چگونه از سال سخت کم آبی هرمزگان گذر کنیم؟
بندرعباس - ایرنا - هرمزگان با توجه به خشکسالی‌های پی در پی و همچنین پایین رفتن آب‌های زیر زمینی، کاهش آب سدها، همواره با بحران جدی آب مواجه است و امسال نیز بدلیل نبود بارندگی درپارسال شرایط سخت کم آبی را تجربه می‌کند.
به گزارش ایرنا، خشکسالی و کم آبی 20 ساله در هرمزگان موجب خشک شدن 365 حلقه چاه آب آشامیدنی، 18 دهنه چشمه و قنات و 100 حلقه چاه آب کشاورزی و کاهش آب 135 حلقه چاه بین30 تا 70 درصد شده است؛ در سال زراعی جاری نیز به دلیل کاهش بارندگی ذخایر آبی سدهای استان کاهش یافته و آب برخی از سدها رو به پایان است.
اگرچه امسال نیز همچون سال‌های گذشته (به جز سال 98) میزان بارندگی‌ها در اقصی نقاط کشور کاهش داشته است، اما این کاهش در هرمزگان شرایط بحرانی تری دارد و براساس اطلاعات اداره کل هواشناسی استان از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون تنها 12 میلی متر باران باریده که در همسنجی با مدت مشابه پارسال 95 درصد کاهش دارد؛ یعنی در چهار دهه گذشته این میزان کاهش بی سابقه بوده است.
البته سال 98 بارندگی بی سابقه ای در هرمزگان صورت گرفت که مردم و مسوولان این استان را دلخوش برای رفع کم آبی و خشکسالی‌های ناشی از 2 دهه گذشته در استان کرد اما با نبود بارندگی در سال 99 به یکباره این آروزها نقش برآب شد که این بحران امسال بویژه در فصل تابستان خود را نشان می‌دهد.
حال با توجه به اینکه فصل بارش در زمستان گذشته، از دست رفته است و اکنون نیز وارد فصل گرمای سال 1400 شده‌ایم، لذا امسال دیگر امیدی به احیا و جبران خسارت‌های ناشی از نبود بارش تنها از طریق مدیریت و مصرف بهینه آب و همچنین کاهش مصرف شدید آب در بخش‌های کشاورزی، صنعتی و شرب و استفاده از آب شیرین کن‌ها نیست.
تابستان سختی در پیش روی داریم
با کاهش شدید بارندگی هرمزگان در سال زراعی جاری (1399-1400)، زمزمه‌های کاهش شدید آب در پشت سدها و کمبود منابع زیرزمینی استان نیز به گوش می‌رسد و مسوولان استانی و کشوری و کارشناسان حوزه آب امسال بویژه تابستان خبر از شرایط سخت آبی در این منطقه را دادده‌اند.
سدهای استقلال میناب با 240 میلیون مترمکعب ظرفیت، سد شمیل و نیان بندرعباس با 100 میلیون مترمکعب ظرفیت و سد جگین جاسک نیز با 210 میلیون مترمکعب ظرفیت از جمله سدهای بزرگ هرمزگان هستند که این روزها به دلیل نبود بارندگی حال و روز خوبی ندارند و می‌طلبد که در بخش‌های مختلف شرب، کشاورزی و صنعتی راهکاری برای صرفه جویی و مصرف بهینه آب صورت گیرد.
سرپرست شرکت آب منطقه ای هرمزگان در این راستا از افت شدید ذخایر آبی سدهای استان به دلیل کاهش بارندگی در سال زراعی جاری (از مهرماه 99 تا پایان فروردین ماه امسال) خبر داد و گفت: آب برخی از سدهای استان نیز هم اکنون رو به پایان است.
جمشید عیدانی با تاکید بر صرفه جویی هرچه بیشتر مردم در مصرف آب بویژه در تابستان امسال اظهارداشت: در حال حاضر آب سد شمیل و نیان و سد استقلال میناب که از مهم ترین منابع تامین آب استان هستند، به ترتیب به 15 و 35 درصد ظرفیت رسیده و باتوجه به این شرایط و به منظور پیشگیری از افت فشار و جیره بندی آن در روزهای پیش روی، بر صرفه جویی هرچه بیشتر تاکید داریم.
