پیش بینی نرخ دلار و بازدهی بازارها در صورت بازگشت ترامپ

به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، امین بیگانی با بیان اینکه سال 1402 یکی از بدترین سال های بازار سرمایه بود به جماران، اعلام کرد: از پایان سال 1401 با توجه به رشد قیمت دلار و ارزش پایین سهام شرکت ها، بازار رشد مناسبی داشت. این وضعیت ادامه پیدا کرد تا متاسفانه 16 اردیبهشت، عملا ترمز این رشد کشیده شد. به طوری که فروش هماهنگ کدهای خاص، بازار را منفی و دو ماه بعد هم با تغییر فرمول نرخ خوراک پتروشیمی ها وضعیت تغییر کرد.

ابتدا قرار بود کدهای خاصی که از این رانت اطلاعاتی خبر داشتند و عملا سوء استفاده کردند، معرفی و اسامی آنها اعلام شود اما مانند بسیاری موارد دیگر هیچ گاه این اطلاعات علنی نشد. برخلاف بسیاری پیش بینی ها سال 1402 بازار سرمایه نتوانست به جایگاه برسد و از بازارهای رقیب هم عقب افتاد. یکی از بزرگترین دلایل این مسئله، دست اندازی دولت در جیب شرکت ها بود که با بحث نرخ خوراک پتروشیمی ها شروع شد و با تغییر فرمول نرخ پالایشی ها ادامه پیدا کرد.

در تیم اقتصادی دولت، عده ای به رشد بورس بسیار بدبین هستند در حالی که به لحاظ اقتصادی این مسئله می تواند برعکس و به نفع اقتصاد باشد. سال 1402 شاخص کل حدود 12 درصد، سکه تمام 27 درصد، صندوق های درآمد ثابت 28 درصد و دلار 26 درصد رشد داشتند. سیاست انقباضی بانک مرکزی و دولت اثر را بر کل بازارهای مالی گذاشت. با اینکه عملا سال 1402 وارد رکود تورمی شده بود سیاست عدم رشد نقدینگی و حفظ سیاست انقباضی، باعث رکود در بازارهای مختلف شد.

تا زمانی که کسری بودجه ادامه و مسئله دولت گرسنه یا فقیر وجود دارد، همچنان ریسک دستکاری دولت در بازارهای مختلف هست و افزایش مالیات ها، کاهش مشوق ها و ادامه دست درازی به جیب شرکت ها به عنوان بزرگترین ریسک بازار سرمایه تداوم خواهد داشت. عملا مشوقی برای بازار سرمایه باقی نمانده، نرخ خوراک گاز از کشورهای همسایه و میانگین جهانی بالاتر است.

رشد قیمت برق برای صنایع مختلف ادامه داشته و عملا یارانه و مشوقی برای شرکت ها در صنایع مختلف باقی نمانده که دولت بخواهد براساس آنها منتی بر سر شرکت ها بگذارد و با اخاذی آنها را تحت فشار قرار دهد اما با این حال هنوز هم این اقدامات ادامه پیدا می کنند. گرچه از نظر منطقی، دیگر جایی برای اعمال نفوذ دولت باقی نمانده است.

اختلاف دلار نیمایی و دلار آزاد نشان می دهد دولت هنوز عملا شرکت های خصوصی شده بازار سرمایه را زیرمجموعه می داند و هر زمان نیاز داشته باشد از آنها اخاذی می کند. متاسفانه مواضع تیم اقتصادی دولت تناقض دارد. وزیر اقتصاد از حمایت بازار سرمایه صحبت می کند اما در یک سال گذشته، دولت انواع فشارها را به بازار سرمایه وارد کرد!

در آخرین اقدام، رئیس بانک مرکزی در نامه ای به بانک ها، خواست تسهیلات اعتباری داده شده به کارگزاری ها کاهش پیدا کند در حالی که کل تسهیلات اعطا شده به کارگزاری ها 40 هزار میلیارد تومان است و بانک مرکزی فقط در سال 1402 به بانک ها اجازه داده 150 هزار میلیارد تومان به کارمندان تسهیلات اعطا کند و کل تسهیلات بانکی 6.6 هزار هزار میلیارد تومان است و 6 هزارم درصد از کل اعتبارات بانک ها به کارگزاری ها داده شده که عددی نیست بانک مرکزی بخواهد روی آن دست بگذارد.

