پاسخ به چرایی برگزاری جشنواره فیلم مقاومت در روزهای کرونایی

به گزارش ایسنا، حدود دوماه قبل بود که سید مهدی عظیمی میرآبادی برای برگزاری شانزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت حکم دبیری گرفت. او که در حال حاضر مدیرعامل انحمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس نیز است، پیش‌تر مسئولیت‌های مختلفی در حوزه سینما و در سازمان‌های مختلف داشته که از مهم‌ترین آن‌ها به معاونت امور فعالیت‌های سازمان سینمایی در دوره ریاست جواد شمقدری می‌توان اشاره کرد.

این مدیر فرهنگی همچنین تهیه‌کنندگی فیلم‌هایی همچون «سیب و سلما»، «شغل شریف» و «عینک» ر ابرعهده داشته و حالا در سالی که بخاطر شیوع ویروس کرونا انجام هر کاری با سختی‌ها و مشکلات خاص خود همراه است، دبیری یک جشنواره بین‌المللی را پذیرفته است.

او در گفت‌وگویی با ایسنا از برنامه‌های خود برای برگزاری این جشنواره گفت ونیز تشریح کرد که چرا در شرایطی که بسیاری از جشنواره‌های دنیا تعطیل یا به زمانی دیگر موکول شده‌اند، بر برپایی این جشنواره اصرار است؛ آن هم در دو هفته مختلف و اتفاقا در زمانی که هشدارهای زیادی نسبت به راه افتادن موج تازه‌ای از بیماری داده می‌شود.

پاسخ‌های عظیمی میرآبادی را به برخی سوالاتی که درباره چگونگی برگزاری جشنواره فیلم مقاومت مطرح است، در ادامه می‌خوانید:

آقای عظیمی، بعد از شیوع کرونا تقریبا تمام رویدادهای فرهنگی و هنری و جشنواره‌های سینمایی دنیا تحت‌تاثیر قرار گرفت و در ایران هم این اتفاق افتاد و جشنواره جهانی فیلم فجر لغو شد. اما در همین مدت می‌بینیم که جشنواره فیلم مقاومت خیلی جدی پیگیر برگزاری است و برنامه‌ریزی مفصلی هم برای آن انجام شده است. در مقام دبیر جشنواره شرایط برگزاری این رویداد را با توجه به شرایط همه‌گیری کرونا ویروس توضیح می‌دهید؟ 

معتقدم آنچه در این‌باره باید مورد توجه قرار گیرد همین است که برگزاری جشنواره جزء کارهای قطعی و مهمی است که باید انجام شود یعنی جشنواره باید حتما برگزار شود، اما با توجه به شرایط امروز به خصوص از نگاه بیماری کرونا طبیعتا باید ملاحظاتی هم داشته باشیم. برنامه‌ریزی ما به نحوی است که همزمان به دو شکل کار را پیش می‌بریم؛ اول برای برگزاری به نحو معمولی و فیزیکی و دوم به شکلی که محدودیت وجود داشته باشد. برای شکل دوم برنامه‌ریزی می‌کنیم که اگر خدای ناکرده موقعی که قرار است جشنواره برگزار شود ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های کرونایی وجود داشته باشد به شکل دیگری جشنواره را برگزار کنیم.

با توجه به اینکه بیشتر جشنواره بحز بخش‌های جنبی متمرکز بر فیلم است، اگر محدودیت وجود داشته باشد، به این معنی است که این بخش آنلاین برگزار می‌شود؟

بله همین طور است. ما از طریق VOD و امکاناتی که در اختیار خواهیم گرفت فیلم‌ها را با همان روش برخط در اختیار مردم قرار می‌دهیم که تماشا کنند و برای داوری هم با یک سیستم دیگر این کار را انجام می‌دهیم.

 اگر بنا به شرایط مجبور به برگزاری آنلاین شوید و نیز با تاکید بر بین‌المللی بودن جشنواره چطور از فیلم‌ها صیانت خواهد شد تا کپی غیرمجاز نشوند؟

این مسئله ذهن ما را هم درگیر کرده و به دنبال این هستیم که راهکاری پیدا کنیم، اما اگر نتوانیم صیانت یا ضمانت جلوگیری از تکثیر غیر مجاز فیلم‌ها را داشته باشیم حتما شیوه آنلاین را حذف می‌کنیم. با این حال باید منتظر باشیم، ببینیم چقدر نمایش دادن یا ندادن فیلم‌ها در روند جشنواره تاثیرگذار است. ضمن اینکه الان خیلی نمی‌شود تصمیم گیری کرد و باید زمان بگذرد تا ببینیم شرایط شیوع بیماری به چه شکل خواهد بود.

در حال حاضر محل برگزاری جشنواره و سینماها در تهران مشخص شده است؟ 

در جشنواره امسال بخاطر بخش‌های ویژه‌ای که برای آن در نظر گرفته شده از جمله مدافعان سلامت و شهید سردار سلیمانی با حجم زیادی از برنامه روبرو هستیم. البته با توجه به بحران کرونا تصمیم گرفتیم جشنواره را در دو مقطع برگزار کنیم؛ یکی در هفته دفاع مقدس و دیگری هم در هفته بسیج. اولی در تهران و بخشی از آن در چند استان خواهد بود و دومی هم در کرمان کنار آرامگاه شهید سلیمانی برگزار خواهد شد. با این حال در تهران هنوز به مکان قطعی نرسیده‌ایم.

