ 60 تا 65 دلار دقیق نبوده و احتمالا ایران هر بشکه نفت خود را با بیش از 12 دلار تخفیف در بازارهای شرقی عرضه می‌کند.

30 تا 65 درصد تخفیف نفتی؛ سهم مشتریان نفت ایران 

برای سناریوی دوم سه حالت می‌توان در نظر گرفت:

اگر نفت فروش رفته در 5 ماه ابتدایی سال جاری میانگین 2 میلیون بشکه در روز باشد طبق محاسبات ایران نفت خود را با قیمت 21 دلار و اگر میانگین فروش نفت (طبق گفته های منظور) 1.4 میلیون بشکه در روز بوده باشد قیمت نفت فروخته شده 30 دلار بوده است. درصورتی که حالت سوم را فروش میانگین 1 میلیون بشکه در روز در نظر بگیریم در خوش‌بینانه‌ترین حالت دولت سیزدهم نفت خود را میانگین با نرخ 42 دلار به فروش رسانده است. به عبارت دیگر در خوشبینانه ترین حالت 20 دلار معادل 30 درصد تخفیف بر روی هر بشکه نفت به مشتریان نفت ایران داده شده است.

همچنین بخوانید

• تحلیل اکونومیست از وضعیت صادرات نفت ایران در دولت بایدن
• ذوالنور: راه فروش نفت را بلدیم / خروج از برجام و ان‌پی‌تی گزینه‌های ماست
• پینگ‌پنگ سکه بازان در فردوسی / پیش‌بینی قیمت سکه امروز
• ردپای چین وعربستان در بازار دلار ایران / پیش بینی قیمت دلار امروز