نقش نهادهای انقلابی در تحقق الگوی حلقه‌های میانی و رونق کارآفرینی مردمی /‌حلقه مفقوده اقتصاد مردمی کجاست؟

خبرگزاری فارس - سعید مؤذنی: برای تأمین اهداف انقلاب نیازمند رجوع به نهادهایی انقلابی با حرکتی جهادی هستیم زیرا در عمل، انقلاب اسلامی به اقتصادی مقاومتی و همچنین به نهادهایی مقاومتی در اقتصاد نیاز دارد که این مهم از عهده نهادهای رسمی اقتصادی برنمی‌آید.

رسالت امروز نهادهای برخواسته از انقلاب اسلامی اعم از بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی (ره)، آستان قدس رضوی، بسیج و سایر نهادهای مشابه برای مقابله با جنگ اقتصادی، به صحنه آوردن مردم در عرصه فعالیت‌های اقتصادی در چارچوب اقتصاد مقاومتی، آنهم با الگوهای جایگزین تصدی‌گری، با فرمول تسهیل‌گری و ساده‌سازی مسیر رشد کارآفرینی مردمی است؛ این را «‌ابراهیم احمدی»، محقق و مدرس اقتصاد مقاومتی، به خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس می‌گوید و معتقد است: امروز این نهادها می‌توانند با تغییر نگرش خود در چگونگی فعالیت اقتصادی با رویکرد پیش‌برندگی مردم در مسیر اقتصاد مقاومتی، راه را برای تحقق تمدن‌سازی اسلامی و پیاده‌سازی اقتصاد ناب اسلامی، هموار کرده و با پرورش و سازماندهی تشکل‌های مردمی به‌عنوان حلقه‌های واسط حرفه‌ای بین حاکمیت و مردم متقاضی کارآفرینی و همچنین واگذاری بخش عمده ظرفیت‌های اقتصادی دراختیار خود به مردم واجد شرایط از بعد تعهد و تخصص، نقش و سهم بسیار بالایی در سرعت‌بخشی به تحقق اصل44 قانون اساسی و اقتصاد مردم‌بنیان و دانش‌بنیان داشته باشند.

مشروح گفت‌وگوی فارس با احمدی پیش روی شماست:

* مردمی‌کردن اقتصاد به عنوان ستون فقرات فعالیت‌های سازندگی، محرومیت‌زدایی و مردم‌یاری

فارس: نهادهای انقلابی برای انجام فعالیت‌های اقتصادی خود چه اصول و چارچوبی را باید در نظر بگیرند؟

احمدی: برای تحقق مطلوبیت‌های گفته شده، نهادهای انقلابی لزوما باید برخی اصول محوری را در دستور کار خود قرار دهند که در این‌باره می‌توان به مواردی نظیر «مردمی کردن اقتصاد به عنوان ستون فقرات فعالیت‌های سازندگی، محرومیت‌زدایی و مردم‌یاری»، «‌تمرکز بر مقابله با جنگ اقتصادی و رفع گلوگاه‌های اصلی تهدیدات اقتصادی که نظام و انقلاب را مورد هدف قرارداده است»، «ورود به عرصه‌های محدود و راهبردی که با عدم ورود به آنها اصل انقلاب مورد تهدید و هجمه قرار می‌گیرد، یا بخش مردمی و خصوصی توان و تمایل ورود به آن عرصه‌ها را ندارد»، «‌پرهیز حداکثری از تصدی‌گری و جایگزین کردن روش‌های مردم‌بنیان اعم از مشارکتی، حمایتی، مدیریتی و راهبری» و «‌شناسایی و تمرکز بر احیای زنجیره‌های اقتصادی مزیت‌دار کشور» اشاره کرد.

فارس: بر این اساس نهادهای انقلابی بهتر است چه اقداماتی را برای تحقق اقتصاد مردمی در دستور کار خود قرار دهند؟

احمدی: در این حوزه، هدایت و حمایت از مردم برای توسعه کارآفرینی و اشتغال پایدار وکمک به تشکیل و گسترش تعاونی‌های مردمی و اخذ مجوزهای لازم با اولویت مناطق محروم و کم برخوردار ضرورت است.