وزیر اقتصاد صحبت از کنترل نرخ سود بانکی و بین بانکی در محدوده 20 درصد می کند اما در عمل این نرخ اکنون به بیش از 24 و 25 درصد رسیده است! نرخ سود صندوق های درآمد ثابت به 28 و 29 درصد و نرخ سود سپرده ها به بیش از 30 درصد رسیده و رئیس بانک مرکزی برخلاف اظهارات وزیر اقتصاد، عملا فروش اوراق 30 درصدی به بانک ها به مقدار 280 هزار میلیارد تومان را انجام داد. این ناهماهنگی قطعا به بازار سرمایه و بازارهای اقتصادی دیگر ضربه خواهد زد. اگر چه اختلاف میان رئیس بانک مرکزی و وزیر اقتصاد، شاید طبیعی به نظر برسد اما این همه ناهماهنگی از حالت طبیعی خارج شده و نمی توان آن را توجیه کرد.

صندوق های طلا، کالا و بعضی سهامی، برندگان سال 1402 بازار سرمایه 

صندوق‌های طلا، کالا و بعضی سهامی برندگان سال 1402 بازار سرمایه بودند. جمع صندوق های فعلی به 444 صندوق رسیده که شامل 141 صندوق درآمد ثابت، 128 صندوق سهامی، 28 صندوق مختلط و 15 صندوق کالایی است. صندوق های طلا، رشد مناسبی داشتند و نسب به رشد بازار سرمایه بهتر بودند. صندوق های کالایی مانند سحرخیز و نهال رشد بهتری نسبت به تمام بازارها و حتی بازارهای رقیب ثبت کردند. البته تعدادی از صندوق های سهامی نیز عملکرد مناسبی نسبت به شاخص کل و هم وزن داشتند.

اختلاف میان دلار نیما و آزاد از جمله عوامل اثرگذار در بازار سرمایه است در حالی که دلار آزاد در محدود 60 هزار تومان معامله می شود، دلار نیمایی در محدوده 40 هزار تومان قرار دارد. این اختلاف در محدوده 50 درصد، رانت بزرگی برای عده ای خاص ایجاد کرده است. انتظار می رود سال آینده این اختلاف کاهش یابد و دلار نیمایی آرام آرام به محدوده 48 تا 50 هزار تومان رشد یابد.

این حرکت باعث می شود شرکت های صادراتی و دلار محور، کف ها را تا حدود حداقل 20 درصد بالا ببرند و بورس را به بالا حرکت دهد. فروش دارایی ها توسط بانک ها و واگذاری سهام ایران خودرو به کروز و احتمالا تجدید ارزیابی خودرویی ها در نیمه اول 1403 می تواند در بازار سرمایه اثرگذار باشد.

حضور ترامپ در انتخابات تمام بازارهای مالی ایران را تحت تاثیر قرار می دهد

حضور ترامپ در انتخابات عملا می تواند تمام بازارهای مالی ایران را تحت تاثیر قرار دهد. اینکه آبان سال 1403 چه کسی رئیس جمهور آمریکا خواهد شد، کاملا روشن نیست. هر چند احتمال برد ترامپ بیشتر به نظر می رسد اما صرف حضور ترامپ در انتخابات باعث التهاب بازارها خواهد شد و بحث فروش و صادرات نفت را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

هر چند اکنون رئیس بانک مرکزی از صادرات و فروش نفت ابراز رضایت می کند و از کنترل قیمت دلار با ذخیره ارزی مناسب سخن می گوید اما بازگشت ترامپ به معنای تشدید تحریم ها و افزایش فشارها به خریداران نفت ایران است و این پیامد منفی برای درآمد ارزی خواهد داشت و می تواند بر رشد قیمت دلار اثرگذار باشد.

سال 1403 می تواند برای بازار سرمایه سال مطلوبی باشد اگر دولت دست درازی و بخشنامه های غیرمنطقی نداشته باشد. هر چند که بازار سرمایه عملا چیزی برای از دست دادن ندارد و تمام ضربه ها را خورده است. از طرفی دستکاری دولت می تواند عامل منفی برای بازار سرمایه در سال 1403 باشد. جمع بندی درخصوص وضعیت بازار سرمایه در سال 1403 مثبت است. چرا که اتفاقات پیش رو و بحث رشد دلار آزاد و به تبع رشد قیمت دلار نیما می تواند همه اخبار منفی پیرامون بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار دهد و خنثی کند.

ارزش سهام شرکت های کوچک با سهم 70 درصدی از کل بازار سرمایه شامل گروه های صنایع غذایی، دارویی و حمل و نقل، سیمان و غیره با دلار 60 هزار تومانی به 12 میلیارد دلار رسیده است! این عدد غیرقابل قبول و عجیب است که نشان می دهد بسیاری از سهم های بازار پایین تر از ارزش ذاتی معامله می شوند.