این مقام مسوول بیان داشت: در سال‌های اخیر کاهش بارندگی موجب کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و خشک شدن چاه‌های بسیاری شده است که در چنین شرایطی مشارکت مردم در برنامه ریزی و مدیریت منابع آب، استفاده از روش‌های نوین آبیاری و آبیاری قطره‌ای، جلوگیری از اتلاف آب و تغییر الگوی کشت توسط کشاورزان از مهم ترین عواملی است که در مدیریت منابع آب موجود مهم و اثرگذار است.
عیدانی تاکید کرد: با توجه به کم بارشی و خشکسالی‌های متوالی در استان هرمزگان نیاز است که ذخیره آب سدها به درستی مدیریت شود و آن را بیهوده هدر ندهیم و لازم است فرهنگ سازی مصرف بهینه آب بویژه در تابستان امسال صورت گیرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان نیز در این راستا اعلام کرده است: تابستان پیش روی بی دغدغه برای آب و فاضلاب نخواهد بود؛ چرا که بارش امسال نسبت به متوسط سال قبل 95 درصد کاهش داشته و باعث شده تا این استان به اقلیمی که ذات آن است، برگردد.
امین قصمی افزود: از مجموع یک هزار و 175 روستای تحت پوشش آب و فاضلاب هرمزگان، هم اکنون تعداد 385 روستا با جمعیتی افزون بر 330 هزار نفر با تنش آبی روبرو هستند.
وی بیان داشت: در حال حاضر بیشترین تنش آبی مربوط به روستاهای مرکز و شرق هرمزگان است و نگرانی‌هایی نیز در بحث کمبود آب در شهرستان سیریک در ماه‌های گذشته وجود داشت که اقدام‌های لازم برای تامین نیاز آبی روستاها و شهر سیریک در دستورکار این شرکت قرار گرفته است.
استاندار هرمزگان نیز در این زمینه گفته است: میزان مصرف آب شرب استان هشت هزار و 300 لیتر در ثانیه است که 2 هزار و 500 لیتر کسری تولید آب داریم و به لحاظ تامین و مدیریت منابع آب شرب و کشاورزی سال سختی پیش روی داریم.
فریدون همتی با اشاره به برنامه ریزی برای ایجاد منابع آبی پایدار برای مراکز مهم جمعیتی هرمزگان بویژه روستاها اظهارداشته است: بر مبنای تکلیفی که برای خدمت رسانی به مردم استان برای خود تعریف کرده‌ایم، باوجود پراکندگی روستاها و منابع مالی هنگفت برای انتقال آب به این مناطق، عملیات آبرسانی را با بهره گیری از تمام امکانات به روستاها ادامه میدهیم اما باتوجه به شرایط خشکسالی لازم است شهروندان در مدیریت مصرف منابع آبی با ما همکاری داشته باشند.
وی با تاکید بر اینکه در شرایط خشکسالی و کم بارشی باید قدر قطره قطره از این آب را بدانیم، بیان داشت: مصرف بهینه آب و جلوگیری از هدر دادن آن از موارد بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
استاندار هرمزگان همچنین یادآورشد: هرمزگان از استانهای فراخشک کشور محسوب می‌شود و بیش از 2 دهه خشکسالی، شرایط آبرسانی در این استان را سخت کرده، لذا تاکید بر تامین منابع آبی دریایی است.
طرح‌هایی برای رفع بحران آب در روستاهای هرمزگان
شرکت آب و فاضلاب هرمزگان برای رفع بحران آب در استان طرح‌های کوچک و بزرگی را اجرا و یا در دست اقدام دارد که در این راستا می‌توان به اجرای 99 طرح آبرسانی به روستاهای این استان با هزینه هشت هزار و 245 میلیارد ریال اشاره کرد.
مدیرعامل آب و فاضلاب هرمزگان گفت: با بهره برداری از این طرح‌ها 107 روستا با جمعیتی افزون بر 98 هزار نفر از طرح آب شرب پایدار بهره مند خواهند شد.
