نویسندگان نامه به روحانی درباره واکسن کجایند؟

21 دی سال گذشته، مقامات عالی سازمان نظام پزشکی و همچنین دکتر ایرج فاضل که رئیس مجمع انجمن‌های علمی گروه پزشکی ایران است، به حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم نامه‌ای نوشتند و در آن نامه نسبت به شیوع گسترده ویروس هشدار داده و درخواست کردند تامین سریع واکسن در اولویت قرار گیرد.

حسین کرمانپور - مدیر سابق روابط‌عمومی سازمان نظام پزشکی - در ادامه یادداشت خود در روزنامه «همشهری» نوشت: در آن نامه آمده بود که واکسن نیاز حیاتی است و باید نسبت به تامین آن، صرفا نگرش علمی فارغ از مسائل سیاسی وجود داشته باشد. حتی اعلام شد که سهمیه واکسن کوواکس برای ایران کافی نیست و باید از تمام روش‌ها و با استفاده از تمام ظرفیت‌های بخش دولتی و خصوصی و به دور از مسائل سیاسی این اقدام انجام شود.

دو روز از انتشار این نامه نگذشته بود که تعدادی از استادان، پزشکان و اعضای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، خطاب به حسن روحانی نامه‌ای نوشتند. با اینکه این نامه به‌نام 2500 پزشک منتشر شد اما تنها امضای 192 نفر در پای آن دیده می‌شد و هیچ‌وقت هم مشخص نشد آن 2500 نفر چه کسانی هستند. در این نامه به سیاست‌های واردات واکسن از آمریکا و انگلیس پرداخته و نوشته شده بود که تزریق واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی، شبهات و عوارض احتمالی دارد و بسیاری از افراد در همان کشورها حاضر به تزریق آن نیستند.

آنها در آن نامه نوشته بودند که این واکسن‌ها ابهامات جدی و قابل تاملی درخصوص سیر اعطای تأییدیه‌های رسمی دارند و گفتند که استفاده از این واکسن‌ها منطقی نیست. حتی در بخشی از این نامه آمده بود: «آیا ساده‌انگاری نیست که جان و سلامتی مردم عزیزمان را به‌عنوان نمونه آزمایشگاهی، برای آزمایش و بررسی کارایی واکسن روی یک جمعیت خاص، در اختیار سازندگان واکسن آمریکایی یا انگلیسی قرار دهیم، آن هم دولت‌هایی که در چند دهه اخیر به‌انحای مختلف اثبات کرده‌اند که کمترین حرمتی برای سلامت و جان ایرانیان قائل نیستند؟»

آنها از رئیس‌جمهوری وقت خواستند تا علاوه بر اعلام ممنوعیت ورود واکسن از سه کشور آمریکا، انگلیس و فرانسه، مراقب باشد که واکسن‌های تولیدی این کشورها و هرگونه واکسن تولیدشده از سوی مراکز غیرقابل اعتماد، به واسطه‌گری کشور ثالث نیز وارد کشور نشده و برخی واکسن‌های مربوط به سازوکار کوواکس هم که ماهیت مورد شبهه و مشکوک به ارتباط با جریانات کاملا مسئله‌دار بین‌المللی دارد، خریداری نشود.

درخواست امضاکنندگان این نامه در حالی بود که 19 دی، مقام معظم رهبری تنها بر ممنوعیت واکسن‌های آمریکایی و انگلیسی تأکید کردند و به‌طور قطع درباره ممنوعیت واکسن‌های فرانسوی صحبتی نکردند. اما نگارندگان این نامه، ورود واکسن‌های تولید فرانسه را هم تحریم کردند.

این نامه در واکنش به درخواست سازمان نظام پزشکی از دولت قبل منتشر شد. اگر قرار بود دولت بر این اساس عمل کند، حالا میزان مرگ‌های ما از این هم بیشتر بود. نکته اما اینجاست که یکی از امضاکنندگان آن نامه، روز گذشته خطاب به رئیس‌جمهوری نامه‌ای نوشت و با اشاره به بالا رفتن میزان مرگ‌های کرونا اعلام کرد که «ضعف مدیریت قبلی وزارت بهداشت به همراه سرعت بسیار کند واکسیناسیون، وضع را به اینجا رسانده است.»

متأسفانه آنچه شاهد هستیم، غلبه رویکرد اعتقادی و سیاسی بر یک موضوع کاملا علمی است. حتی در دین اسلام هم در برخی مواقع بحرانی، آنچه حرام است، حلال خوانده شده، مثل ترک نماز در زمانی که جان کسی به خطر افتاده یا خوردن مردار، زمانی که فرد از گرسنگی در حال مرگ است. مسئله واکسن به همین اندازه حیاتی است. ما هم بر تولید واکسن‌های داخلی تأکید داریم و برایمان بسیار ارزشمند است اما سال گذشته در جلسه‌ای با تولیدکنندگان به این نتیجه رسیدیم که در کشور تا قبل از تابستان 1400 به تولید انبوه نخواهیم رسید بنابراین تا آن زمان باید واردات انبوه داشته باشیم.

حالا هم شاهد هستیم که تولیدات داخلی به نتیجه مطلوب از جهت میزان تولید نرسیده است. ما چنین وضعیتی را پیش‌بینی کرده بودیم اما کسی توجهی نمی‌کرد. نگارندگان آن نامه حتی حالا که روزانه بالای 500 نفر جانشان را از دست می‌دهند و روند واکسیناسیون بسیار کند است، باز هم از مردم عذرخواهی نمی‌کنند و اشتباهشان را نمی‌پذیرند.

هوشیاری ما باید این می‌بود که از هر سبدی واکسن تهیه می‌کردیم. اگر قرار بود به صحبت مخالفان واردات توجه شود، حالا حتی آسترازنیکا هم وارد نمی‌شد، در حالی‌که این واکسن در کشور دیگری تولید می‌شود. ما می‌دانیم که قطعا راه‌حل نهایی قطع زنجیره کرونا، واکسن نیست اما بسیار کمک‌کننده است. ما برای کاهش ابتلا و مرگ، باید واکسیناسیون گسترده داشته باشیم تا کمی از بار بیمارستان‌ها کم کنیم.

بیمارستان‌ها به‌شدت شلوغند. ما امروز معضلی به نام تکمیل ظرفیت در بیمارستان‌ها داریم و آنها امکان رسیدگی به این میزان بیمار را ندارند. شاهد هستیم که حتی برای تامین سرم هم با مشکل مواجه شده‌ایم. میزان تست‌گیری ما بسیار کم شده است. اگر قرار بود براساس آنچه اعلام شده بود روزانه 100 هزار تست گرفته شود که هیچ‌وقت هم محقق نشد، حالا میزان ابتلاهای ما خیلی خیلی بالاتر بود.

تا چه زمانی باید از سیاست خودکفایی تا مرز مرگ استفاده کرد؟ این سیاست باید بازبینی شود. حتی کشورهایی که تولیدکننده جهانی واکسن هستند، باز هم از کشورهای دیگر واکسن می‌خرند.

حالا که دولت در حال جابه‌جایی است فرصت خوبی است تا مدیران پرانرژی در زمینه مدیریت کرونا، وارد عمل شوند. اگر از علم مدیریت استفاده کنند و انگیزه‌های فکری را کنار بگذراند، مشکل مدیریت کرونا قابل حل است. در بیمارستان‌ها بوی مرگ به مشام می‌رسد. اگر فکری نشود، این بو در کل شهر خواهد پیچید.