وقتی ترکیه به جای ما راه فرج‌الله سلحشور را ادامه داد
بازپخش سریال یوسف پیامبر برای چندمین‌بار از شبکه آی فیلم با اقبال مجدد مخاطبان مواجه شده‌است. سال‌ها پیش و همزمان با اولین دوره پخش این اثر از شبکه یک سیما بود که اصطلاح سریال‌های «خیابان خلوت کن» بار دیگر در دایره لغات منتقدان و مخاطبان سریال‌های تلویزیونی گنجانده‌شد؛ اتفاقی که می‌تواند دوباره تکرار شود، به شرطی که فرم و محتوا در خدمت روحیه فرهنگی جهادی قرار بگیرند.
روزنامه جوان نوشت: هر قدر جلوتر می‌رویم و تکرار سریال یوسف پیامبر را مشاهده می‌کنیم، بیش از پیش ابعاد کار جهادی و آتش به اختیار هنرمند بسیجی مرحوم فرج‌الله سلحشور را در‌می‌یابیم. اینکه او چه کار عظیمی را کلید زد و به سرانجام رساند تا یکی‌یکی کشور‌های مسلمان را درنوردد و از مرز‌های ایران عبور کند، برای امروز ما می‌تواند یک درس عبرت‌آموز باشد. مرحوم سلحشور فعل «ما می‌توانیم» را در عرصه سریال‌سازی خوب صرف کرد، اما مدیران ما آن را نفهمیدند و راه او را ادامه ندادند تا ترکیه به جای ما راه سلحشور را ادامه دهد. باز پخش سریال یوسف پیامبر برای چندمین‌بار از شبکه آی فیلم با اقبال مجدد مخاطبان مواجه شده‌است. سال‌ها پیش و همزمان با اولین دوره پخش این اثر از شبکه یک سیما بود که اصطلاح سریال‌های «خیابان خلوت کن» بار دیگر در دایره لغات منتقدان و مخاطبان سریال‌های تلویزیونی گنجانده‌شد؛ اتفاقی که می‌تواند دوباره تکرار شود، به شرطی که فرم و محتوا در خدمت روحیه فرهنگی جهادی قرار بگیرند.
تماشای زندگی پرفراز و نشیب حضرت یوسف (ع) از افتادن در قعر چاهی ظلمانی توسط برادران حسودش تا رسیدن وی به جایگاه صدر اعظمی یا همان عزیزی کشور مصر در روزگار فرمانروایی فراعنه، ولو به تکرار تجربه شیرینی است. این قصه قرآنی که به نوعی روایتگر حوادث تاریخی بیش از 3 هزارو 300 سال پیش است، قریب 20 سال پیش در شهرک سینمایی دفاع مقدس توسط فیلمساز فقید مرحوم فرج‌الله سلحشور کلید خورد. مرحوم سلحشور این قصه عبرت آموز قرآنی و سرشار از پند و اندرز را در قالب مجموعه‌ای 45 قسمتی و با هزینه‌ای حدود 8 میلیارد تومان جلوی دوربین برد. کار تولید این سریال در منطقه‌ای به دور از هیاهوی زندگی آن هم در گرمای داغ و سوزان بیابانی کویر قم در تابستان سال 83 آغاز شد.
روایت «لاوی» از محبوبیت سریال یوسف
برای همه کسانی که پخش اولیه این سریال به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی مرحوم فرج‌الله سلحشور را به یاد دارند، از بازیگران و عوامل آن تا مردم کوچه و خیابان داخل و خارج از ایران، قطعاً مرور برخی از خاطرات آن هم از زبان کسانی که به واسطه نقش‌آفرینی در این سریال در کشور‌هایی که «یوسف پیامبر» یا همان یوزارسیف پخش شد، خالی از لطف نباشد. یکی از وزرای اسبق کشور مصر می‌گفت وقتی به زمان پخش این سریال نزدیک می‌شدیم، خیابان‌های قاهره خلوت می‌شد؛ اتفاقی که پیش از قاهره در تهران هنگام پخش این سریال آن را تجربه کردیم. کوروش زارعی یکی از بازیگران سریال یوسف پیامبر که نقش «لاوی» یکی از 11 برادر یوسف را به خوبی ایفا کرده، خاطرات جالبی در مورد روز‌های تولید این سریال در بیابان‌های کویر قم و همچنین روز‌های پخش آن نقل می‌کند.
