نقش ناوگروه 86 نیروی دریایی در ایجاد امنیت بین‌المللی دریا‌ها

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مهرماه 1401 عازم مأموریت سفر دریانوردی به دور کره زمین شد. این ناوگروه متشکل از ناوشکن تمام ایرانی دنا و ناوبندر مکران پس از ماه‌ها دریانوردی، پهلوگیری در بنادر و عبور از تنگه‌های مختلف دنیا توانست با اقتدار وارد حیاط خلوت آمریکا شده و پوشالی بودن اقتدار آمریکا را به جهانیان ثابت کند. حضور این ناوگروه در تنگه پاناما یک پیام بسیار مهم برای آمریکایی‌ها داشت و آن اینکه هیچ کسی قادر به ایجاد سد در برابر توان نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران نیست و این ناوگان با پیام صلح و دوستی و تأمین امنیت دریایی بین‌المللی در همه آب‌های جهان دریانوردی می‌کند.

اهمیت سفر دریانوردی به دور دنیا

با توجه به اینکه در سال‌های اخیر سمت‌وسوی خاص تهدید‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران به حوزه دریا سوق پیدا کرده، سفر ناوگروه‌ها در دریا‌های آزاد، تأمین کامل امنیت مرز‌های دریایی و منافع ملی بیش از پیش مورد توجه مسئولان نیرو‌های مسلح قرار گرفته است. اگر تنگه هرمز، مالاکا و باب المندب را به عنوان 3 رأس یک مثلث در نظر بگیریم، عمده تجارت‌های دریایی از دل این مثلث می‌گذرد که بیشترین تهدید‌ها علیه شناور‌های تجاری کشور‌ها نیز در این منطقه روی می‌دهد. نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران امروز از مهم‌ترین بازیگران ایجاد امنیت در این مناطق محسوب می‌شود که با فرمان فرماندهی معظم کل قوا نه تنها در حوزه تأمین امنیت مرز‌های آبی و دفاع از منافع ملی خود موفقیت چشمگیری کسب کرده، بلکه نگاه خود را از مرز‌های آبی داخلی به دوردست بُرده که این نشان‌دهنده ایفای نقش بین‌المللی و تأمین امنیت در دریا‌ها برای خود و سایر کشورهاست.

نقش ناوگروه 86 در ایجاد امنیت بین‌المللی دریا‌ها

ناوگروه 86 پیامد‌های عمده‌ای در ایجاد امنیت بین‌المللی در دریا‌ها برای جمهوری اسلامی ایران در بر داشته که به برخی از آن‌ها در ادامه اشاره می‌شود:

1. ارتقای توان بازدارندگی دفاعی جمهوری اسلامی ایران:

حضور موفقیت‌آمیز در آب‌های بین‌المللی سبب می‌شود که اندیشکده‌های مطالعات راهبردی جهان، قدرت نظامی ایران را در سطح نیرویی تعیین‌کننده با قدرت تثبیت شده ارزیابی کنند. جمهوری اسلامی ایران هرگز به دنبال تنش و درگیری نظامی در منطقه نبوده، اما به دشمنان و متجاوزان نشان داده که در هر زمان و مکان که لازم باشد، با عوامل و عناصر بر هم زننده امنیت مقابله می‌کند و برای افزایش توانمندی‌های دفاعی و قدرت بازدارندگی خود از کسی اجازه نمی‌گیرد. با توجه به اینکه تهدید‌های آینده عمدتاً تهدید‌های دریا پایه است، ارتقای توان دفاعی و بازدارندگی، راهبردی قطعی، خدشه‌ناپذیر و اولویت نخست جمهوری اسلامی ایران است که در این ناوگروه جایگاه ویژه‌ای داشت.

2. تأکید بر الگوی امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی:

در وضعیت فعلی، ایالات متحده آمریکا و متحدانش در اقیانوس‌های هند، آرام، اطلس و... با توجه به اهداف و تحرکاتی از پیش تعیین‌شده، در قالب ائتلاف‌های تنش‌ساز دریایی با برخی کشور‌های عربی و اروپایی همراه و همگام شده‌اند؛ لذا اهمیت حفظ و ثبات امنیت دریایی بین‌المللی، از حساسیت بیشتری برخوردار شده است. با توجه به نقش تأثیرگذار بر ترتیبات امنیتی در منطقه، حفظ بالاترین سطح از آمادگی دفاعی با تأکید بر الگوی امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی و انجام دریانوردی‌های مختلف و رزمایش‌های متعدد، ضرورتی است که میزان پایداری امنیت دریایی در آب‌های بین‌المللی را افزایش خواهد داد. الگویی که در رزمایش‌های متعدد دریایی جمهوری اسلامی ایران با کشور روسیه و چین به صورت موفقیت‌آمیز انجام شده و ناوگروه 86 نیز در مسیر عبور از کشور‌های هند، اندونزی، برزیل و آفریقای جنوبی الگوی امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی را با کشور میزبان در قالب تمرین‌های نظامی و در راستای ارتقای ضریب امنیت بین‌المللی در دریا‌های آزاد اجرایی کرد.

3- همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی:

انجام دریانوردی بین‌المللی و رزمایش‌های مختلف نظامی، دفاعی و توجه به دیپلماسی فعال نظامی دریایی؛ زمینه‌ساز همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی در راستای امنیت دریایی خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی و پایان دادن به حضور بحران‌ساز و غیرسازنده ایالات متحده آمریکا و شرکایش را زمینه‌ساز امنیت جمعی منطقه می‌داند و حضور ناوگروه 86 جمهوری اسلامی ایران در پهنه آب‌های آزاد را می‌توان ادامه همگرایی کشور‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای تأمین امنیت جمعی و مقابله با تهدید‌ها از جمله تروریسم دریایی و نیز انحصارطلبی‌ها و جنگ‌افروزی‌های غرب دانست.

