نمایش مجدد مختارنامه 800میلیارد تومان به نفع صداوسیماست! / کجای دنیا یک سریال را 12بار پشت سر هم پخش می کنند؟

فقر تولیدات جدید نمایشی برای مناسبت‌های سالانه‌ای، چون ماه‌های محرم و صفر باعث شده تلویزیون بخش عمده‌ای از ظرفیت پخش مجموعه‌های نمایشی را به پخش مجدد سریال‌های قدیمی اختصاص دهد. هرچند به نظر می‌رسد این مطالبه از سوی مردم هم وجود دارد که یک سریال فاخر را چند بار ببینند. مختارنامه میهمان همیشگی تلویزیون دبیر شورای معارف سیما با دلخوری از اینکه مردم برای بازپخش سریال مختار جوک می‌سازند عنوان می‌کند که بیشترین تماس‌ها به شبکه قرآن درخواست بازپخش سریال‌هایی مانند مختارنامه و یوسف پیامبر است! امسال هم پخش سریال تلویزیونی «مختارنامه» به مناسبت فرار سیدن ایام ماه محرم آغاز شده است. این در حالی است که از اولین پخش این سریال تلویزیونی از سال 1389 آغاز شده است و امسال دوازدهمین سال پخش این سریال به شمار می‌رود. مختارنامه در 40 قسمت، 60 دقیقه‌ای تولید شده، یعنی به صورت خالص 2 هزار و 400 دقیقه بدون در نظر گرفتن زمان باکس پیام‌های بازرگانی مدت زمانی است که هر بار پخش این سریال آنتن شبکه‌های تلویزیون را به خود اختصاص می‌دهد. داود میرباقری، کارگردان سریال مختارنامه در اظهارنظری هزینه تولید مختارنامه را 20 میلیارد تومان اعلام کرده است. رقمی که در دهه 80، یک عدد بزرگ و قابل توجه به حساب می‌آمد. سود تلویزیون از بازپخش مختار! اما بازپخش هر ساله این سریال چقدر برای تلویزیون سود دارد؟! سال 1397 عبدالعلی علی‌عسکری، رئیس وقت صداوسیما در دیدار با گروه‌های دانشجویی، هزینه تولید هر دقیقه سریال فاخر را رقم 100 میلیون تومان اعلام کرد. در همان سال‌ها اعلام شد برای ساخت سریال فاخر موسی (ع) رقم 250 میلیارد تومان هزینه لازم است. سال گذشته خبرهایی مبنی بر پیشنهاد کمک 700 میلیارد تومانی برای ساخت سریال موسی (ع) و بررسی آن در مجلس منتشر شد. سال گذشته صداوسیما با بودجه 30 میلیارد تومانی که بخشی از آن از سوی نهادهایی مانند بنیاد فرهنگی روایت تأمین شد، 400 دقیقه فیلم «موقعیت مهدی» و سریال آن را ساخت، یعنی حتی با در نظر نگرفتن بحث استخراج نسخه سینمایی «موقعیت مهدی» از مینی‌سریال «عاشورا» برای هر دقیقه از این سریال 75 میلیون تومان هزینه شده است. پس رقم چهار سال پیش علی‌عسکری برای 100 میلیون تومان هزینه هر دقیقه سریال فاخر در دوره خودش، رقم صحیحی به شمار می‌رود.

سریال مختارنامه 2 هزار و 400 دقیقه است، یعنی تلویزیون با پخش فقط یک‌بار از این سریال در طول سال (که در عمل بیش از یک‌بار تکرار می‌شود)، رقم 240 میلیارد تومان به حساب سال 97 برای خود پس انداز می‌کند. با توجه به تورم سالانه و اعلام بانک مرکزی، این رقم در سال 98 به بیش از 322 میلیارد تومان، سال 99 به بیش از 439 میلیارد تومان و در سال 1400 به بیش از 613 میلیارد تومان رسیده است. با توجه به این رقم‌ها، صداوسیما صرفاً با نساختن سریال جدید و بازپخش مختارنامه آن هم برای یک‌بار در سال رقمی بیش از هزار و 614 میلیارد تومان صرفه‌جویی کرده است. بازپخش امسال سریال مختار هم نزدیک به 800 میلیارد تومان به این رقم می‌افزاید و آن را به عدد 2 هزار و 416 میلیارد تومان صرفاً برای یک‌بار بازپخش می‌رساند. اگر رقم بازپخش سریال مختار از سال 89 تا سال 97 را بررسی کنیم، رقم‌های بزرگ‌تری را به دست می‌آوریم. در همه این سال‌ها تلویزیون چندین بار مختارنامه را به مناسبت‌های مختلف از جمله فرارسیدن ماه‌های محرم و صفر بازپخش کرده است و حتی مدیران سیما مدعی‌اند که درخواست‌های زیادی برای بازپخش این سریال دارند و مجبورند برای پاسخگویی به نیاز مخاطب این مجموعه را بازپخش کنند. آیا در تمام دنیا بازپخش‌ها بی‌حساب و کتاب است؟! صداوسیما، مالکیت مادی و معنوی آثاری را که ساخته در اختیار دارد و تمامی عوامل از تهیه‌کننده گرفته تا بازیگران و حتی نیروهای خدماتی که در مجموعه‌های نمایشی حضور دارند، صرفاً یک حق‌العمل کار به شمار می‌روند و در برابر دستمزدی که دریافت می‌کنند کاری را برای صداوسیما می‌سازند. برای همین شاید قوانین و عرف جهانی چندان با روابطی که در صداوسیما حاکم است همخوانی نداشته باشد، اما در دیگر نقاط جهان برای اینکه شبکه‌های تلویزیونی نتوانند با بازپخش صرف برنامه‌ها و سریال‌های پربیننده، آنتن خود را پر کنند، یکسری تعهدات وجود دارد، برای مثال در بریتانیا، اتحادیه بازیگران توانسته مقرراتی را برای بازپخش ایجاد کند که شبکه‌های تلویزیونی را موظف می‌کند برای چند بار بازپخش یک برنامه یا سریال به عوامل آن سریال دستمزد بدهد. این دستمزد اگرچه از هزینه پخش اول آن برنامه یا سریال کمتر است، اما باعث می‌شود که حقوق بازیگرانی که به واسطه ساخته نشدن سریال جدید بیکار هستند تأمین شود. در ضمن پرداخت هزینه‌ها باعث می‌شود شبکه‌ها به دنبال تولیدات جدید باشند. در ایالات متحده هم کمیسیون فدرال ارتباطات (FCC) بر بازپخش فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی از شبکه‌های مختلف نظارت دارد و گاهی یک کمپانی از قبال بازپخش یک سریال که در چند دهه قبل تولید شده، درآمد خوبی را برای سال جاری خود پیدا می‌کند. صداوسیما، امسال در محرم و صفر، مختارنامه را پخش می‌کند. پس از آن احتمالاً یوسف پیامبر (ع) بازپخش می‌شود، احتمال پخش مردان آنجلس هم کم نیست. هر بار بازپخش سریال‌هایی مثل مختارنامه که جزو آثار فاخر تلویزیونی است به صداوسیما کمک می‌کند که بودجه‌ای برای تولید سریال فاخر جدید خرج نکند. هم‌اکنون مهم‌ترین پروژه تلویزیونی فاخر در دست ساخت، سلمان فارسی است که زمان دقیق پایان ساخت آن مشخص نیست.

21302