نگاهی به دستاوردهای اقتصادی ایران با سایر کشورها
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، تعاملات تجاری و اقتصادی ایران با سایر کشورها در دوران کوتاه ریاست جمهوری آیت‌الله شهید دکتر رئیسی به طور محسوسی افزایش یافت. با توجه به تحریم‌های ظالمانه آمریکا با همراهی برخی کشورهای اروپایی علیه ملت ایران، دولت سیزدهم تلاش کرد ضمن کاستن از شدت تحریم‌ها، رفتن به مسیر گفت‌وگوی عزتمندانه و مسالمت‌آمیز، مناسبات اقتصادی خود را با کشورهای همجوار و دوست افزایش دهد.
ارتباطات بین‌المللی ایران از سال 1400 مسیر متفاوتی نسبت به گذشته پیدا کرد. ایران علاوه بر تلاش برای احیای روابط خود با غرب در راستای منافع بین‌المللی، با شناخت صحیح از کشورهای دوست و متخاصم، رویکرد خود را در استفاده حداکثری از ظرفیت‌های بین‌المللی به کار گرفت.
افزایش سطح ارتباطات در پیمان شانگهای، عضویت در بریکس، احیای روابط ایران و عربستان که تا پیش از آن مخدوش شده بود، موافقت‌نامه جامع همکاری 20 ساله با روسیه و تلاش برای اجرای سند 25 ساله همکاری با چین از جمله اقداماتی بود که ظرف حدود 2.5 سال در دولت آیت‌الله شهید رئیسی به صورت جدی پیگیری شد.
سید ابراهیم رئیسی در بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای گفت: سازمان همکاری شانگهای بیش از 60 درصد منطقه اوراسیا و بیش از 40 درصد از جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است. این ظرفیت عظیم، توان بالقوه گسترده‌ای را به این سازمان برای توسعه تجارت و تعمیق همکاری‌های اقتصادی در اشکال مختلف اعطا کرده است.
یکی دیگر از اقدامات خوبی که در این دوره صورت گرفت عضویت ایران در گروه بریکس بود. دوم شهریور 1402 عضویت شش کشور آرژانتین، اتیوپی، امارات متحده عربی، ایران، عربستان سعودی و مصر به گروه بریکس پذیرفته شد. نام بریکس از ترکیب حرف اول اسم کشورهای بنیان‌گذار این گروه شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده که نخستین نشست خود را در سال 2009 برگزار کردند.
بر این اساس، بریکس 40 درصد از جمعیت کشورهای جهان را در بر گرفته است. بریکس، سازمانی برای کشورهای با اقتصادهای نوظهور است. با توجه به تحریم برخی کشورهای عضو این گروه از سوی غرب، اتحاد در بریکس در راستای همکاری‌های اقتصادی از اهمیت بسزایی برخوردار است.
از طرف دیگر نوعی ناهمگونی در اعضای بریکس دیده می‌شود که اتفاقا یک مزیت برای این سازمان است. هر کدام از اعضا بخصوص کشورهای جدید عضو این گروه در پارامترهای ویژه‌ای در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی حرفی برای گفتن دارند. برای مثال فاکتورهایی مانند دارا بودن منابع انرژی، تعاملات با کشورهای متعدد و ایفای نقش به عنوان قدرت منطقه‌ای، به عربستان فرصت بازیگری در بریکس داده است. درخصوص ایران نیز قدرت منطقه‌ای ایران و توانمندی آن برای بازیگری در عرصه منطقه‌ای یکی از ملاک‌های لازم برای عضویت ایران در بریکس محسوب می‌شود.
یکی از ابزارهای مهم بریکس که میتواند به دور زدن تحریم کمک کند «بریکس پی» است که یک سیستم پرداخت برای تراکنش بین کشورهای عضو بدون نیاز به دلار است؛ چرا که در نظام مبادلات مالی و پولی دنیا سازوکاری به نام «سوئیفت» وجود دارد و از آنجایی که کنترل آن دست غربی‌ها و آمریکا است از سوئیفت به عنوان بستری برای اعمال فشار و تحریم کشورهای مستقل استفاده می‌کنند.
سید جلال طاهری کارشناس اقتصادی - در یادداشتی درباره دستاوردها و شاخص‌های مکتب رئیس جمهور شهید نوشت: پس از حدود سه سال شاهد هستیم دولت شهید رئیسی سیاست‌های اقتصادی خود را به نمایش گذاشته و در بسیاری از موارد مانند دیپلماسی اقتصادی با سایر کشورها موفق بوده است.
او با اشاره به عضویت ایران در بریکس نوشته است: بریکس رقیب اقتصادی گروه غربی موسوم به جی7 است. بریکس حرف اول اعضای این گروه است که شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است. این گروه جهانی در واقع نماینده نیمی از جمعیت جهان و 30 درصد از اقتصاد جهان است که با سرعت زیادی در حال افزایش است. عضویت در این پیمان امکان کاهش هزینه تجارت، گمرک و تجارت ترجیحی را برای ایران داراست. ایران با عضویت در این گروه تجاری مهم میتواند علاوه بر سهیم شدن در بازار چندمیلیارد نفری، از وام‌ها و سرمایه‌گذاری‌های اعضای این گروه نیز برخوردار شود.
افزایش مبادلات تجاری بین کشورهای عضو و در نتیجه کاهش وابستگی اقتصادی به اروپا و آمریکا، تشکیل بانک توسعه و ذخیره ارزی در برابر نهادهای غربی هم چون بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، استفاده از پتانسیل کشورهای در حال توسعه برای تغییر مناسبات اقتصاد جهانی و عادلانه‌تر کردن آن، ایفای نقش مؤثر در کمک کردن به کشورهای در حال ورشکستگی و تاثیرگذاری مثبت بر بحران های سیاسی یا اقتصادی مهم جهانی از جمله مهم‌ترین مزایای عضویت در گروه بریکس محسوب می‌شود.
ماه گذشته صندوق بین‌المللی پول اعلام کرد: کشورهای بریکس همچنان پیش‌بینی میانگین رشد قابل توجه بالاتری (3.6 درصد در مقایسه با میانگین 1 درصدی جی هفت دارند. به عبارت دیگر میانگین رشد اقتصادی کشورهای بریکس نزدیک به 4 برابر کشورهای جی 7 است. رشد اقتصادی ایران نیز که با تخمین صندوق بین المللی پول در سال 2023 بالغ بر 4.7 درصد بود در سال 2024 بیش از یک درصد کاهش یافته و به 3.3 درصد خواهد رسید. البته از این منظر ایران بعد از هند، چین و امارات، رتبه چهارم رشد اقتصادی را در بین کشورهای بریکس به خود اختصاص داده است. بنا به گفته داود منظور رییس سازمان برنامه و بودجه، ایران نوزدهمین اقتصاد دنیا با تولید ناخالص داخلی 1.81 تریلیون دلار (براساس شاخص قدرت خرید) است.
با وجود تمام مشکلات ساختاری و تداوم و تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، عملکرد اقتصاد کلان کشور در 1.5 سال اخیر نشان از بهبود بسیاری از متغیرها و شاخص‌های اقتصادی دارد.