وزارت راه: روال معنی‌داری دال بر مهاجرت زلزله افغانستان به‌سوی غرب شناسایی نشد
آنچه از تعقیب امتداد سامانه گسلی هریرود غربی به‌سوی خاک ایران و ادامه آن سامانه در ایران می توان گفت این است که روال معنی داری از سری زمانی رخدادهای افغانستان دال بر مهاجرت زلزله ها به‌سوی پهنه غرب شناسایی نمی‌شود.
خبرگزاری تسنیم- براساس نقشه گسله‌های کواترنری افغانستان (2007، USGS) محدوده رخداد زلزله های غرب افغانستان در مجاورت سامانه گسلی هریرود غربی واقع شده است.
گستره ای در شمال خط واصل غوریان در غرب و هرات در شرق بطول 70 تا 100 کیلومتری و پهنای 20 کیلومتر، پهنه رخداد 38 زمین لرزه با بزرگی 4 و بالاتر از آن را شامل می شود. این تعداد از زلزله ها در 110 ساعت روی داده است. زمان شروع رخداد زلزله اول با بزرگی 6.3، 15 مهرماه 1402 ساعت 10:11:02 و آخرین زلزله با بزرگی 4.1 (تا زمان تدوین این گزارش) بنا بر گزارش مرکز لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، 19-07 - 1402 ساعت 21:29:26 است.
تعداد 4 زلزله با بزرگی 6.3 تا 6.5، 4 زلزله با بزرگی 5 تا 5.6، 8 زمین لرزه با بزرگی 4.5 تا 5 و 22 زلزله با بزرگی 4 تا 4.5 در بازه زمانی 110 ساعته در غرب افغانستان روی داده است.
واضح است چنین تعدادی از زمین لرزه‌های تاثیرگذار و مخرب، به ندرت در پهنه جهان رخ داده است و چنین توالی از رویدادهای لرزه ای از اتفاقات نادر در جهان است. این نوع رژیم رخداد لرزه ای، از سوی دیگر معرف تجمع تنش عمده در راستای سامانه گسلی هریرود غربی است.
از سوی دیگر نیز معرف پخش گسیختگی های گسترده در درازای طویل از آن سامانه گسلی است که منجر به پخش تنش و رهایی مرحله ای آن می شود. چنین روالی هر چند با رخداد متوالی چندین زلزله مخرب در این گستره همراه بوده، اما خود عاملی بر جلوگیری از رخداد زمین لرزه‌ای دهشتناک‌تر در ناحیه نیز تلقی می شود.
امتداد سامانه گسلی هریرود غربی به‌سوی غرب و خاک ایران با سامانه گسلی درونه در شمال و دشت بیاض در جنوب مجانب می‌شود که از جمله گسل های طویل و لرزه زای ایران مرکزی تلقی شده و رُخنمون (برون‌زد) گسیختگی واضحی در سطح دارند.
فاصله محدوده مرکزی خوشه لرزه‌ای غرب افغانستان از شهر تایباد 90 کیلومتر، تربت جام 130کیلومتر، تربت حیدریه 240 کیلومتر و از مشهد 290 کیلومتر است. مردم ساکن این شهرها و نیز شهرهای کوچک و آبادی های اطراف آنها، به‌وضوح ارتعاش لرزه ای متعدد ناشی از رخداد زمین لرزه های مذکور را به‌خوبی احساس کرده اند.
آنچه از تعقیب امتداد سامانه گسلی هریرود غربی به‌سوی خاک ایران و ادامه آن سامانه در ایران، یعنی امتداد گسل درونه می‌توان گفت این است که روال معنی‌داری از سری زمانی رخدادهای افغانستان که دال بر مهاجرت زلزله ها به‌سوی غرب (پهنه ایران زمین) باشد، قابل شناسایی نیست.
امتداد گسل درونه به‌طول تقریبی 700 کیلومتر در راستای شرق به غرب در ایران مرکزی، در ادامه سامانه گسلی هریرود در شرق به‌ترتیب از مجاورت شهرهای تایباد، تربت حیدریه، کاشمر و بردسکن بسمت غرب در جنوب استان خراسان رضوی می گذرد.
علی بیت‌الهی - رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی