نقش رضاخان در تشکیل رژیم صهیونیستی با همکاری انگلستان

موسی حقانی، رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر در گفت‌وگو با خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس درباره پیشینه مبارزه طولانی ملت ایران با رژیم صهیونیستی اظهار داشت: ملت ما یک ملت پرسابقه در زمینه مبارزه با اسرائیل است و شاید بشود گفت از جمله اولین کشورها و ملت‌هایی بودیم که برای کمک به فلسطین و نجات آن و مقابله با اسرائیل دست به کار شدیم. البته تا قبل از انقلاب اسلامی مردم ایران و روحانیت و مرجعیت شیعه از ابتدا در این مبارزه مقدس حضور داشتند. حکومت هیچ نقشی در مبارزه نداشت.

وی افزود: علت هم به چند نکته برمی‌گردد. یکی اینکه فلسطین بخشی از جهان اسلام است و ما مسلمان‌ها نسبت به جهان اسلام مسئولیت داریم. نه فلسطین بلکه هر نقطه از جهان اسلام اگر با تجاوز کفار مواجه شود، بر هر مسلمانی واجب است که از تمام ظرفیت‌های خودش برای کمک به آن کشور اسلامی و مسلمانانی که مورد هجوم واقع شده‌اند استفاده بکند و بهره ببرد. مضافاً بر اینکه فلسطین قبل اول مسلمین بود و سومین حرم مقدس و شریف مسلمانان است، بنابراین اهمیتش برای ما مسلمانان ایرانی چند برابر است.

وی ادامه داد: مسأله بعدی این است که انگلیسی‌ها در طرح تأسیس رژیم صهیونیستی و در طرح خاورمیانه بزرگی که مطرح می‌کردند، ایران هم از جهت داخلی، هم از جهت منطقه‌ای و هم از جهت بین‌المللی در آن جایگاه ویژه‌ای داشت. از جهت داخلی انگلیسی‌ها با کودتای 1299 به این سمت رفتند که کاملاً بر ایران مسلط بشوند و نفت ایران را که از قبل شروع به غارتش کرده بودند، در حجم گسترده‌تری غارت کنند و کانون‌های مبارزه را در ایران که تقریباً در منطقه الهام‌بخش شده بود از بین ببرند، بنابراین مسائل ایران برایشان موضوعیت داشت.

رضاخان فرمانده تیپ مختلط همدان در میان جمعی از افسران ایرانی و روسی تحت فرمان خود در روز قبل از کودتای 1299

حقانی افزود: مسأله بعدی از جنبه منطقه‌ای و نقشه و طرح‌هایی بود که آنها در منطقه داشتند. می‌دانیم که انگلیسی‌ها از سال 1917 با صدور اعلامیه بالفور عملاً گام‌هایی جدی را برای تأسیس یک رژیم صهیونیستی در منطقه برداشتند و همان موقع در بعضی از نشریات مطرح شد که هدف از کودتا در ایران استفاده از ظرفیت‌های ایران برای کمک به ایجاد رژیمی است که قرار است به زودی در خاورمیانه تأسیس شود که همان رژیم صهیونیستی‌ای است که بعدها تأسیس شد.

وی ادامه داد: امکانات ایران، هم مالی و هم دیپلماتیک بود. از این حیث که برخی از کنسولگری‌های ایران در منطقه متأسفانه به مراکز صدور ویزا و روادید برای صهیونیست‌هایی تبدیل شد که می‌خواستند به فلسطین مهاجرت کنند و مسأله ترانزیت یهودی‌ها از افغانستان، روسیه و کشورهای همجوار ما به فلسطین که متأسفانه از ایران صورت می‌گرفت.

این مورخ و نویسنده تصریح کرد: اساساً یکی از اهداف کودتای 1299 و روی کار آمدن رضاخان، شرکت در این پروژه مهمی بود که 100 سال است که این منطقه را تحت تأثیر خودش قرار داده و حوادث تأسف‌باری را هم رقم زده است. مسأله بعدی جنبه بین‌المللی اهداف آنها بود که قرار بود از ایران هم به عنوان یکی از کشورهایی که می‌بایستی از آن در مقابله با نفوذ کمونیسم استفاده بشود، این کودتا در کشور ما صورت گرفت.

