پخش مستندی درباره طولانی‌ترین قنات دنیا که توسط یک بیمارستان به کما رفته بود! + فیلم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مستند «اوسیا» به کارگردانی علیرضا دهقان امشب از شبکه مستند سیما پخش می‌شود.

دهقان با اشاره به سوژه این فیلم مستند گفت: مستند «اوسیا» مرثیه‌ای بر حیات طولانی‌ترین قنات دنیا، یعنی قنات زارچ است که سال‌ها به دلیل ورود فاضلاب صنعتی و بیمارستانی حیاتش با بحران مواجه شده است.

وی با اشاره به اهمیت این قنات گفت: قنات زارچ یکی از مهم‌ترین میراث زیرزمینی ماست. طول آن بیش از 80 کیلومتر بوده و بدون هیچ‌گونه تجهیزاتی آب را از عمق 80 متری با شیب ملایم به سطح زمین می‌رساند. به عبارت دیگر، این قنات یکی از شاهرگ‌های مهم آبی در زیر زمین است.

این کارگردان درباره تولید مستند «اوسیا» گفت: ماجرای مربوط به قنات زارچ و چالش‌هایی که داشت را از سال 1391 و 1392 دنبال می‌کردم و می‌خواستم مستند آن را بسازم. به یاد دارم آن زمان که در مطبوعات فعالیت می‌کردم کشاکشی بین دادگاه و بیمارستانی در یزد وجود داشت و این موضوع همیشه تیتر روزنامه‌ها بود. در نهایت شنیدم که آن بیمارستان محکوم و مکلف شد که تمام ورودی‌های فاضلابش به قنات را مسدود کند، اما وقتی به عنوان پژوهشگر به آنجا رفتم دیدم که قنات در حال نابودی است، همچنان در آن فاضلاب ریخته می‌شود و کمتر کسی باور میکرد این قنات به فاضلاب آلوده شده است.

دهقان با اشاره به سختی‌های تولید این اثر گفت: بحران بزرگی برای آن قنات به وجود آمده بود و سال‌ها بود که هیچ کشاورزی از آب قنات نمی‌توانست برای کشاورزی استفاده کند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم که برای تولید مستند داخل قنات شویم. عده‌ای می‌گفتند که هیچ فیلم‌سازی نمی‌تواند آن زیر کار کند چرا که آلودگی‌های زیادی در آنجا وجود داشت اما ما رفتیم و از اکثر معابری که قنات را آلوده می‌کرد فیلم گرفتیم. حتی آب آن را هم آزمایش کردیم و دیدیم که آلوده است.

وی تأکید کرد: این فیلم هشدار می‌داد که ورود یک کانال فاضلاب به این قنات ممکن است که سیستم آبرسانی شهر یزد را در آینده دچار مشکلاتی کند. در همان روزها که ما تصویربرداری می‌کردیم خیلی از افراد تصمیم گرفته بودند که مرگ قنات را اعلام کنند و اگر این اتفاق رخ می‌داد به معنای آن بود که زمین‌های اطراف اجازه واگذاری پیدا می‌کرد و ساکنین می‌توانستند چاه عمیق حفر کنند. عملا این میراث فرهنگی ارزشمند و کهن ما از بین می‌رفت. ساخت این فیلم و همکاری برخی مردم و اندک مسئول دلسوز کمک کرد تا بعد از گذشت سال‌ها از ساخت فیلم، بخش‌های بزرگی از قنات پاکسازی شود و اکنون تورهای گردشگری برای بازدید از قنات به آنجا می‌روند. جالب است بدانید که در ابتدا نام این مستند را «این قنات سال‌ها در کماست» گذاشته بودیم اما بعدا نامش را به اوسیا (آب سیاه) تغییر دادیم.

دهقان با اشاره به موفقیت مستند خود در جشنواره‌های داخلی و خارجی گفت: اولین اکران مستند اوسیا در سال 1394 در جشنواره سینما حقیقت بود و تاکنون در 40 جشنواره داخلی و خارجی منتخب شده است. از جمله مهم‌ترین جوایزی که این مستند تاکنون کسب کرده است می توان به جایزه بهترین مستند کوتاه جشن خانه سینما، جایزه بخش محیط زیست و آب جشنواره سینما حقیقت، بهترین مستند محیط زیستی جشنواره فیلم کوتاه تهران، جایزه بهترین فیلم در جشنواره تلویزیونی مستند، بهترین مستند جشنواره «ترنتون» آمریکا، جایزه بهترین فیلم در جشنواره فیلم‌های معماری و شهرسازی «استانبول» ترکیه، جایزه بهترین فیلم از جشنواره فیلم‌های علمی استرالیا و جشنواره محیط زیست «کلکته» هند اشاره کرد. علاوه بر این باید یادآور شوم که پس از ساخت این فیلم، قنات زارچ به همراه 11 قنات دیگر در ایران ثبت جهانی شد.

براساس این گزارش، مستند «اوسیا» به کارگردانی علیرضا دهقان امشب ساعت 22 از شبکه مستند پخش می‌شود و بازپخش آن فردا ساعت 15 خواهد بود.