با مدیریت فعلی حفظ منافع و حقوق سهامداران دچار مشکل است. رئیس سازمان بورس نسبت به نرخ خوراک پتروشیمی ها، دستکاری در فرمول نرخ خوراک پالایشی ها، افزایش بهره بانک ها و کاهش تسهیلات اعطایی به کارگزاری ها واکنش مناسبی نشان نداد و حتی در ظاهر هم صحبت های حمایتی نکرد. همین واکنش می توانست با ایجاد جو رسانه ای به بهتر شدن اوضاع کمک کند.

طبق آمار سازمان برنامه و بودجه قیمت دلار برای سال 1403 و 1404 در محدوده 70 و 110 هزار تومان ارزیابی شده است. محدوده های تکنیکالی دلار هم این ارقام را نشان می دهند. متاسفانه این عدد به لحاظ شاخص های اقتصادی، رشد نقدینگی و کاهش رشد اقتصادی و تحریم ها محتمل به نظر می رسد. این شرایط باعث رشد فروش و سودآوری شرکت ها و افزایش قیمت ها می شود.

اثر واگذاری ایران خودرو بر بازار سرمایه

"خودرو" به عنوان لیدر بازار شناخته می شود البته در بیشتر بازارهای سهام کشورهای دنیا این وضعیت وجود دارد که شرکتی را به عنوان لیدر می شناسند. واگذاری مدیریت ایران خودرو به شرکت کروز می تواند مثبت باشد و حداقل از حوزه تصمیم گیری و فشارهای دولت خارج و باعث کاهش هزینه ها و اثر مثبت در کاهش زیان شرکت شود. از سویی پیگیری تجدید ارزیابی دارایی ها اگر در نیمه اول سال اتفاق بیفتد شرکت به بازار پایین تر منتقل نمی شود.

بحث فروش زیر مجموعه های شرکت های خودرویی می تواند در کاهش زیان این شرکت ها اثر گذار باشد. دخالت دولت برای کنترل قیمت ها در بازار سرمایه ادامه دارد. همین دولت عملا نتوانست در شرایطی که دلار رشد داشت، مانع رشد بازار سرمایه شود، هر چند در نهایت ترمز رشد بازار را کشیدند اما در محدوده آبان 1401 تا اردیبهشت 1402 بازار رشد مناسبی داشت. پس می توان دوباره انتظار تکرار این چنین اتفاقی را داشت.

بازار سرمایه تورم محور شده است

مقایسه 8 سال گذشته بازارها نشان داده بورس نسبت به رشد قیمت دلار، عملکرد بسیار بهتری داشت. در مقطعی که دلار 17 برابر شده، شاخص بورس 24 برابر، گروه دارو 31 برابر، گروه فلزات 38 برابر و گروه زراعت 53 برابر شده است! بسیاری از شرکت ها در کنار رشد قیمت ها از اهرم رشد تولید با طرح های توسعه بهره مند هستند.

برای مثال طی همین مدت در حالی که رشد اقتصادی در عمل صفر بود، رشد تولید گروه زراعت بطور متوسط سالانه 5 درصد بود اما متاسفانه طی دو سال گذشته با دست درازی دولت در جیب شرکت ها و دستبرد به سودها، رشد تولید در اکثر شرکت ها کاهش یافت و سود خالص شرکت ها صرفا همراه با تورم در حرکت بوده که زنگ خطری برای رشد اقتصادی است.

تیر یا مرداد ماه 1403 بازار در انتظار تحول مثبت است

در دولت فعلی بازار سرمایه از نظر ارزش دلاری کاهشی بود و پا به پای بقیه بازارها رشد نکرد. شاید سال 1403 این عقب ماندگی جبران شود. بررسی نمودار شاخص بورس در 30 سال گذشته نشان می دهد چرخه چند ساله معمولا در بازار سرمایه تکرار شده و معمولا اصلاح 3 تا 4 سال داشته و بعد دوره رشد بین 3 تا 4 سال طی شده است. تیر یا مرداد ماه بازار سرمایه وارد چهارمین سال اصلاح می شود. براساس این چرخه زمانی احتمال شروع رشد در میان و بلندمدت وجود دارد.

سهامداران سعی کنند سبد سهام را متنوع کنند. نسبت متنوع کردن برای هر فرد با توجه به آگاهی، ریسک و استراتژی می تواند متنوع باشد اما سرمایه گذاری در صندوق های کالایی، طلا و سهامی به عنوان بخشی از سبد سرمایه گذاری باید مورد توجه قرار گیرد.