حمایت، سازماندهی و شبکه‌سازی فعالان اقتصادی مردمی، با هدف تحقق اقتصاد مردم‌بنیان و نقش‌آفرینی در تکمیل زنجیره ارزش کسب و کار‌های مزیت‌دار خرد مردمی و تحقق اقتصاد خانواده‌محور به‌ویژه در بخش‌هایی نظیر «تامین نهاده های لازم تولید باقیمت مناسب»، «‌افزایش بهره وری در تولید محصولات مزیت دار و راهبردی کشور»، «احیای صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات مردمی» و «توزیع عادلانه، بازاریابی، فروش و صادرات محصولات تولیدی در شبکه‌های ایجادی کسب و کار مردمی» باید از ضروریات باشد.

حمایت از تشکیل و تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان مردمی و صاحبان ایده و بهره‌برداری از یافته‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و کمک به تجاری‌سازی محصولات آنها در حوزه‌های راهبردی و اولویت‌دار کشور نظیر کشاورزی، معدن و صنایع، از اقداماتی است که ضرورت دارد نهادهای انقلابی برای تحقق اقتصاد مردمی در دستور کار خود قرار دهند.

* حلقه‌های میانی توانمند بین مردم و حاکمیت نسخه‌ای برای برون‌رفت از تحریم و ارتقای تاب‌آوری ملی

فارس: چگونه می توان با این ظرفیت‌های اقتصادی نهادها، موتور جریان کارآفرینی مردم را به حرکت درآورد؟

احمدی: همانطور که اشاره شد چالش اساسی امروز در اقتصاد کشور، وجود یک حلقه مفقوده محرک چرخ رونق اقتصادی میان دستگاه‌های اجرایی و مردم است و آن حلقه‌های میانی توانمند بین مردم و حاکمیت، جهت تسهیل در هدایت ظرفیت‌های حاکمیت برای مردم و در نتیجه توانمندسازی، رشد و بالندگی ملی و در نهایت پیشرفت و آبادانی کشور است؛ لزوم پرورش نهادهای توانمند مردمی، واسط بین حاکمیت و مردم متقاضی کارآفرینی، به‌عنوان موتور محرک و سوئیچ جریان‌ساز حرکت تقویت کارآفرینی مردمی، بسیار ضروری است.

بنابراین سرعت‌بخشی و جریان‌سازی حرکت رونق اقتصادی و تحقق واقعی اقتصاد مقاومتی با تشکیل و تکثیر این حلقه‌های میانی مورد انتظار است؛ این حلقه های میانی که برای اولین بار توسط مقام معظم رهبری در کشور مطرح شده است و تجربه‌ای کاملا مشابه برای آن وجود ندارد، ضمن آنکه فرمولی بومی برای اقتصاد ایران در شرایط کنونی است، می‌تواند نسخه‌ای نجات‌بخش برای برون‌رفت از شرایط تحریم، شکوفایی اقتصادی و ارتقای سطح تاب‌آوری ملی باشد.

فارس: ترکیب حلقه‌های میانی شامل چه افرادی است؟

احمدی: حلقه‌های میانی متشکل از کارآفرینان جهادی و انقلابی شامل پیشکسوتان متعهد و متخصص و صاحب تجربه و جوانان متعهد و متخصص انقلابی و آشنا با فضای کسب و کار‌ها و دستگاه‌های اجرایی کشور است.

نهادهای انقلابی با شناسایی، گزینش و سازماندهی مناسب این ظرفیت‌ها به‌صورت تشکل‌های حرفه‌ای و با ایفای نقش تسهیل‌گری می‌توانند حلقه واسط بین حاکمیت و مردم در حمایت و راهبری آنها در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی و مردمی‌شدن اقتصاد باشند.