در ابتدای صحبت خود گفتید با وجود شرایطی که در آن هستیم اصل بر برگزاری جشنواره است. این اصل و ضرورت به چه معناست؟

یکی بحث کارکرد محتوایی و هنری و سینمایی این جشنواره است که هر دو سال یک بار برگزار می‌شد و احساس می‌کنم اگر در این دوره برگزار نشود و بخواهد به زمان دیگری موکول شود و چه‌بسا سال آینده و یا حتی دو سال بعد، خیلی از کارهایی که در این مقطع تولید شده و می‌توانند مورد توجه قرار بگیرند از این بابت محروم می‌شوند و این اتفاق خوبی نیست. ضمن اینکه آن ارزیابی‌ای که می‌خواهیم انجام دهیم تا وضعیت مفهوم و موضوع دفاع مقدس را در حوزه‌های مختلف در قالب فیلم‌ها بررسی کنیم تا ببینیم در دنیا چطور به آن پرداخته شده است از دست می‌رود. اینها ضرورتی ایجاب می‌کرد تا این دوسالانه برگزار شود.

 پس یعنی برای جشنواره امسال فیلم‌های جدیدی تولید شده‌اند؟

ما دو سال فاصله با دوره قبل داشتیم و وقتی می‌گوییم فیلم، هم فیلم سینمایی را دربرمی‌گیرد، هم کوتاه، هم مستند و هم انیمیشن. وقتی اینطور نگاه کنیم می‌بینیم که بله، رقم بزرگی از تولیدات را در اختیار داریم که اگر بخواهیم بی توجهی کنیم انگار به بخش عمده تولیدات سینمایی و تلویزیونی بی‌توجهی شده است.

اما به نظر می‌رسد در بخش سینمایی آثار زیادی نباشند. اگر هست به چند مورد اسم فیلمساز می‌توانید اشاره کنید؟

آمار دقیقی ندارم اما قابل ملاحظه است. این را می‌توانم بگویم که جشنواره فجر سال قبل و سال قبل‌تر از آن را مرور کنید. بخشی از آن‌ها در بخش مسابقه بودند و بخشی هم نبودند. از بین همین‌ها می‌تواند فیلم‌ها را پیدا کنید.

در این جشنواره یک بخش مدافعان سلامت در نظر گرفته شده، با توجه به محدودیت‌هایی که در ماه‌های قبل برای فیلمبرداری بود چه آثاری به این بخش رسیده است؟

اتفاقا به خاطر همین محدودیت، آثار سینمایی را در بخش مدافعان سلامت نداریم اما تعدادی مستند و کوتاه و تله فیلم هستند. البته یک نکته مهم این است که فراموش نکنیم جشنواره، بین‌المللی است و فقط داخلی نیست. در این دوره جشنواره نگاه ما بین‌المللی و به ارتباطاتی است که با خارج از کشور داریم و فراهم کرده‌ایم. از طرف آن‌ها نیز توجهاتی به سمت این جشنواره شده که ما را موظف کرده بود چنین نگاهی داشته باشیم و همین بخش مدافعان سلامت با همین نگاه طراحی شده است.

 با توجه به شرایط بودجه‌ای کشور و اینکه این جشنواره در دو هفته برگزار می‌شود برآورد شما برای برگزاری جشنواره چقدر است و آیا دستگاه دیگری هم کمک می‌کند؟

یک ویژگی جشنواره امسال طراحی سیال آن است یعنی می‌شود از پایین‌ترین حد برگزار کرد تا بالاترین حد، از پایین‌ترین رقم تامین می‌شود تا بالاترین رقم. شاید یک شیوه مدیریتی جدید باشد که اول کار، همه چیز بسته نشده و قرار است بر مبنای کار جلو برویم و هر چقدر منابع تأمین کنیم بر اساس آن کار را جلو می‌بریم. اصل و پایه منابع را بنیاد فرهنگی روایت فتح تامین می‌کند و طبیعتا لازم است با مراکز دیگری وارد بحث شویم و نظر آن‌ها را جلب کنیم تا کمک کنند. در همین رابطه بخش مدافعان سلامت، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام آمادگی کرده و تفاهم نامه‌های اداری مالی را با آن‌ها امضا می‌کنیم تا بخشی از منابع را به ما کمک کنند.

در بخش استان‌ها لازم است توضیح دهم که ما بخشی به نام فیلمسازان بسیجی داریم که در خلق آثار بسیجیانی که در این حوزه، در کل موضوعات مورد نظر جشنواره، کار کرده‌اند، بررسی صورت می‌گیرد. البته ابتدا ارزیابی در استان‌ها انجام و بهترین‌ها مشخص می‌شوند و بعد برگزیده‌ها به سطح ملی می‌آیند. به همین دلیل تقریبا تمام استان‌ها درگیر برگزاری این جشنواره خواهند شد. سازمان بسیج هنرمندان در این بخش به ما خیلی کمک می کند و تقریبا ساختار خود را در اختیار جشنواره گذاشته تا کار بهتر انجام شود. البته ما بسیجی را صرفا کسی که در پایگاه بسیج و سیستم بسیج فعالیت می‌کند، ندیدیم بلکه تمام کسانی که در نیروهای نظامی هستند و اثری تولید کرده‌اند، می‌توانند در این رویداد شرکت کنند.

