پاداش هیئت مدیره شرکت‌ها براساس میزان بهره‌وری پرداخت می‌شود / انتشار اطلاعات بهره‌وری شرکت‌های دولتی تا 2 ماه آینده

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - مهران شفاعتی؛ به عقیده بسیار یاز صاحب نظران، یکی از ملزومات رشد اقتصادی در هر کشوری، توجه به میزان بهره وری در دستگاه‌های مختلف است. به طور کلی بهره وری به معنای استفاده بهینه از منابع کشور در جهت دستیابی به بهترین خروجی است. مسأله‌ای که طی سال‌های اخیر در سرزمین ما به آن کم توجهی شده است. این درحالی است که بر اساس آمار‌های رسمی متوسط رشد بهره وری طی 10 سال به عدد منفی ک درصد رسیده است. با توجه به تأکیدات رهبر انقلاب بر افزایش بهره وری در بین دستگا ههای مختلف دولتی، به نظر می‌رسد مسئولین این خوزه باید فکری برای این چالش کنند. با توجه به مطالب مطرح شده، گفتگویی با موضوع اهمیت بهره وری در ایران با میرسامان پیشوایی؛ رئیس سازمان ملی بهره وری کشور داشتیم که مشروح آن در ادامه تقدیم می‌شود.

چرا رهبر انقلاب در سخنرانی عید نوروز به موضوع بهره وری تأکید کردند؟ صحبت رهبر انقلاب در پیام نوروزی 1401 در مورد بهره وری، یک گله بود که چر بهره وری در کشور کم است که این سخن مبتنی بر آمار و ارقام است. متوسط رشد بهره وری ما در 10 سال گذشته منفی یک درصد بوده است، درحالی که در برنامه توسعه ششم، هدفی که برای بحث بهره وری در نظر گرفته شده، 2.8 درصد رشد مثبت بود. درواقع قرار بود از رشد 8 درصدی اقتصادی که هدف کشور بود، بتوانیم حدود 2.8 درصد را از محل بهره وری محقق کنیم. اصولاً رشد اقتصادی 2 مجرا دارد، اول این است که شما از طریق تزریق سرمایه رشد ایجاد کنید یا از همین سرمایه‌ای که دارم بهتر استفاده می‌کنم. قرار بود در برنامه ششم توسعه که در سال آخر آن هم قرار داریم، 2.8 درصد رشد از محل بهره وریمحقق کنیم که این اتفاق نیفتاد. با توجه به اینکه چالش‌های اقتصادی کشور هم موضوع جدی است. از نامگذاری سال‌های اخیر، می‌توانید بفهمید که موضوع اقتصاد بسیار جدی برای کشور است.

با توجه به تأکیدات رهبر انقلاب، چرا میزان بهره وری در کشور ما پایین است؟ ما 3 محرک اصلی برای بهره وری داریم، اول نوآوری، دوم رقابت و سوم بحث همکاری است که من به آن مثلث طلایی بهره وری می‌گویم. در بسیاری از شرایط، تصمیماتی داشتیم، نتوانستیم این 3 مورد را به اندازه کافی تحریک کنیم. به عنوان مثال وقتی قیمت گذاری شما روی بسیاری از اقلام غیرواقعی است، این مسأله منجر به کاهش رقابت می‌شود. یعنی علاقه‌مندی بخش خصوصی و بخش مردمی برای مشارکت کم می‌شود که در این شرایط اتلاف خواهیم داشت. به عنوان مثال قیمت آب چه مقدار است و وضعیت ما در آب چگونه است. سرانه مصرف در کشور روزانه 250 لیتر است، درحالی که در برخی کشور‌های توسعه یافته این عده به 70 لیتر می‌رسد و 3 برابر بیشتر اتلاف می‌کنیم. این اتفاق باعث شده اتلاف ما در زمینه آب، انرژی، کشاورزی، زنجیره تولید و تامینمان هم بالا باشد که باعث کاهش رقابت پذیری و بهره وری کشور می‌شود. میزان بهره وری چه ارتباطی با رشد اقتصادی دارد؟ اگر بتوانیم از سرمایه، نیروی کار، آن چیزی که تحت عنوان واسطه نام می‌برند را بتوانیم برای خروجی بیشتر، بهتر استفاده کنیم. مثلاً یک خودرو را با یک قیمت تمام شده‌ای تولید کنیم، بتوانیم بهتر این اتفاق را رقم بزنیم. راهش هم اصلاح فرایندها، به کارگیری تکنولوژی و تکنیک‌های مدیریتی در جهت افزایش بهره وری است.

در یک دهه گذشته میزان بهره وری در کشور ما چه تفاوتی نسبت به سایر کشور‌های آسیایی دیگر داشته است؟ به طور کلی متوسط 10 سال اخیر وضعیت مناسبی نداشتیم و شاخص کل حدود منفی یک درصد بود، البته در 2 سال اخیر یک نشانه‌هایی از بازگشت به روند مطلوب را مشاهده کردیم. در کشور‌های موفق آسیایی، متوسط رشد بهره وری در 10 سال اخیر، حدود 1.8 درصد بوده است، یعنی برخی کشور‌های آسیایی چیزی حدود 17 درصد رشد اقتصادی خود را در 10 سال اخیر از محل بهره وری خود به دست آورده اند، درحالی که ما نتوانستیم این روند را ثابت نگه داریم.