قصمی افزود: در این راستا همچنین تکمیل 23 مجتمع آبرسانی شامل 567 روستا از محل اعتبارات ملی و استانی در شهرستان‌های بندرعباس، میناب، بشاگرد، جاسک، رودان، حاجی آباد، قشم، بندرلنگه، بندرخمیر و بستک در دست اجراست.
این مسوول بیان داشت: آبرسانی به 91 روستا نیز با نیاز آبی معادل هشت هزار و 700 مترمکعب در ماه، هم اکنون به صورت سیار انجام می‌شود.
قصمی همچنین با توجه به اولویت بهبود آبرسانی به روستاها در طرح یکپارچه سازی شرکت‌های آب و فاضلاب گفت: در این رابطه تاکنون حجم عملیاتی 19 طرح تک روستایی درمناطق مختلف هرمزگان با اعتبار 64 هزار و 944 میلیون ریال در سال مالی 97 و 98 اجرا شده است.
وی بیان داشت: این طرح‌ها شامل احداث 26 مخزن ذخیره آب، چهار ایستگاه پمپاژ، 114 متر خط انتقال و 105.3 متر شبکه توزیع است که با اجرای آن، 19 روستا از طرح ارتقای آبرسانی به روستاها بهره مند شدند.
مدیرعامل آبفای هرمزگان اظهارداشت: همچنین در سال 98، تعداد چهار مجتمع روستایی شامل «کشار»، «کرتی و گابریک کمبکی»، «سرچاهان و شهدای»، «شهسوار وجانشینی» با جمعیت هفت هزار و 920 نفر با اعتبار هزینه شده 542 هزار و 830 میلیون ریال در شهرستان‌های بندرخمیر، جاسک، حاجی آباد و میناب از طرح ارتقای آبرسانی به روستاها بهره مند شدند.
قصمی در ادامه به برنامه‌های رفع تنش آبی در سالجاری و 6 ماه نخست سال 1400 اشاره کرد و گفت: در سال 99 تکمیل و بهره برداری از طرح‌های نیمه تمام در دستورکار است و با تحقق این مهم، روند آبرسانی به 47 روستا با جمعیتی بیش از 29 هزار و 446 نفر تا پایان سالجاری بهبود و ارتقا می‌یابد.
وی افزود: با تکمیل طرح‌های پیش بینی شده تا پایان تابستان امسال، تعداد 161 روستا با جمعیتی افزون بر 38 هزار و 323 نفر از آب شرب پایدار بهره مند خواهندشد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان همچنین از برطرف شدن بخش عمده ای از نیازهای آبی میناب در سالجاری با تکمیل پروژه‌های در دست اجرا خبر داد که یکی از مهم ترین پروژه‌های در دست اجرا تامین آب شهر میناب از منابع سطحی و تصفیه خانه سد سرنی است.
وی تصریح کرد: خط انتقال آب سد سرنی ظرفیت انتقال 570 لیتر آب بر ثانیه را دارد و اجرای این طرح در راستای حفظ سفره‌های زیرزمینی و عمل به وعده هایی است که آبفا و استاندار هرمزگان قول اجرایی شدن آن را داده بودند که باعث کاهش برداشت آب از دشت میناب برای شرب می‌شود.
قصمی با بیان اینکه نیاز آبی میناب بیش از 15 میلیون مترمکعب در سال است، ادامه داد: با تکمیل خط انتقال آب از تصفیه خانه سد سرنی تا مخازن این شهر، نیاز آبی مشترکان شهر میناب تا پایان امسال از منابع سطحی تامین خواهدشد.
وی یادآورشد: «سد سرنی متشکل از سه بخش سد، خط انتقال و تصفیه‌خانه» است که تصفیه‌خانه این پروژه توانایی تصفیه 2 مترمکعب آب در هر ثانیه را دارد و براساس برنامه ریزی‌های انجام شده این پروژه تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسد.
استاندار هرمزگان نیز بیان داشت: با توجهی که به بخش آب و منابع آبی در دولت یازدهم و بویژه در دولت دوازدهم صورت گرفت و مجموعه اقدام‌های نظام مند، هوشمندانه و برنامه ریزی دقیق پیش روی، مشکل آب را در مناطق حل خواهیم کرد.
