همگرایی ایران، روسیه و چین، اروپا را نگران کرد / کالاس: نشست شانگهای چالشی مستقیم علیه نظم بین‌المللی است
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، مدعی شد ایران، روسیه، چین و کره شمالی چالشی مستقیم برای نظام بین‌المللی مبتنی بر قواعد به شمار می‌آیند.
کایا کالاس روز چهارشنبه در نشست خبری کمیسیون اروپا با اشاره به حضور رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در پکن، ادعا کرد: «وقتی رئیس‌جمهور چین در کنار رهبران روسیه، ایران و کره شمالی ایستاد، این فقط تصاویر ضدغربی نبود بلکه چالشی مستقیم علیه نظم بین‌المللی مبتنی بر قواعد بود.» وی مدعی شد که این همراهی صرفاً جنبه نمادین ندارد بلکه بخشی از تلاش برای ایجاد یک «نظم نوین جهانی خودکامه» است.
بیست‌وپنجمین نشست سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) نهم و دهم شهریور در شهر تیان‌جین چین برگزار شد. ایران به‌عنوان عضو کامل این سازمان با حضور رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان مشارکت فعالی داشت. وی در سخنرانی خود پیشنهاد تشکیل «کمیته صلح‌سازی» متشکل از وزیران خارجه کشورهای عضو برای مدیریت بحران‌های منطقه‌ای را مطرح کرد و همچنین خواستار ایجاد حساب‌ها و سازوکارهای تسویه مالی مستقل با هدف کاهش تأثیر تحریم‌ها شد. سازمان همکاری شانگهای طی سال‌های اخیر به یکی از بسترهای اصلی همکاری‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی در شرق و آسیای مرکزی تبدیل شده و حضور فعال ایران در این سازمان، مورد توجه رسانه‌های غربی قرار گرفته است.
تاکید بر افزایش حمایت نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک اروپا از اوکراین
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بخش مهمی از سخنان خود را به جنگ اوکراین اختصاص داد و بار دیگر روسیه را به تلاش برای بازگرداندن نفوذ شوروی سابق متهم کرد. وی گفت: «روسیه هیچ نشانه‌ای از تمایل برای پایان دادن به این جنگ نشان نمی‌دهد. حملات اخیر به اوکراین گواهی روشن بر ادامه سیاست تهاجمی مسکو است.» به گفته وی، برای اروپا نتیجه این وضعیت تنها یک معنا دارد: «افزایش هرچه بیشتر حمایت نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک از اوکراین». کالاس با تأکید بر این‌که «اوکراینی قدرتمند و برخوردار از ارتشی نیرومند، بهترین تضمین امنیتی برای اروپا است»، افزود اتحادیه اروپا نه تنها تأمین تجهیزات بلکه آموزش نیروهای اوکراینی را نیز ادامه می‌دهد و بودجه‌های ویژه‌ای برای این موضوع در نظر گرفته شده است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بخش دیگری از سخنان خود چین را به تأمین گسترده نیازهای روسیه متهم کرد و گفت: «چین تا 80 درصد کالاهای دوگانه مورد نیاز روسیه را فراهم می‌کند و در دوران جنگ هیچ کالایی دوگانه محسوب نمی‌شود، همه آنها در خدمت ماشین جنگی قرار می‌گیرند. این همان چیزی است که امکان ادامه کشتار در اوکراین را فراهم کرده است.» کالاس مدعی شد چین و روسیه آشکارا از «تغییراتی سخن می‌گویند که در صد سال گذشته مشابهی نداشته» و این تغییرات در مسیر بازنویسی نظم امنیتی جهانی است. وی هشدار داد اروپا نباید در برابر چین همان اشتباهی را تکرار کند که در گذشته درباره وابستگی به انرژی روسیه مرتکب شد و تأکید کرد که این موضوع باید در همکاری نزدیک با ایالات متحده، هند، ژاپن و سایر شرکای همسو پیگیری شود.
بحران انسانی غزه آزمایشی بنیادی برای ارزش‌های اروپا
کالاس در ادامه سخنان خود به بحران انسانی غزه اشاره کرد و آن را «آزمایشی بنیادی برای ارزش‌های اروپا» توصیف کرد. وی با اذعان به اختلاف نظر میان اعضای اتحادیه اروپا گفت: «در زمینه غزه، ما نتوانسته‌ایم از تمام قدرت ژئوپلیتیک خود استفاده کنیم زیرا فاقد وحدت لازم هستیم.» او افزود: «اتحادیه اروپا بزرگ‌ترین اهداکننده کمک‌های انسانی به فلسطین است و در سه سال آینده یک میلیارد و ششصد میلیون یورو برای حمایت از تشکیلات خودگردان فلسطین اختصاص داده‌ایم. با این حال این اقدامات کافی نبوده تا بتواند تغییر ملموسی در شرایط غزه ایجاد کند و همین باعث ایجاد ناامیدی شده است.» کالاس تصریح کرد که اختلاف دیدگاه‌های تاریخی و سیاسی 27 کشور عضو اتحادیه عامل اصلی ناتوانی در اتخاذ موضع واحد در قبال بحران غزه بوده است.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همچنین به برنامه‌های دفاعی این اتحادیه پرداخت و گفت: «اروپا در حال اجرای بزرگ‌ترین طرح دفاعی در تاریخ اخیر خود است. بین اکنون تا سال 2031 بیش از دو هزار میلیارد یورو هزینه اضافی برای تقویت دفاعی اختصاص خواهد یافت.» وی اعلام کرد ظرفیت سالانه اروپا برای تولید مهمات در مقایسه با دو سال پیش شش برابر شده و این مسیر باید در حوزه‌هایی همچون پدافند هوایی و موشک‌های هدایت‌شونده دقیق ادامه یابد. کالاس افزود: «ما همچنین موانع بازار داخلی را در حوزه دفاعی به تدریج برمی‌داریم و این فرآیند اگرچه زمان‌بر است، اما در جریان است.»
گفتنی است اتحادیه اروپا در پی تشدید شکاف فراآتلانتیک پس از روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ، تلاش کرده است گام‌هایی برای کاهش وابستگی امنیتی خود به ایالات متحده بردارد. از جمله این اقدامات می‌توان به راه‌اندازی صندوق‌های ویژه دفاعی، طرح افزایش تولید مهمات و ابتکارهای مشترک در حوزه صنعت نظامی اشاره کرد. با این حال بسیاری از کارشناسان بر این باورند که اروپا فاقد توان مالی و منابع کافی برای تحقق استقلال راهبردی است و در عمل همچنان به حمایت‌های واشنگتن وابسته باقی مانده است. به اعتقاد ناظران، اختلافات داخلی میان 27 کشور عضو اتحادیه نیز مانع از آن شده است که اروپا بتواند به بازیگری مستقل در عرصه ژئوپلیتیک جهانی تبدیل شود. همین واقعیت، انتقادها به سیاست‌های اعلامی مقامات اروپایی در قبال جنگ اوکراین و بحران‌های بین‌المللی را افزایش داده و موجب شده است که چشم‌انداز استقلال دفاعی اروپا با تردیدهای جدی روبه‌رو شود.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.