وقت تصمیم‌گیری
دنیای اقتصاد: «وقت تصمیم‌گیری» عنوان گفتگویی است که با حضور آقایان هادی خسروشاهی و فرهاد نیلی، به میزبانی پویا جبل عاملی انجام شده است. موضوع این گفتگو وضعیت پیش روی ایران در بازارهای جهانی در سال 1404 است.
به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ در ابتدای صحبت شرکت‌کنندگان با ارجاع به شاخص‌ها و آمارهای موجود، از کند شدن روند سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران سخن می‌گویند. میزان سرمایه‌گذاری فعلی آن‌قدر کم است که حتی استهلاک سرمایه را هم پوشش نمی‌دهد، و در شرایطی که سرمایه‌گذاری تا این حد پایین باشد قاعدتاً نمی‌توان چشم‌انتظار رشد اقتصادی بود.
در قسمت بعدی میزبان بحث را به سمت ریسک‌های غیراقتصادی پیش روی اقتصاد ایران می‌کشاند، یعنی ریسک‌هایی که ناشی از عوامل ژئوپولیتیک، سیاسی و اقلیمی هستند.
در این زمینه آقای دکتر نیلی معتقدند که به طور کلی نظام حکمرانی اقتصادی از عهده مدیریت ریسک برنیامده است، و به همین خاطر کاملاً محتملاست که سال 1404 به نقطه اوج یک وضعیت بحرانی تبدیل شود. در دو سه سال اخیر در سطح منطقه و جهان شاهد وقایعی بوده‌ایم که صحنه بازی را کاملاً عوض کرده‌اند ولی نظام حکمرانیسیاست‌هایش را برای تطبیق با شرایط جدید تغییر نداده و همچنان با همان فرمان همیشگی حرکت می‌کند.
در بخش حقیقی اقتصاد، خالص سرمایه‌گذاری‌مان منفی است و موتور رشد اقتصادی خاموش شده است. در بخش مالی شاهد افزایش کسری بودجه به دنبال کاهش درآمدهای نفتی هستیم.
در بخش بانکی می‌بینیم که نظام بانکی دیگر قادر به تأمین مالی اقتصاد نیست. در بخش خارجی هم ورود سرمایه به کشور هرچه کمتر شده و خروج سرمایه شدت گرفته است. همه این مشاهدات نشان می‌دهند که شرایط اقتصادی ما کاملاً تغییر کرده، در حالی که نشانی از تغییر جدی تدابیر اقتصادی به چشم نمی‌خورد.
در بخش‌های پایانی این گفتگو دکتر نیلی می‌گوید که شرایط امروز را نمی‌توان با سال 97 مقایسه کرد. از جمله به این دلیل که سرمایه اجتماعی به میزان زیادی کاهش یافته، و نیز به این دلیل که بعد از 7 اکتبر تحولاتی برگشت‌ناپذیر در منطقه روی داده است.
در این اوضاع و احوال، دولت همچنان اختیاری برای تصمیم‌گیری‌های بزرگ ندارد در حالی که باید در مقابل نتایج سیاست‌های کلان (مثلاً افزایش نرخ ارز) پاسخگو باشد. و از طرفی تجربه تاریخی ما نشان می‌دهد که تصمیمات سخت همیشه در شرایطی گرفته شده‌اند که انتخاب‌های جایگزین از بین رفته بودند.
فرصتی که باقی مانده ناشی از نیاز مبرم منطقه به ایران باثبات است. عربستان و امارات برای حفظ ثبات ایران تلاش می‌کنند و خود آمریکا هم مایل است هرچه سریع‌تر مشکلات خاورمیانه را حل کند تا بتواند روی رقابت با چین متمرکز شود. ایران هنوز کارت‌هایی برای بازی در دست دارد، اما به زودی ممکن است همین کارت‌ها را هم از دست بدهد.
سال 97 تعلل کردن و زمان خریدن هنوز ممکن بود، ولی امروز دیگر ممکن نیست. وقت وقت تصمیم‌گیری است: ایران باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد در کدام طرف معادله جدید جهان بایستد.
متن کامل این گفتگو را می‌توانید در صفحات 266 تا 271 سالنامه تجارت فردا مطالعه کنید.