نقش تغییرات اقلیمی در افزایش بیماری‌های عفونی
تهران - ایرنا - محققان با بررسی تغییر اوضاع اقلیمی در بروز بیماری‌ها دریافتند بیش از نیمی از بیماری‌های انسانی ناشی از عوامل بیماری‌زا مانند تب دنگی، هپاتیت، ذات الریه، مالاریا و زیکا می‌تواند در اثر تغییر اوضاع اقلیمی تشدید شود.
به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پایگاه خبری فیز، این یافته موضوع یک مقاله تحقیقی است که گروهی از محققان دانشگاه هاوایی در مانوا در آمریکا در نشریه "نیچر کلایمت چنج" منتشر کرده اند.
این محققان یک جستجوی سیستماتیک برای یافتن نمونه های تجربی درباره تاثیر 10 مخاطره اقلیمی حساس نسبت به انتشار گازهای گلخانه ای در بروز بیماری های عفونی شناخته شده انسانی، انجام دادند. این مخاطرات شامل گرمایش زمین، خشکسالی، موج گرما، حریق جنگلی، بارش شدید، سیل، توفان، بالا آمدن سطح آب دریاها، تغییرات بیوشیمیایی اقیانوس ها و تغییر پوشش خشکی است.
محققان با ترکیب دو فهرست معتبر از تمام «بیماری های شناخته شده عفونی» و «بیماری های ناشی از عوامل بیماری‌زا» که در طول تاریخ بر سلامت انسان ها تاثیر گذاشته است، بیش از 70 هزار مقاله علمی را برای یافتن نمونه های تجربی درباره هر ترکیب احتمالی از تاثیرگذاری مخاطره اقلیمی بر هر یک از این بیماری های شناخته شده، بررسی کردند.
این تحقیق نشان داد گرمایش زمین، بارش، سیل، خشکسالی، توفان، تغییر پوشش خشکی، تغییر اقلیم اقیانوسی، آتش سوزی جنگل ها، موج گرما، تغییر سطح آب دریاها بر بیماری های عفونی ناشی از ویروس ها، باکتری ها، حیوانات، قارچ ها، تک یاخته ها، گیاهان و کرومیست ها تاثیر گذاشته است. انتقال بیماری های عفونی عمدتا از طریق ناقل ها بوده است، اگرچه نمونه های موردی نیز از موارد انتقال آبی، هوازی، تماس مستقیم و از طریق غذا یافت شد. در نهایت این مطالعه نشان داد بیش از 58 درصد یا 218 مورد از 375 مورد بیماری انسانی دست کم تحت تاثیر یک مخاطره اقلیمی از طریق هزار و 6 مسیر منحصر بفرد بوده است.
کامیلو مورا استاد جغرافی دانشکده علوم اجتماعی و نویسنده ارشد این تحقیق گفت: با درنظر گرفتن پیامدهای گسترده و فراگیر همه گیری کرونا، کشف آسیب پذیری عظیم سلامت ناشی از انتشار گازهای گلخانه ای واقعا ترسناک بود. بیماری های بسیار زیاد و مسیرهای انتقال زیادی وجود دارد که می توان با تغییر شرایط اقلیمی انطباق داد. این یافته نیاز مبرم به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای را در سراسر جهان نشان می دهد.
یک صفحه اینترنتی تعاملی که نشانگر ارتباط هر مخاطره اقلیمی با یک مورد بیماری است توسط این تیم تحقیقاتی تهیه شده است. این ابزار به کاربران امکان می دهد مخاطرات خاص، مسیرهای انتقال و گروه های بیماری را پرس و جو کنند و شواهد موجود را ببینند.
این محققان دریافتند مخاطرات اقلیمی عوامل بیماری‌زا را به انسان ها نزدیکتر کرده است. مخاطرات متعدد اقلیمی، وسعت و زمان شرایط زیست محیطی مناسب برای گسترش عوامل و ناقلان بیماری‌زا را افزایش می دهند. تغییر بارش ها و گرمایش زمین با گسترش عوامل ناقل مثل پشه، کنه، کک، پرندگان و چندین پستاندار که در شیوع بیماری های ناشی از ویروس ها، باکتری ها، حیوانات و تک یاخته ای ها از جمله تب دنگی، چیکونگونیا، طاعون، لایم، ویروس نیل غربی، زیکا، تریپانوزومیازیس، اکینوکوکوس و مالاریا نقش داشته اند، مرتبط هستند.
مخاطرات اقلیمی با مداخله در مهاجرت و جابجایی اجباری انسان ها، باعث تماس های جدید با عوامل بیماری‌زا شدند یا این تماس ها را افزایش دادند. به طور مثال توفان، سیل، بالا آن سطح آب دریاها باعث جابجایی انسان ها شد که در بروز لپتوسپیریروز، کریپتوسپوریدیوز، تب لاسا، ژیاردیازیس، گاستروانتریت، بیماری لژیونر، وبا، سالمونلا، شیگلوز، ذات الریه، حصبه، هپاتیت، بیماری های تنفسی و پوستی دخالت داشته اند.
مخاطرات اقلیمی جنبه های خاص عوامل بیماری‌زا از جمله شامل شرایط اقلیمی برای تولید مثل، تسریع چرخه حیات، افزایش فصل ها / طول مدت قرار گرفتن در معرض این عوامل، افزایش فعل و انفعالات ناقل بیماری‌زا و افزایش بیماری‌زایی را تقویت کرده است. گرمایش زمین به طور نمونه تاثیر مثبتی بر رشد جمعیت پشه ها، بقا، میزان گزیدگی و تکثیر ویروسی آنها داشته و انتقال ویروس نیل غربی را افزایش داده است.
مخاطرات اقلیمی همچنین ظرفیت انسانی برای مقابله با عوامل بیماری‌زا را با تغییر شرایط جسمی نظیر افزایش استرس ناشی از قرار گرفتن در معرض بیماری های خطرناک، قرار دادن افراد در شرایط ناایمن، آسیب به زیر ساخت ها، قرار دادن افراد در معرض عوامل بیماری‌زا یا کاهش دسترسی به مراقبت های پزشکی کاهش داده است. بطور مثال خشکسالی به بهداشت نامناسب منجر شد که عامل بروز موارد تراخم، کلامیدیا، وبا، ورم ملتحمه، کریپتوسپوریدیوم، اسهال، اسهال خونی، اشریشیا کلی، ژیاردیا، سالمونلا، گال و تب حصبه بوده است.
محققان همچنین دریافتند در حالی که اکثریت عظیمی از بیماری ها در اثر مخاطرات اقلیمی تشدید شدند، اما برخی بیماری ها (63 مورد از 286 مورد بیماری) کاهش یافتند. گرمایش زمین به طور مثال به نظر می رسد شیوع بیماری های ویروسی را کاهش داده است که احتمالا مربوط به شرایط نامناسب برای ویروس ها یا به دلیل سیستم ایمنی قوی تر در هوای گرمتر است. با این حال بیشتر بیماری هایی که دستکم در اثر یک مخاطره کاهش یافتند، در اثر بیماری های دیگر و گاهی حتی همان مخاطره تشدید شدند.
برای مثال، به نظر می‌رسد که گرم شدن هوا باعث کاهش شیوع بیماری‌های ویروسی شده است که احتمالاً مربوط به شرایط نامناسب برای ویروس یا به دلیل سیستم ایمنی قوی‌تر در شرایط گرمتر است. با این حال، اغلب بیماری هایی که حداقل با یک خطر کاهش می یافتند، در مواقعی با خطر دیگری و حتی گاهی اوقات همان خطر تشدید می شدند.