پیدا و پنهان قرارداد طولانی مدت با اقتصاد نوظهور شرقی

به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران، روزهای اخیر حواشی بسیار زیادی هم از سوی افکار عمومی و هم در فضای مجازی پیرامون سند جامع همکاری‌های راهبردی 25 ساله ایران و چین مطرح شد و هر روز هم بر دامنه این حواشی افزوده می‌شود، اما سوال های مهم این است که اولا این سند همکاری بالاخره ماهیتی فرصتی برای اقتصاد رنجور این روزهای ایران دارد یا اینکه ادعای مخالفان بر سر فروش مناطق و منابع استراتژیک ایران درست است؟ ثانیا حواشی مطرح شده درمورد واگذاری کیش به چینی ها تا چه حد محلی از اعراب دارد که در ادامه گزارش به این موضوعات می پردازیم:

مفاد قرارداد 25 ساله ایران و چین  سند راهبردی 25 ساله ایران - چین، یک توافق میان نظام جمهوری اسلامی ایران و چین برای سرمایه‌گذاری 280 تا 400 میلیارد دلاری چینی‌ها در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی ایران است که بخش قابل توجهی از این سرمایه‌گذاری چینی‌ها طی سال نخست اجرای قرارداد 25 ساله با آن‌ها به صنعت نفت و گاز ایران تزریق می‌شود و مابقی آن به صورت مرحله‌ای و بر اساس توافق دو طرف از سوی پکن در ایران انجام می‌شود.

موافقان چه می گویند؟  موافقان این سند، آن را راهی برای شکاف زیرساخت‌ها بین کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه، کمک به رشد اقتصادی این کشورها و رونق تجارت بین‌المللی می‌دانند. به گزارش اکونیوز، عده ای دیگر این توافق را به ایجاد ارتباط با قدرت های نوظهور اقتصادی و پربازده ربط می دهند و معتقدند فایده این ارتباط با قدرت های نوظهور اقتصادی تا حد زیادی مدیون ارتباط با قدرت های موج اولی است که درست است که استاندارد کمتر و ضعیف تری را دارا هستند، اما ظرفیت های توسعه ای زیادی دارند که می توانند روی ظرفیت های اقتصادی و تجاری کشورهایی مانند ایران حساب کنند. ازسوی دیگر این جناح ارتباط با این کشورهارا ارزان و کم ریسک تر می دانند و ملاحظات سیاسی و محیط زیستی و حقوق بشری در مناسبات اقتصادی و تجاری را با دخالت کمتری می دانند. گروه دیگری از مدافعان این طرح بر این باورند که چین به انرژی، بازار و ظرفیت های بالقوه توسعه ای ایران برای سرمایه گذاری نیاز دارد و در مقابل ایران هم به بازار انرژی چین، سرمایه و منابع مالی چین و تکنولوژی چین نیاز دارد بنابراین طراحی مناسبات آینده با چین بر این مبنا شکل گرفته است. به گزارش اکونیوز، البته نکته حائز اهمیت این است که آنچه در مناسبات میان ایران و چین مهم است نه سند و قرارداد امضا شده بلکه ایجاد اعتماد متقابل پایدار است تا بتوانند روی ظرفیت های یکدیگر به صورت بلندمدت حساب بازکنند و بسیار مهم است که اگر چینی ها احساس کنند که منافع و سود آنها با تحریم های دوباره ایران در خطر قرار می گیرد به ایران و روابط اقتصادی و تجاری پایدار اعتماد نخواهند کرد.

قرارداد با چین یک سند راهبردی است نه اجرایی

به گزارش اکونیوز، برخی خبرها درشبکه های مجازی حاکی از این است که درزمان شیوع ویروس کرونا جابه جایی مسافران چینی با شرکت هواپیمایی ماهان براساس همین قرارداد 25 ساله میان ایران و چین بوده که البته محمد اسلامی وزیرراه و شهرسازی این موضوع را تکذیب کرد و گفت که این موضوعات صحت ندارد. وزیرراه معقتد است که آن چیزی که از آن به عنوان قرارداد 25 ساله صحبت می‌کنند یک سند راهبردی است و نه اجرایی. سندی است که راهبرد دو کشور برای توسعه همکاری‌های بلندمدت را تعیین می‌کند که مبنای آن هم منافع ملی دو کشور است و آن سند راهبردی به معنای همکاری بلند مدت و پایدار بین دو کشور است. اسلامی در پاسخ به این سوال که با مطرح شدن این قرار 25 ساله نگرانی برای ورود نیروی کار چین به پروژه‌های عمرانی ایجاد شده است، چراکه طبق ادعای برخی رسانه‌ها از مفاد این قرارداد، شرکت‌های چینی در اولویت اجرای پروژه‌های کشورمان هستند تاکید کرد: اصلا سند وارد این فاز نمی‌شود و تعجب می‌کنم که عده‌ای نخوانده، ندیده و بدون اطلاع این موضوع را تا به این اندازه و با این ابعاد مورد تحلیل قرار می‌دهند.