وی گفت: اما آنچه که در حال حاضر حائز اهمیت است، جنبه منطقه‌ای است که اینها سعی داشتند از ظرفیت ایران برای تأسیس رژیم صهیونیستی استفاده کنند. این موضوع خیلی زود در ایران بازخورد پیدا کرد. ما تقریباً در سال 1302 شاهد تشکیل حزب صهیونیست در ایران هستیم و صهیونیست‌ها فعالیت گسترده‌ای می‌کنند، به ویژه اینکه قرار بود ایران پایگاه مهم انتقال یهودی‌ها به فلسطین عزیز باشد و در آن شرایط اختناق‌آمیزی که پس از کودتا بر ایران حاکم شده بود، اینها توانستند حزب خودشان را با حمایت رضاخان و کودتاگران تأسیس کنند و مهاجرت از ایران در جریان بود. حقانی با بیان اینکه از همان مقطع، حدود 97 سال قبل، مردم ایران نسبت به این مسأله حساس شدند. افزود: نشریات صهیونیستی در کشور ما با صراحت و آشکارا تیتر می‌زدند که: «فرزندان صهیون! پیش به سوی ارض موعود» و حرکت گسترده‌ای را در ایران آغاز کرده بودند که با مخالفت مرجعیت و روحانیت شیعه و حساسیتی که آنها نسبت به سرزمین اسلامی فلسطین داشتند، تظاهرات گسترده ضدصهیونیستی در تهران و سراسر کشور صورت گرفت.

وی ادامه داد: بخشی از این موضوع به آگاهی مرجعیت شیعه از اهداف پنهان صهیونیست‌ها برمی‌گشت. آنها از همان ابتدا بحث از نیل تا فرات را مطرح کردند. البته در دوره پهلوی‌ها مخصوصاً در دوره محمدرضا پهلوی فراتر از فرات هم رفتند و ایران ماورای فرات، تبدیل به ستون پنجم اسرائیل در منطقه شد که با انقلاب اسلامی کلاً این معادله به هم خورد و به قول نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در این منطقه زلزله‌ای رخ داد که ابعادش تا رژیم نامشروع اسرائیل را هم دربرگرفت.

سپهبد جعفر قلی مستوفی صدری، ریاست شهربانی کشور در سفر به اسرائیل (فروردین 1350)

حقانی یادآور شد: حدود 87 سال قبل یعنی در سال 1313 شمسی تحرکات صهیونیستی در منطقه و در ایران افزایش پیدا می‌کند و مرحوم آیت‌الله کاشانی و تعدادی از علمای تهران علیه صهیونیست‌ها و در حمایت از مردم فلسطین اطلاعیه‌ای را صادر می‌کنند. این در مقطعی است که رژیم اشغالگر قدس هنوز تأسیس نشده و دارند تکاپو و جنایت می‌کنند و مهاجرت گسترش پیدا کرده و علمای هوشیار ایران با آن اطلاعیه نشان می‌دهند که نسبت به فلسطین حساسیت دارند.

آیت الله کاشانی

وی ادامه داد: 85 سال قبل حرکت بزرگی توسط آیت‌الله شیخ محمدحسین کاشف‌الغطاء صورت گرفت. ایشان روز 12 ربیع‌الاول را که مصادف با روز جمعه بود به عنوان روز فلسطین نامگذاری می‌کنند. روز 12 ربیع‌الاول نزد برادران اهل سنت به عنوان میلاد پیامبر اکرم «ص» شناخته می‌شود. این حرکت جنبه نمادین پیدا می‌کند و تا مدتی هم جهان اسلام این روز را گرامی می‌داشت، ولی با توجه به اینکه دولت‌های حاکم بر کشورهای اسلامی عمدتاً دولت‌های وابسته به استعمار و استکبار بودند، این حرکت نتوانست دوام پیدا کند. مضافاً بر اینکه توسط هیچ دولتی رسماً حمایت نشد و فقط کانون‌های نمادین و مذهبی از این حرکت حمایت کردند.

رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر گفت: 85 سال قبل یک روحانی برجسته ایرانی، آیت‌الله شیخ عبدالکریم زنجانی به دعوت مفتی اعظم قدس در آنجا حضور می‌یابد و سخنرانی آتشینی را ایراد می‌کند که از بس در این سخنرانی ابعاد گسترده جنایات استعمار و صهیونیست‌ها در منطقه و در فلسطین خوب تشریح می‌شود و مردم را به مبارزه با اشغالگران صهیونیستی تشویق می‌کنند، به خطبه «ناریه» یا سخنرانی آتشین معروف می‌شود.

وی ادامه داد: ایشان هم جایگاه قدس را نزد مسلمان‌ها و هم لزوم مقابله با این تحرکات را که داشت منجر به تأسیس رژیم صهیونیستی می‌شد، گوشزد می‌کنند و دعوت پرشور ایشان برای مقابله با صهیونیسم یکی از نکاتی است که در تاریخ فلسطین ثبت و ضبط شده است.

حقانی گفت: 70 سال پیش تکاپوی گسترده فدائیان اسلام و مرحوم آیت‌الله کاشانی را شاهد هستیم. آیت‌الله کاشانی هیچ‌گاه مبارزه با صهیونیست‌ها و انگلیسی‌ها را فراموش نکرد و کنار نگذاشت و در تبعید، در ایران و در هر نقطه‌ای که بود، بر این مبارزه پایمردی می‌کرد.

وی افزود: در سال 1327 ش متأسفانه رژیم قدس تأسیس شد. مرحوم نواب صفوی از جوانان داوطلبی که می‌خواهند به سرزمین فلسطین بروند و با صهیونیست‌ها بجنگند ثبت‌نام می‌کند و تعداد قابل‌توجهی از جوانان ایرانی ثبت‌نام می‌کنند که البته رژیم پهلوی از اعزام آنها ممانعت می‌کند. آیت‌الله کاشانی هم مصاحبه و هم اعلامیه صادر می‌کنند و مردم را به مبارزه دعوت می‌کنند.

حقانی ادامه داد: از این مقطع که این رژیم نامشروع و این غده سرطانی در منطقه تشکیل می‌شود، ابعاد مبارزاتی مردم ایران و مرجعیت شیعه هم گسترش پیدا می‌کند و از این پس شاهد حمایت جدی حضرت امام «ره» از مبارزات مردم فلسطین هستیم. حضرت امام چیزی حدود 57 سال قبل تقریباً مقارن با آغاز نهضت در ایران، نوک حملات خود را به سمت امریکا، رژیم نامشروع اسرائیل و رژیم فاسد پهلوی که مجری سیاست‌های آنها در ایران و در منطقه محسوب می‌شد، می‌گیرند و مبارزه ابعاد گسترده‌ای پیدا می‌کند تا جائی که حضرت امام از ایران تبعید می‌شوند و در اعلامیه‌ای که صادر می‌کنند، مسلمانان را به مبارزه با اسرائیل دعوت می‌کنند و خواستار تحریم همه مناسبات با اسرائیل می‌شوند و به جامعه اسلامی تأکید می‌کنند که از هیچ‌یک از محصولات این رژیم استفاده نکنند.

این نویسنده با بیان اینکه شاگردان حضرت امام از جمله مرحوم آیت‌الله شهید مطهری، مرحوم آقای آشیخ حسین لنکرانی، مراجع بزرگی مانند آیت‌الله العظمی گلپایگانی و... همچنان حمایت می‌کنند، گفت: کار به جائی می‌رسد که مراجع شیعی فتوا می‌دهند که می‌شود از وجوهات شرعی برای کمک به مردم فلسطین استفاده کرد. علاوه بر وجوه شرعی، شاهد گردآوری کمک‌های مردمی برای کمک به مردم فلسطین هستیم که البته با عملیات ایذائی ساواک و رژیم پهلوی هم مواجه می‌شدند، ولی هیچ‌وقت کمک به مردم فلسطین فراموش نمی‌شد.

مقارن با تکاپوی حضرت امام، مرحوم آیت‌الله العظمی حکیم هم اطلاعیه‌های مهمی علیه رژیم صهیونیستی صادر می‌کنند. حمایت از فلسطین و مقابله با اسرائیل در این اعلامیه‌ها کاملاً به چشم می‌خورد. مرحوم آیت‌الله العظمی خوئی هم در حدود 49 سال پیش اطلاعیه‌ای را منتشر می‌کنند. البته قبل از آن هم علیه اسرائیل موضع‌گیری کرده بودند.

