پیوستن روسیه به ناتو؛ از گمانه‌زنی تا واقعیت
تهران - ایرنا - در حالیکه ایده پیوستن روسیه به ناتو از دهه 90 میلادی و همچنین در مقاطع مختلفی مورد بحث بوده است اما تحقق این موضوع در سال 2020 به نظر تحلیلگران امری فرضی به شمار می آید چون به گفته آنها هیچ تمایلی از سوی هر دو طرف در این رابطه وجود ندارد.
به گزارش روز یکشنبه ایرنا، ناتو 70 سال پیش و در شرایطی که جهان تازه از جنگ دوم جهانی فارغ شده بود، برای مقابله با اردوگاه شرق به رهبری اتحاد جماهیر شوروی در آمریکا بوجود آمد و 12 کشور شامل آمریکا، کانادا، ایسلند، انگلیس، فرانسه، بلژیک، هلند، لوکزامبورگ، نروژ، دانمارک، ایتالیا و پرتغال هسته اولیه آن را تشکیل دادند. از اهداف اصلی این سازمان، بازدارندگی در برابر هرگونه تجاوز نظامی به کشورهای عضو آن اعلام شد. این پایان کار نبود چرا که در طول جنگ سرد ناتو عملا به بازوی نظامی آمریکا در راس اردوگاه غرب برای مقابله با اقدامات شوروی و کشورهای عضو پیمان ورشو تبدیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 میلادی که پس از انحلال پیمان ورشو بوقوع پیوست، پیمان ناتو حفظ شد و روند گسترش خود را ادامه داد. روس ها معتقدند که گسترش ناتو به شرق، برخلاف وعده این پیمان صورت می گیرد و امنیت و تمامیت ارضی این کشور را هدف گرفته است. با این وجود ناتو و روسیه تلاش کرده اند به سمت کاهش تنش ها و حتی همکاری مشترک حرکت کنند.
اما اوایل ماه جاری میلادی کریستین اشمیت قانونگذار آلمانی اعلام کرد که طرح الحاق روسیه به ناتو باید بار دیگر در دستورکار قرار بگیرد. در دهه 90میلادی نیز این سناریو با هدف ایجاد یک سیستم جدیدی از امنیت جهانی مورد بررسی قرار گرفته بود.
در سال 1991، روسیه اعلام کرد که می خواهد به ناتو بپیوندد. بوریس یلتسین اولین رئیس جمهور دولت جدید روسیه، عضویت در ناتو را "هدف سیاسی بلند مدت" کشور خود خوانده بود. از آن زمان تاکنون این درخواست چندین بار دیگر مطرح شده است. هر چند ولادمیر پوتین رئیس جمهوری فعلی روسیه در مصاحبه‌ای با اولیور استون کارگردان آمریکایی در سال 2017 تایید کرد که وی زمانی به بیل کلینتون رئیس‌جمهوری سابق آمریکا پیشنهاد داده بود مسکو به ناتو بپیوندد اما در عین حال وی ناتو را یک سازمان «تهاجمی در حال توسعه» می‌داند که به سمت مرزهای کشورش در حرکت است. وی پیش‌تر در مصاحبه با خبرنگاران سقوط ناتو را «سودمند» خوانده بود.
برخی کارشناسان ناتو را به دلیل «دشمنی با روسیه» متهم می‌کنند و آن را عامل تنش بین دولت‌های غربی و روسیه می‌دانند. به اعتقاد این کارشناسان «حفظ تعادل» در برخورد با روسیه می‌تواند نتایج بهتری در راستای برقراری صلح به دنبال داشته باشد. پیشنهاد آنان این است که اگر ناتو به جای دشمن‌تراشی به دنبال مبارزه با حملات سایبری، مقابل با تروریسم و برقراری صلح در جهان باشد، برای جهانیان مفیدتر خواهد بود.
طی سالهای گذشته، تنشها و بحرانهای منطقه ای و بین المللی و همچنین مسئله امنیت اروپا ازجمله عواملی بوده که به رویارویی و تنش میان روسیه و ناتو دامن زده است.
کارشناسان بر این باورند که حتی اگر احتمال اندکی برای پیوستن روسیه به ناتو وجود داشته باشد، فقط در شرایطی این هدف محقق می شود که فضای امنیت جهانی به طور چشمگیری تغییر کند.
این بحث در حالی مطرح بوده که آمریکا تحت هدایت دولت ترامپ به دنبال خروج از برخی معاهده‌های بین‌المللی مشترک با روسیه از جمله معاهده کنترل تسلیحات یا معاهده استارت برآمده است. معاهده جدید استارت (تنها توافق نامه کنترل تسلیجات میان روسیه و آمریکا) در فوریه 2021 منقضی خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک کریستین اشمیت که در سال های گذشته وزیر کشاورزی و همچنین وزیر حمل و نقل آلمان نیز بوده، در این رابطه گفت: یوری لوژکوف شهردار سابق مسکو پیش از این مساله پیوستن روسیه به ناتو را رد نکرده بود. این مساله باید به طور جدی مورد بررسی قرار بگیرد.
روابط ناتو - روسیه پس از تشکیل شورای روسیه - ناتو در سال 2002 بهبود یافت. در بحبوحه بحران اوکراین در سال 2014 فعالیت این شورا تعلیق شد.
طی 30 سال روابط ناتو و روسیه، ایده پیوستن مسکو به این ائتلاف جهانی از زبان شماری از مقامات دنیا از جمله رادوسلاو سیکورسیکی وزیر خارجه سابق لهستان در سال 2009، ولکر روهه وزیر دفاع اسبق آلمان مطرح شده است.
با این حال هوگو کلیجن یک عضو موسسه روابط کلینگندال معتقد است: در حالیکه گمانه‌زنی ها در مورد پیوستن روسیه به ناتو بارها مطرح شده اما در این مقطع زمانی مساله ای فرضی محسوب می‌شود. هیچ کدام از طرفین تمایلی به بحث جدی در این رابطه ندارند. مادامی که برخی مشکلات کنترل تسلیحات و مناقشات ارضی در جهان حل و فصل نشوند، حتی گرمی روابط نیز غیرممکن است.
در سال 2020 سخت می‌شود که روابط روسیه - ناتو را دوستانه خواند. ناتو اکنون روسیه را تهدیدی جدی برای خود تلقی می‌کند و همچنان در راستای تقویت حضور نظامی‌اش در شرق اروپا گام برمی‌دارد.
ناتو یک سیستم دفاع جمعی است که به موجب آن کشورهای عضو آن در مقابل هر حمله خارجی به یکی از اعضا از آن کشور دفاع می‌کنند. ناتو اکنون 29 عضو دارد که سه عضو آن (ایالات متحده آمریکا، فرانسه، و بریتانیا) عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند و قدرت وتو دارند. مرکز فرماندهی ناتو در بروکسل، پایتخت بلژیک است. بجز 29 کشور اصلی عضو ناتو، 21 کشور نیز در برنامه‌های صلح آن مشارکت می‌کنند و 15 کشور نیز در گفت وگوهای آن شرکت دارند.
بودجه ناتو حدود 70درصد از کل هزینه‌های نظامی جهان را شامل می‌شود و کشورهای عضو آن موظفند تا سال 2024 حداقل 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به آن اختصاص دهند.
*س_برچسب‌ها_س*