زارعی که تا پیش از بازی در این سریال چهره کمتر شناخته‌شده‌ای برای مخاطبان تلویزیون محسوب و بیشترین فعالیتش در حوزه تئاتر خلاصه می‌شد، با یادکردی از نوع رفتار و منش مرحوم سلحشور در ایام تولید این سریال می‌گوید: شما نمی‌دانید که ما (بازیگران سریال یوسف پیامبر) در خارج از کشور چقدر محبوب و مورد لطف و وثوق مردم کشور‌هایی هستیم که این سریال را دیده‌اند! مردم ما را می‌شناسند، به دلیل اینکه مردم بار‌ها و بار‌ها این سریال را دیده‌اند. من در سفری که به سوریه داشتم و برای اجرای یک نمایش تئاتر به آنجا رفته‌بودم، شبکه سما سوریه در حال بازپخش این سریال بود و ما چه در زمان اجرای نمایش و چه بعد از آن در سالن نمایش و خیابان مورد توجه و تفقد مردم قرار می‌گرفتیم.
این کارگردان و بازیگر هنر‌های نمایشی در ادامه اظهار می‌دارد: ما خاطرات زیادی با سریال یوسف و البته مرحوم فرج‌الله سلحشور داریم. باید از ایشان یاد کنم، چون مرد بسیار شریفی بودند، با اینکه ایشان کارگردان و تهیه‌کننده و نویسنده این سریال عظیم بودند، اما همیشه در مقابل دیگران کرنش و ادای احترام می‌کرد. من در آن روز‌ها همزمان مشغول ایفای نقش در سریال مختار هم بودم و گاهی به خاطر نقشی که داشتم، به لوکیش آن سریال هم می‌رفتم. یادم می‌آید که سریال مختار بار‌ها به خاطر مسائل مالی متوقف شد، اما سریال یوسف پیامبر هیچ‌وقت متوقف نمی‌شد و حق و حقوق همه عوامل سروقت خودش پرداخت می‌شد (البته این ربطی به تأمین بودجه نداشت).
آغاز و پایان یک سریال قرآنی
زارعی با اشاره به تقیدات و اعتقادات مذهبی که دارد، می‌افزاید: در طول سه سالی که مشغول فیلمبرداری و تولید این سریال بودیم، هیچ‌وقت نشد کار را شروع کنیم و مرحوم سلحشور نگوید آقا قرآن من را بدهید! بعد از اینکه قرآن را می‌گرفت، سه یا چهار آیه از مصحف شریف را می‌خواند و بعد کار را شروع می‌کرد. در طول این سه سال فیلمبرداری حتی یک‌بار هم پیش نیامد که کار را بدون خواندن قرآن کلید بزند. موقع ظهر، کار در هر شرایطی که بود، نیم ساعت قبل از اذان کات می‌داد و کار را متوقف می‌کرد و به عوامل می‌گفت هر کسی مایل است نماز اول وقت بخواند برود و بخواند. یک روحانی هم برای برپایی نماز جماعت هماهنگ کرده‌بود و هر روز از تهران می‌آمد سر صحنه فیلمبرداری و نماز را به جماعت می‌خواندیم. البته این را هم بگویم مرحوم سلحشور کسی را مجبور به خواندن نماز یا شرکت در نماز جماعت نمی‌کرد ولیکن نیم ساعت قبل از اذان تا بعد از برپایی نماز جماعت، کار تعطیل می‌شد. بعد از ظهر هم پس از خواندن دعای فرج کار فیلمبرداری را تمام می‌کرد. اگر سریال یوسف مورد توجه و عنایت مخاطبان قرار گرفت، به خاطر همین کار‌هایی بود که مرحوم فرج‌الله سلحشور انجام می‌داد.
بازیگر نقش لاوی در سریال یوسف پیامبر خاطر نشان می‌کند: من همان موقع هم به دوستان و همکاران می‌گفتم که این سریال با اقبال مخاطبان مواجه خواهد شد و به اصطلاح باعث خلوت‌شدن خیابان‌ها می‌شود و من همان موقع این مسئله را کاملاً حس کرده‌بودم. واقعیت این است که سریال «خیابان خلوت کن» یوسف پیامبر هنوز هم به خاطر اخلاص تیم تولیدش و البته عنایت خداوند مورد توجه مخاطبان است. تجربه شخصی نگارنده شاهدی بر این مدعاست؛ چند وقت پیش و همزمان با بازپخش مجدد این سریال، دختر 9 ساله‌ام اصرار زیادی برای دیدن آن داشت، ولی به خاطر ساعت پخش آن که 10 شب بود، اجازه نمی‌دادم همه قسمت‌ها را ببیند. جذابیت و کشش دراماتیک اتفاقات و قصه قرآنی آن باعث شد که دخترم برای در جریان قرار گرفتن اتفاقات به سراغ مطالعه کتاب‌هایی برود که این قصه را نقل کردند. سریالی که جذابیتش یک دختر بچه 9 ساله را به پژوهش وادار می‌کند، قطعاً همچنان ظرفیت جذب مخاطب از نسل‌های آینده را دارد.
مرحوم سلحشور حدود 20 سال پیش توانست سریالی بسازد که مخاطبان داخلی و خارجی آن همچنان مشتاق دیدنش باشند، این اتفاق قطعاً قابل‌تکرار است، البته به شرط اینکه فرم و محتوا در مسیر درست قرار بگیرد.