 امکان عقلی و قانونی واگذاری کیش به چینی غیرممکن است غلامحسین مظفری مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش نیز نسبت به واگذاری جزیره کیش در قالب قراردادهای 25 ساله ایران و چین واکنش نشان داد و گفت: در قرارداد 25 ساله ایران و چین تنها یک بند درباره سرمایه‌گذاری چینی‌ها در جزایر ایرانی خلیج فارس مطرح است و هیچ بحثی از واگذاری جزایر به چینی‌ها اساسا مطرح نیست و 30 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی (رقمی برابر نصف بودجه عمرانی کشور) صورت گرفته است که امکان عقلی و قانونی واگذاری کیش به دیگران را غیر ممکن می‌کند.

مخالفان چه می گویند؟ روی دیگر سکه این است که از زمانی که ترامپ در حال محدود کردن بازار چین در آمریکا است و این مسئله برای چینی‌ها بسیار عواقب بدی را به دنبال داشته، بر همین اساس این کشور به دنبال بازار‌های جدید است و این کشور برای حفظ و تامین منافع خود به دنبال حضور بلندمدت در ایران است که این طرح مخالفان زیادی تاکنون داشته است و آنها معتقدند که این قرارداد در شرایط تعادل و برابر بسته نمی‌شود و طبعا در چنین شرایطی، این امر به نفع طرف چینی تمام خواهد شد.

این قرارداد در شرایط برابر بسته نمی‌شود علی بیگدلی کارشناس روابط بین‌الملل از زمره مخالفانی است که معتقد است قرارداد همکاری بلند مدت و 25 ساله بین ایران و چین در حالت تعادل منعقد نشده و به طور قطع در این معاهده چینی‌ها دست برتر را خواهند داشت و از آنجایی که ایران فاقد زیرساخت‌های اقتصادی است و بر همین اساس نمی‌توان در موازنه قدرت با چینی‌ها موفق عمل کند از سوی دیگر اگر ما بخواهیم از مدل توسعه چینی استفاده کنیم راه را اشتباه رفته‌ایم. به گزارش اکونیوز، آنهایی که می گویند چین قرار است سرمایه گذاری کند باید در جواب گفت که گیریم چین بخواهد 480 میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند، این سرمایه‌گذاری بسیار سخت خواهد بود و ما زیر سلطه اقتصادی و سیاسی چین خواهیم رفت از سوی گفته می‌شود چندین هزار از مامورین چینی نیز برای نظارت بر اجرای این قرارداد به ایران برای تامین منافع این کشورخواهند آمد که این مسئله نیز عواقب و تبعات بسیاری را به دنبال دارد. وی به انعقاد این قرارداد از زمان دولت احمدی نژاد اشاره کرد و گفت: انعقاد قرارداد همکاری بلندمدت بین ایران و چین از زمان احمدی‌نژاد مطرح بوده است و تا زمانیکه ما در برخی از راهبرد‌ها و سیاست‌های خود تجدید نظر نکنیم، هر نوع قرارداد همکاری بلند مدت و استراتژیک با کشور‌هایی نظیر چین برای ما ضرر و زیان به همراه دارد.

چین امتیازات بیشتری نسبت به گذشته از ما طلب کرده است به گزارش اکونیوز، مرتضی افقه اقتصاددان عقیده دارد که از نظر اقتصادی قرارداد بلند مدت بین ایران و چین نمی‌تواند معامله‌ای برد - برد برای طرفین باشد و از آنجایی که ما سه سال است که در تنگنای اقتصادی قرار داریم و به طور قطع شرایط یکسانی برای انعقاد قرارداد وجود ندارد و چین نیز از وضعیت ما آگاه است بنابراین امتیازات بیشتری را نسبت به گذشته از ما طلب کرده است و چنانچه این قرارداد در کوتاه مدت بسته می‌شد ممکن بود به نفع ما باشد اما درحال حاضر که مدت این قرارداد طولانی است به نفع اقتصاد ما نخواهد بود.

ایرانیان تحصیل کرده نه به چین نه به روسیه اعتماد ندارند  صادق زیبا کلام اقتصاد دان معروف نیز از جرگه مخالفانی است می گوید دلیل اصلی مخالفت ایرانیان به این قرارداد باز می گردد به بی اعتمادی پکن مشابه همان بی اعتمادی به روس ها. برخلاف بسیاری از مسئولانمان که مرید روس ها و چینی ها شده اند ایرانیان تحصیل کرده تر نه به چین و نه به روسیه اعتمادی ندارند.

گزارش از: المیرابابایی