در استان‌ها چه کسی مسئول انتخاب آثار برتر است؟

هیات انتخاب و داوری در هر استان تعبیه می‌شود و دوستان آنجا ماجرا را پیگیری می‌کنند.

پس باید برای داوران هر استان هزینه‌های جدایی هم در نظر گرفته شود، با این حساب اصلا برآورد اولیه و حداقلی از هزینه‌های جشنواره در نظر ندارید که اعلام کنید؟

بله، قطعا داریم چون بالاخره برای حداقل‌ها منابعی را تامین کنیم و ملزم هستیم به یک خروجی برسیم اما نکته مهم این است که هزینه‌های جشنواره نسبت به خروجی که ما توقع داریم از جشنواره به دست آید، قابل اعتنا نیست.

و سوال آخر اینکه در چند سال اخیر انتقادات زیادی به کلیت برگزاری جشنواره فیلم مقاومت و خروجی آن مطرح می‌شد؛ از جمله اینکه این جشنواره حتی آنقدر اعتبار ندارد که فیلمی برای این رویداد آماده شود و معمولا از تولیدات ویژه فجر بهره برده است. چه اقدامی انجام شده تا این انتقادها امسال کمتر به جشنواره وارد شود؟

این موضوع در چند بخش قابل صحبت است. یکی بخش تولید است که می توانیم بگوییم هر جشنواره چقدر تولید موثر دارد، دیگری در ارتباط با نیروی انسانی است که مثلا یک جشنواره با نیروی انسانی مرتبط با خود چقدر ارتباط برقرار کرده، یکی از باب هزینه است که چقدر هزینه کرده و اصطلاحا هزینه و نتیجه چقدر به هم نزدیک هستند و آخرین بخش پیشبرد اهداف است. این اهداف می‌تواند مثلا تولیدی باشد. ما نباید همه جشنواره‌ها را با یک نگاه ببینیم؛ مثلا درباره جشنواره مهر مادری که خوشحالم آن را بخش خصوصی برگزار می کند و از جانب خودم تشکر می‌کنم، این سوال را می‌پرسم که آیا قرار است این جشنواره به تولید فیلم درباره مهر مادری برسد؟ یا اینکه باید به تعمیق مهر مادری در خانواده‌های کشور بپردازد؟ اگر مورد دوم درست است پس دیگر به تولید کاری نداریم چون در واقع از فضای جشنواره‌ای استفاده می‌کنیم تا به این موضوع بپردازیم که اگر مهر مادرانه در خانواده‌ها باشد چقدر موثر است.

برای جشنواره مقاومت هم باید بررسی کرد که مبنا بر چیست. در حالی که جشنواره‌های زیادی در کشور هستند که انگار فقط یک پولی را که هست باید خرج کنند. ویژگی جشنواره مقاومت این است که خروجی جریان جشنواره که در چند مرحله و شامل جریان سازی و فضاسازی است، به تولید منتهی شود و این تولید وقتی ارزش دارد که به نمایش برسد.

مسئله دوم در رابطه با نیروی انسانی است که هم عوامل تولید و هم مخاطب را در دو گستره ملی و جهانی شامل می‌شود. در خارج از کشور باید بتوانیم فضایی را برای کار فراهم کنیم که برخی از آن‌ها فراهم شده و باید تقویت شود. یکی از اهداف ما این است که بتوانیم آدم‌ها را بشناسیم، با آن‌ها ارتباط بگیریم و کار کنیم تا به تولید برسیم. این تولیدات باید به نمایش دربیایند. مسئله دیگر که کمترین اعتبار را دارد، هزینه‌ها است. ما اعتقاد داریم آنقدر کار نکرده و زمین مانده در این عرصه هست که هر چه بیشتر کار کنیم بیشتر به اهدافمان نزدیک می‌شویم. ما مصداق آن آیه‌ای هستیم که می‌گوید "چه بسا تعداد نیروی کم بر نیروی بسیار فائق می‌شود" و می‌توانیم در زمینه کار ارزشی که نیت خیر و قرب الی‌الله ما است تاثیرگذاری بیشتری از رقمی که هزینه می‌شود داشته باشیم.

نکته بعدی هم همان پیشبرد اهداف است و همانطور که گفتم بعد از فضا سازی، جریان سازی و تولید، باید به نمایش (اکران) برسیم که امیدوارم بتوانیم به آن عمل کنیم.

در آخر از منتقدان، هنرمندان و مردم درخواست می‌کنم که نظرها و پیشنهادهای خود را از طریق سایت جشنواره به ما منتقل کنند تا برای هر چه بهتر شدن جشنواره به کار گیریم.