وحشت پهلوی از آگاهی مردم / کتاب‌هایی که خط قرمز بود + اسناد ساواک

به گزارش مشرق، به مناسبت فرا رسیدن ایام الله دهه فجر برخی از اسناد مهم ساواک در چهارمحال و بختیاری از طریق این رسانه منتشر خواهد شد. این مطالب و اسناد از کتاب «انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک» گردآوری شده است.

در این گزارش اسنادی را از ساواک در چهارمحال و بختیاری پیرامون کتب ممنوعه می‌خوانید.

سند اول

متن زیر محتوای گزارشی است که در تاریخ 14 بهمن‌ماه 1352 ارسال شده است:

«به: ریاست ساواک فرمانداری کل چهارمحال و بختیاری

از: اداره‌کل سوم (312)

درباره: فروش کتب مضره

گزارش‌های واصله حاکی از آن است از چندی پیش عده‌ای از عناصر ناراحت و مفسده‌جو با همکاری برخی از صاحبان کتابفروشی‌ها مبادرت به پخش و فروش کتب مضره و تحریک‌آمیز از جمله آثار دکتر علی شریعتی مزینانی، مهندس بازرگان، طالقانی و خمینی می‌نمایند.

خواهشمند است دستور فرمایید پیرامون چگونگی وضعیت کتابفروشی‌های موجود در آن منطقه از این نظر تحقیقات همه‌جانبه معمول داشته و چنانچه مشخص گردید افرادی در این زمینه فعالیت می‌نمایند، مراتب را با ذکر اسامی آن‌ها، نام کتب مضره موجود و حدود تقریبی آنان و همچنین تعیین عوامل تهیه‌کننده کتب مورد بحث به این اداره‌کل منعکس تا تصمیم مقتضی در این مورد اتخاذ گردد.

مدیرکل اداره سوم. ثابتی

امنیت داخلی:

1 طبق مفاد امریه اقدام تحقیق عمیقی در این باره صورت گیرد. منابعی را تشویق کنید تا خریدار کتب فوق شوند تا ضمن فروش شناخته گردند.

2 رونوشت ساواک بروجن ارسال نتیجه اقدامات خواسته شود. 52/8/22

کتب مضره یا ممنوعه: در سال 1345 ه. ش رژیم شاه رسماً اعلام کرد، هر کتابی قبل از انتشار می‌بایست از نظر مامورین سانسور بگذرد و وزارت فرهنگ و هنر را مأمور این کار نمود و همیشه لیستی از کتاب‌های ممنوعه را به سازمان‌های امنیتی و انتظامی ارسال می‌نمود که این لیست‌ها شامل کتاب‌هایی که جنبه سازندگی و انقلابی داشت و مستقیما یا تلویحا در آن نسبت به رژیم انتقاداتی شده بود را شامل می‌شد. این سانسور عمدتا جهت سیاسی داشت. دستگاه سانسور نسبت به اسامی مولفین نیز حساسیت به خرج می‌داد و به آن‌ها اجازه انتشار نمی‌داد.»

سند دوم

این گزارش در تاریخ 2 آذرماه 1357 ارسال شده است:

«به: 312

از: 19 ه

موضوع: ایجاد کتابخانه

به طوری که روز دوشنبه 57/8/21 سید جواد صفوی واعظ قریه وانان و آقای شاهپور فتاحی متصدی شرکت تعاونی صحبت می‌کرد تصمیم دارند در قریه مذکور کتابخانه‌ای ایجاد نمایند و آقای صفوی می‌گفت حاضر است از سهم امام برای کتابخانه کتاب خریداری نماید.

نظریه شنبه: نظری ندارد.

نظریه یکشنبه:

1 اظهارات شنبه مورد تایید است.

2 شاهپور فتاحی در 19 ه فاقد سابقه می‌باشد.

مستدعی است مقرر فرمایید درباره سوابق سید جواد صفوی به گزارش 19/1616 ه 54/10/30 مراجعه نمایند.

3 در اکثر کتابخانه‌ها و نمایشگاه‌های کتابی که در چند ماه اخیر دایر یا تشکیل شده مانند نمایشگاه کتاب در مسجد صاحب‌الزمان شهرکرد ضمن داشتن کتاب‌های مضره مبادرت به فروش کتاب‌های مضره شده که دو نمونه از کتب مذکور که در مسجد صاحب‌الزمان به فروش رفته به اسامی پیام حجاب زن مسلمان، طوفان‌ها و لاله‌های شهریور جهت استحضار به پیوست تقدیم می‌گردد.

نظریه چهارشنبه:

1 اظهارات شنبه مورد تایید است.

2 مستدعی است مقرر فرمایید کتب مذکور را پس از بررسی اعاده نمایند.»