فارس: وظایف اصلی حلقه‌های میانی اقتصادی چیست؟

احمدی: این نهادهای واسط یا حلقه‌های میانی که قطعا از میان مردم باید به جوشش و زایش درآید و در تشکل‌هایی حرفه‌ای سازماندهی شوند، متناسب با تخصص و تجربه خود در هر یک از مراحلی که در ادامه می‌آید، می‌توانند برای کمک به مردم متقاضی ایجاد یا توسعه یک کاروکسب نقش‌آفرینی موثری داشته باشند.

حلقه‌های میانی در «‌آموزش و مشاوره برای توانمندسازی متقاضیان ایجاد یا احیای کارآفرینی» و «پیگیری امور مردم از دستگاه‌های دولتی (باکمک نهادهای انقلابی) در اخذ مجوزها و دریافت تسهیلات برای تکمیل هر یک از بخش‌های زنجیره ارزش فعالیت‌های اقتصادی اعم از تامین نهاده تا اجزای تولید، فرآوری، توزیع، بازاریابی و فروش و کمک به صادرات و واردات محصولات تولیدی و رساندن محصول باکیفیت و قیمت مناسب به دست مصرف کننده نهایی»، می‌توانند برای کمک به مردم متقاضی ایجاد یا توسعه یک کاروکسب نقش‌آفرینی موثری داشته باشند.

از سویی ایجاد این تشکل‌های واسط مردمی یا باید خودجوش توسط افرادی که دارای تخصص و توانمندی لازم برای اجرای این نقش هستند صورت پذیرد و یا با حمایت ظرفیت‌های قدرتمند دارای تجربه و توانمندی به‌ویژه نهادهای انقلابی و عمومی غیردولتی این جوشش آغاز و راهبری شود و سپس به طور کامل زایش و تکثیر آنها از درون خود مردم صورت پذیرد.

فارس: این حلقه‌های میانی چه ویژگی‌هایی دارند؟

احمدی: با استناد به بیانات مقام معظم رهبری حلقه‌های میانی مراکز برنامه‌ریزی و هدایت و مجموعه‌هایی از خود ملت است که کارشان هدایت، تمرکز، پیگیری ایجاد برنامه کار، پیدا کردن و ارائه راهکار و برنامه‌ریزی است.

همچنین این حلقه‌های میانی، که از آنها به عنوان تسهیل‌گر و نهادهای واسط میان حلقه حاکمیت (منظور دستگاه‌های اجرایی قوای سه‌گانه) و مردم متقاضی کارآفرینی می‌توان نام برد، ویژگی‌های دیگری نیز باید داشته باشند که در این‌باره می‌توان به مواردی نظیر «تسهیل‌کننده و مشاور معتمد برای کارآفرینان نیازمند حمایت»، «‌توانمند و متخصص در یک یا چند موضوع»، «قابلیت ارتباط‌گیری مناسب با بدنه ادارات دولتی»، «قابلیت پیگیری امور کارآفرینان در سطح ادارات دولتی»، «آشنا با ضوابط و مقررات و آشنا با وضعیت محیط کسب و کار و بازار» و «‌توانمند در جذب سرمایه برای رونق تولید مردمی» اشاره کرد.

همچنین «استانداردساز فرایندهای زنجیره فعالیت»، «سفارش‌گیرنده و سفارش‌دهنده برای محصولات تولیدی مردم»، «تکمیل و تامین‌کننده نیازمندی‌های هر یک از حلقه‌های زنجیره ارزش محصولات مزیت‌دار اقتصادی»، «‌برندساز تولیدات خرد مردمی»، «جریان‌ساز و سازمان‌دهنده و هدایت‌کننده اشتغال‌های خرد مردمی»، «شبکه‌ساز زنجیره‌های ارزش ایجاد شده در لایه اول» و «توانمند در ایجاد و اصلاح شبکه توزیع، بازاریابی و فروش عادلانه تا صادرات محصولات، از دیگر ویژگی‌های این حلقه‌های میانی است.