4- همافزایی دانش راهبردی دریایی، تبادل دانش و تجربه دریانوردی:

برگزاری این دریانوردی‌ها، انجام رزمایش‌های مشترک دریایی و تمرین‌های مرکب دریایی زمینه‌ای برای ارزیابی آخرین وضعیت امنیتی بین‌المللی دریا‌ها و بررسی طرح‌ها و برنامه‌های مقابله با هرگونه تهدید دشمن است؛ بنابراین از دستاورد‌های امنیتی این سفر دریانوردی، همافزایی دانش راهبردی امنیت دریایی، بررسی آخرین وضعیت آمادگی رزم و توان عملیات‌های دریایی و ضرورت تجارب ارزنده و اطلاعات رزمی با سایر کشور‌ها بود که این ناوگروه با انجام تمرین مشترک نظامی با یکان‌های نظامی کشور‌های مقصد آن را به خوبی انجام داد.

5- تأمین امنیت خطوط مواصلاتی و اسکورت کشتی‌های تجاری و نفت‌کش‌ها:

نیروی دریایی ارتش همانگونه که در سال‌های دفاع مقدس وظیفه خطیر اسکورت کشتی‌های تجاری و نفت‌کش‌ها را بر عهده داشت و شریان اقتصادی کشور را در حوزه تأمین امنیت خطوط مواصلاتی با موفقیت به سرانجام رساند، در دهه‌های پس از انقلاب نیز با اسکورت کشتی‌های تجاری و نفت‌کش‌ها سبب دلگرمی فعالان اقتصادی کشور و تحسین مقام‌های کشوری در حوزه امنیت دریا و حفاظت از منافع ملی جمهوری اسلامی ایران شده است. اسکورت بیش از سه هزار کشتی و مبارزه مستقیم با دزدان دریایی در بیش از 180 مورد و چندین مورد بازپس‌گیری کشتی‌های دزدیده شده سایر کشور‌ها (مانند بازپس‌گیری کشتی تجاری کشور چین از دست دزدان دریایی سومالی) از جمله اقدام‌های نیروی دریایی ارتش بوده که تأثیر بسزایی در تأمین امنیت بین‌المللی داشته است. با توجه به این موضوع نیز ناوگروه 86 با عبور از خلیج بنگال، دریای جاکارتا، دریای سلبس، مجمعالجزایر ملانزی، میکرونزی، پولینزی، جزایر سلیمان، جزایر ساموا، جزایر فینیکس، ایستر و گینه پایوا اقدام به برقراری ارتباط و تأمین امنیت کشتی‌های رادین، الوان، دلنواکستز، اورا، ماهانا و برزین در طول مسیر کرد. با توجه به تهدید‌های دریا پایه آینده، شایسته است مرز‌های آبی جمهوری اسلامی ایران فراتر از حوزه سرزمینی و مرز‌های آبی در نظر گرفته شود. استفاده از قابلیت‌های ژئوپلیتیکی، نیروی انسانی و تجهیزات این نیرو می‌تواند زمینهساز بازدارندگی در مقابل دیگر قدرت‌ها و مانع تعرض به منافع و قلمرو سرزمینی کشور شود. به باور اکثر راهبردشناسان نظامی و سیاسی، جمهوری اسلامی ایران با علم به خطر افتادن و درگیری نظامی در محدوده خلیج‌فارس و با آگاهی کامل از موضوع امنیت پایدار که در گرو داشتن کنترل بر حوزه گسترده‌ای از آب‌های منطقه‌ای و بین‌المللی است، اهداف آینده خود را مشخص کرده و به مرز‌های آبی خود امنیت و اقتدار بخشیده است؛ بنابراین در چنین شرایطی جمهوری اسلامی ایران، دفاع از مرز‌های سرزمینی و تأمین امنیت و منافع ملی خود را نه تنها در آب‌های خلیجفارس و دریای عمان بلکه به‌واسطه عمق راهبردی نیروی دریایی ارتش در پهنه دریا‌های آزاد و آب‌های بین‌المللی از خلیج عدن و تنگه باب المندب شروع کرده و به کل آب‌های دنیا تسری داده است و این نقطه قوت همچنان برای ایران ادامه دارد. امروزه نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به نیرویی تعیین‌کننده در عرصه‌های مختلف دریایی در منطقه و حتی جهان تبدیل شده است. حضور این نیروی راهبردی در آب‌های آزاد و شرکت در رزمایش‌های چندجانبه با کشور‌های دنیا، حاکی از اقتدار جمهوری اسلامی ایران در عرصه دریا و تعامل اثربخش با دیگر کشور‌ها در تأمین امنیت دریایی و صلح جهانی است. نیروی دریایی ارتش با حضور در دریا‌های آزاد، ضمن حفاظت و حراست از مرز‌های سرزمینی دریایی خود و محیط پیرامونی، همواره از منافع ملی جمهوری اسلامی ایران در تعاملات منطقه‌ای و بین‌المللی دفاع کرده است. ناوگروه 86 نیروی دریایی با انجام موفقیتآمیز این مأموریت خطیر، یکی از مؤلفه‌های قدرت و توسعهیافتگی در عرصه بین‌المللی که قدرت امنیت دریایی است را به خوبی معنا کرد و اقتدار جمهوری اسلامی ایران را در عرصه دریا به جهانیان ثابت کرد.