وی تصریح کرد: مبارزات ملت ایران تا 44 سال پیش که شاهد پیروزی انقلاب و نهضت اسلامی امام خمینی بودیم ادامه داشت. با پیروزی انقلاب اسلامی فصل جدیدی در مبارزه با استکبار جهانی و عوامل آن از جمله رژیم صهیونیستی آغاز می‌شود و ابعاد حمایت از جریان مقاومت را گسترش می‌دهد و منجر به زایش جریانات جدیدی در مبارزه با صهیونیسم می‌شود.

حقانی افزود: امام طلیعه این دوره و عصر جدید را با یک ابتکار بسیار زیبا و مهم آغاز کردند و آن نامگذاری آخرین روز جمعه ماه مبارک رمضان به عنوان روز قدس شد. یک حرکت نمادین که البته در پی خودش، گسترش و تعمیق مبارزه و آگاهی‌بخشی در سطح بین‌المللی را به همراه داشت، تا جائی که امروز همه دنیا می‌دانند که صهیونیست‌ها چه جنایاتی را مرتکب شده‌اند، چه ظلمی بر ملت فلسطین رفته است.

این نویسنده ادامه داد: جوامع اسلامی خود را موظف می‌دانند که از فلسطین حمایت کنند. مسأله فلسطین با تأکیدات امام و مرجعیت شیعه برای جهان اسلام تبدیل به خط قرمز شده و هر کسی که از این خط قرمز عبور کند و به سمت سازش با رژیم اشغالگر قدس برود، اعتبار، حیثیت و آبرو و حتی موجودیت خود را از دست می‌دهد، چون ملت‌های مسلمان منطقه نسبت به طرح سازش و رفتارهائی که رژیم‌های ارتجاعی از قبیل رژیم آل‌سعود در منطقه دارند بروز می‌دهند، ملت‌های منطقه از کنار این موضوع به سادگی نمی‌گذرند.

حقانی خاطرنشان کرد: در هر صورت این اقدام حضرت امام باعث شد که سطح مبارزه گسترش و ابعاد مختلفی پیدا کند و طرح‌های استکبار جهانی و رژیم صهیونیستی با پیروزی ا نقلاب اسلامی دچار توقف جدی شد. پیمان کمپ‌دیوید تقریباً تحت‌الشعاع انقلاب اسلامی قرار گرفت و از بین رفت و موضوعیت خودش را از دست داد. طرح هشت ماده‌ای فهد که قرار بود براساس آن کشورهای منطقه با اسرائیل به سازش برسند، با انقلاب اسلامی و موج انقلابی‌گری‌ای که انقلاب ایران در بین مردم منطقه ایجاد کرد، به سرانجام نرسید.

وی افزود: موج اسلام‌گرائی‌ای که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی حتی در بین خود فلسطینی‌ها هم مشاهده نمی‌شد، با انقلاب اسلامی و با نامگذاری روز قدس آغاز شد و در حال حاضر با جریان‌های جدی مقاومت اسلامی در فلسطین مواجه هستیم که به هیچ‌وجه به سمت سازش با اسرائیل نمی‌روند.

حقانی در پایان خاطرنشان کرد: روز قدس حرکتی نمادین برای مبارزه با اسرائیل است. مبارزه با اسرائیل محدود به یک روز نمی‌شود. ما در این روز می‌خواهیم هم برای مبارزات ملت فلسطین بزرگداشت بگیریم، هم تأکید دوباره‌ای بر تداوم مبارزه‌ای باشد که به سال‌های آخر و شاید به ماه‌های آخر خودش نزدیک شده و ما شاهد نابودی رژیم اشغالگر، رژیمی که به هیچ قاعده انسانی‌ای پایبند نیست باشیم و جهان از شر صهیونیسم خلاصی پیدا کند.

انتهای پیام /

شما می توانید این مطلب را ویرایش نمایید

این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید روز قدس موسی حقانی رئیس پژوهشکده تاریخ معاصر این خبر توسط افراد زیر ویرایش شده است