* «تبیین»، «تسهیل» و «مطالبه‌گری» از اهم فعالیت‌های مورد انتظار از نهادهای انقلابی 

فارس: با مباحث طرح شده در شرایط فعلی، وظایف اساسی نهادهای انقلابی در ارتباط با حمایت از حلقه‌های میانی در چند محور است؟

احمدی: شاید بتوان همه فعالیت‌های مورد انتظار از نهادهای انقلابی را 3 کلمه «تبیین»، «تسهیل» و «مطالبه‌گری» خلاصه کرد.

در تشریح بعد «تبیین گفتمان اقتصاد مقاومتی»‌، منظور آماده‌سازی جامعه هدف برای پذیرش نقش‌های جدید خود در عرصه جنگ اقتصادی به‌عنوان یک هدف مدنظر است که مرحله اول در سطح درون‌نهادی (کارکنان درون هر سازمان و خانواده کارکنان نهادهای انقلابی) و سپس آحاد مردم صورت خواهد پذیرفت، برای اثربخشی اقدامات کمک به تحقق اقتصاد مقاومتی بدیهی است که ابتدا باید آن را تبدیل به گفتمانی فراگیر و رایج کرد به‌طوری‌که مردم بدانند، معتقد باشند و بخواهند (بیانات رهبر معظم انقلاب در حرم مطهر رضوی 1/1/90) و سپس انتظار پیاده‌سازی آن را داشت.

جهت تحقق این مهم، این گفتمان ابتدا باید در درون هر مجموعه به‌عنوان متولیان جریان‌ساز تحقق اقتصاد مقاومتی، نهادینه شده و در گام بعدی برای کمک به پیاده‌سازی و اجرای سیاست‌های مذکور در سطح ملی وارد عمل خواهند شد.

بنابراین گام‌های تبیین و گفتمان‌سازی اقتصاد مقاومتی را می‌توان در دو مرحله «ساخت درونی» و «حوزه ملی» پیش‌بینی کرد.

در مرحله «ساخت درونی»، ابتدا ساخت درونی نهادهای انقلابی (درون‌زایی) بر اساس سیاست‌های 2، 3، 8، 16، 20 و 21 اقتصاد مقاومتی شامل ترویج گفتمان اقتصاد مقاومتی با محوریت افزایش بهره‌وری، اصلاح ساختارها، اصلاح الگوی مصرف، مدیریت هزینه‌ها، دانش‌بنیان کردن فعالیت‌ها و محصولات، خرید تولیدات داخلی، ترویج فرهنگ کار و تلاش جهادی باید در دستور کار باشد.

فارس: ساخت درونی نهادهای انقلابی براساس دسته‌بندی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی چگونه باید باشد؟

احمدی: در تشریح اقدام ساخت درونی نهادهای انقلابی براساس دسته‌بندی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، باید گفت: برخی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی جنبه مشترک دارد، یعنی نمی‌توان صرفا نگاه اقتصادی به آن داشت، بلکه می‌توان با پیاده‌سازی آنها در درون یک نهاد یا سازمان ضمن کمک به رشد توانمندی درونی (درون‌زایی)، ظرفیت‌سازی مناسبی برای کمک برون‌سازمانی به اقتصاد کشور در تحقق بندهای دیگر سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ایجاد کرد، به نظر می‌رسد نیاز است هر سازمان و نهادی برای اینکه بخواهد در تحقق اقتصاد مقاومتی کمک حال دولت‌ها باشد، ابتدا نهادینه‌شدن اجرای سیاست‌های مشترک فوق الذکر را در درون خود پیگیری کند.

در مرحله «حوزه ملی»، حرکت بیرونی نهادهای انقلابی (برون‌گرایی) در کمک به کشور مبتنی بر هدایت ظرفیت‌ها و توانمندی‌های موجود هر نهاد به سمت تحقق اقتصاد مقاومتی، باید در دستور کار باشد.

* نقش نهادهای انقلابی در تسهیل مردمی‌شدن اقتصاد

فارس: با این توضیحات، نقش نهادهای انقلابی در تسهیل مردمی‌شدن اقتصاد چه خو‌اهد بود؟

احمدی: در تشریح بعد «تسهیل»، باید گفت مهمترین نقش نهادهای انقلابی در مردمی‌شدن اقتصاد، حمایت از حلقه‌های میانی و راهبری و تسهیل‌گری برای آنها جهت ایجاد اشتغال مولد و پایدار و کمک به شبکه‌سازی زنجیره‌های کسب و کار مردمی است، بدین منظور از نهادهای انقلابی به‌عنوان تسهیل‌گر ارتباط میان حلقه حاکمیت و مردم و توانمندساز مردم در اقتصاد، با نقش‌های عمده زیر می‌توان نام برد. (شکل شماره 1)

شکل1. تشکیل، تکثیر، حمایت و راهبری حلقه‌های میانی توسط نهادهای انقلابی

یکی از نقش‌های نهادهای انقلابی به‌عنوان تسهیل‌گر ارتباط میان حلقه حاکمیت و مردم و توانمندساز مردم در اقتصاد، «کمک به ایجاد و تکثیر حلقه‌های میانی مردمی با ظرفیت نهادهای انقلابی در هر یک از عرصه‌های راهبردی و گلوگاه‌های اقتصادی کشور»، است‌.

درگام اول ظرفیت‌های مرتبط و فعال موجود نهادهای انقلابی می‌توانند ضمن شناسایی جوانان و پیشکسوتان متعهد و متخصص و کمک به تشکل‌سازی آنها در قالب‌های حرفه‌ای با واگذاری تدریجی هر یک از بخش‌های زنجیره فعالیت‌های اقتصادی در مالکیت خود به این تشکل‌ها گام مهم مردمی‌سازی اقتصاد را عملی کنند.

یکی دیگر از نقش‌های نهادهای انقلابی به‌عنوان تسهیل‌گر ارتباط میان حلقه حاکمیت و مردم و توانمندساز مردم در اقتصاد، «شناسایی و اتصال کارآفرینان توانمند مردمی به کارآفرینان خرد مردمی نیازمند حمایت (تحقق الگوی اشتغال کامل از مردم برای مردم)» است. (شکل شماره 2)

شکل 2. الگوی از مردم برای مردم توانمندسازی کارآفرینان مردمی نیازمند ایجاد اشتغال خرد پایدار توسط سایر کارآفرینان توانمند مردمی با حمایت نهادهای انقلابی

طبق الگوی فوق، گام دیگر، شناسایی صاحبان کسب و کار مزیت‌دار و در اولویت کشور است که یا دارای پتانسیل بالقوه بوده (دارای دانش و تخصص و اندکی سرمایه و منابع برای شروع یا توسعه کار) و یا دارای پتانسیل بالفعل هستند اما نیاز به اندکی حمایت دارند تا کسب و کار‌شان با اطمینان رونق پیدا کرده و خود بتوانند در کمک به سایر کارآفرینان خرد مردمی نیازمند حمایت و رونق اقتصادی محلی و کشوری نقش بسیار مهمی ایفا کنند.

یکی دیگر از نقش‌های نهادهای انقلابی به‌عنوان تسهیل‌گر ارتباط میان حلقه حاکمیت و مردم و توانمندساز مردم در اقتصاد، «شبکه‌سازی اشتغال‌های خرد مردمی در زنجیره ارزش افزوده هر فعالیت مزیت‌دار توسط حلقه‌های میانی» است. (شکل شماره 3)

شکل3. حمایت، راهبری و تسهیل‌گری حلقه‌های میانی توسط نهادهای انقلابی جهت ایجاد اشتغال مولد و پایدار و کمک به شبکه‌سازی زنجیره‌های کسب و کار مردمی

احمدی: در مرحله «‌شبکه‌سازی اشتغال‌های خرد مردمی در زنجیره ارزش افزوده هر فعالیت مزیت‌دار توسط حلقه‌های میانی»، متناسب با گلوگاه‌های اقتصادی کشور و با رعایت زنجیره فعالیت هر عرصه، نهادهای انقلابی می‌توانند با حمایت و راهبری خود حلقه‌های میانی توانمند مردمی را تشکیل و تکثیر کرده که وظیفه آنها یاری رساندن به سایر مردم متقاضی ایجاد یا احیای کارآفرینی جهت فعال‌سازی و تکمیل زنجیره‌های فعالیت مزیت‌دار کشور که امروز در تمام یا بخش‌هایی از آنها نقص وجود دارد، است.

این حلقه‌ها از یک‌سو نقش پیگیری امور معطل و بر زمین مانده مردم در فرایند بروکراسی اخذ مجوزها و غیره از دستگاه‌های ذی‌ربط دولتی و حاکمیتی را عهده‌دار بوده، و از سویی دیگر با رفع نواقص موجود در هر یک از اجزای زنجیره‌های فعالیت خرد یا متوسط مردمی (از مرحله تامین نهاده تا توزیع، فروش و صادرات) در تکمیل این زنجیره‌ها نقش بسیار مهمی را می‌توانند ایفا کنند.

فارس: برای دخالت‌دادن مردم در پیشرفت کشور و رقم‌زدن پیشرفت مشارکتی مدنظر، نقش نهادهای انقلابی را چگونه تعریف می‌کنید؟

احمدی‌: نقش چهارم نهادهای انقلابی به‌عنوان تسهیل‌گر ارتباط میان حلقه حاکمیت و مردم و توانمندساز مردم در اقتصاد، «تحقق الگوی پیشرفت مشارکتی‌» است؛ دخالت‌دادن مردم در پیشرفت کشور و رقم‌زدن پیشرفت مشارکتی، که بسیار وسیع‌تر از دخالت‌دادن صرف سرمایه‌های مردم در اقتصاد است که از طریق اصل 44 باید تحقق یابد و اعم از حضور و مشارکت مردم در اقتصاد نیز است، الگوی پیشرفت مشارکتی که برآمده از انقلاب اسلامی است، بر اساس مشارکت مردم در فرایند پیشرفت کشور است که باید به صورت تخصصی و منطقه‌ای پیگیری شود و به تعبیر رهبر معظم انقلاب، مردم محور پیشرفت قرار گیرند؛ نهادهای انقلابی می‌توانند نقش اصلی را در پیاده‌سازی الگوی پیشرفت مشارکتی ایفا کنند.

* مطالبه‌گری از دولت و حاکمیت از وظایف نهادهای انقلابی در کمک به مردمی شدن اقتصاد

فارس: نهادهای انقلابی در مردمی شدن اقتصاد چگونه می‌توانند از دولت و حاکمیت مطالبه‌گری داشته باشند؟

احمدی: در تشریح بعد «مطالبه‌گری از دولت و حاکمیت»، باید گفت: سومین نقش مهم نهادهای انقلابی در کمک به مردمی شدن اقتصاد و تحقق اقتصاد مقاومتی‌، نقش مطالبه گری آنها در چندین ابعاد است‌.

شناسایی ضعف‌ها، موانع و مشکلات قانونی و اجرایی در مسیر رونق تولید و مردمی‌شدن اقتصاد کشور و پیگیری و انعکاس آنها و پیگیری جدی از مسئولان ذی‌ربط قوای سه‌گانه حاکمیتی در ابعاد قوانین، ابلاغیه‌ها و بخشنامه‌های محدودکننده و طولانی‌کننده روند اخذ مجوزها و سایر نیازهای مردم در مسیر توانمندسازی و کارآفرینی و شناسایی و معرفی افراد مخل رونق اقتصاد مردمی و مفسدان اقتصادی به مراجع ذی‌ربط، باید از ابعاد مطالبه‌گری نهادهای انقلابی از دولت و حاکمیت باشد.

انتهای پیام /