همتی تصریح کرد: در سالجاری و در برخی مناطق به واسطه خشکسالی ممکن است با کمبود آب روبرو شویم اما با نقشه راهی که برای تامین آب پایدار روستاها درنظر گرفته شده، هرمزگان بزودی یکی از استانهای موفق به لحاظ تامین آب شرب پایدار می‌شود.
وی با بیان اینکه تا پیش از دولت دوازدهم، هیچ سهمی از منابع آبی شهر میناب برای مردم این شهر درنظر گرفته نشده بود، تصریح کرد: با مجموع اقدام‌ها و برنامه ریزی‌هایی که درحال عملیاتی شدن است، آب سد استقلال میناب برای کشاورزی این منطقه مورد استفاده قرار می‌گیرد و تا پایان تیرماه امسال برای پیشگیری از برداشت بی رویه از سفره‌های زیرمینی، آب شرب این شهر نیز از سد سرنی تامین می‌شود.
همتی، همچنین از آبرسانی از سد سهران به شهر گوهران و 13 روستای بشاگرد نیز خبر داد و افزود: با حمایت دولت، اقدام‌های خوبی در راستای تامین، ذخیره، انتقال و توزیع منابع آبی در استان صورت گرفته و بسیاری از طرح‌ها در طول پنج یا 6 ماه آینده به بهره برداری می‌رسد.
وی، انتقال آب از سد سرنی به سیریک، انتقال آب از سد جگین به روستاهای غرب جاسک، احداث خط انتقال آب به رویدر، احداث خط انتقال آب از دریا به جناح و بستک، راه اندازی آب شیرینکن روستای زیارت سیریک، احداث آب شیرین کن سرخون، احداث 2 آب شیرینکن در قشم و افزایش ظرفیت سه هزار مترمکعبی آب شیرینکن مپنا را از جمله برنامه‌های در دست اجرای دولت برای جبران کمبود منابع آبی استان عنوان کرد و افزود: به جرات می‌توان گفت، مجموعه اقداماتی که برای تامین آب شرب در دولت دوازدهم در شهرها و روستاهای استان انجام گرفته، در هیچ مقطع چهارساله‌ای بعد از انقلاب انجام نشده است.
آب شیرین کن‌ها راهی برای گذر از بحران آبی درهرمزگان
بنا بر اعلام کارشناسان حوزه آب هرمزگان، شاخص‌های بحران آب در این منطقه نسبت به متوسط کشوری، نامطلوب بوده و دیگر انتقال آب از حوزه‌های داخلی و بهره برداری بی رویه از آب‌های زیرزمینی نیز در این استان به صرفه نیست لذا مسوولان استانی و کشوری به این نتیجه رسیده‌اند که بهترین گزینه برای گذر از بحران آب در این منطقه علاوه بر صرفه جویی بهینه در مصرف آب در بخش شرب، کشاورزی و صنعتی که بسیار حائز اهمیت و تاثیرگذار است، استفاده از ظرفیت آب شیرین کن‌ها و نمک زدایی آب دریاست که در سالیان اخیر در این استان و بویژه شهر بندرعباس ایجاد شده است.
کارشناسان حوزه آب همچنین معتقدند که تاسیس آب شیرین کن‌ها بویژه در دهه اخیر نخستین گام موثر برای حل بحران آب در استان هرمزگان بوده است که این امر در تابستان پیش روی قابل لمس‌تر است؛ چرا که با انتقال آب از دریا و تصفیه آن، آب آشامیدنی برای مردم فراهم می‌شود.
ظرفیت آب تولیدی توسط آب شیرین‌کن‌ها در استان هرمزگان تا سال 92 حدود 15میلیون مترمکعب بوده که این میزان در سال 99 باتوجه با همت دولت و حمایت ویژه بخش خصوصی به 95 میلیون مترمکعب در سال رسیده است.
همچنین استان هرمزگان تا سال 92 از ظرفیت 20 سایت آب شیرین کن بهره می‌برد که این ظرفیت در سال 99 یعنی اواخر دولت دوازدهم به 47 سایت رسیده است.
استاندار هرمزگان بااشاره به افزایش 6 برابری ظرفیت شیرین سازی آب دریا در این استان تا اواخر سال 99 گفت: این میزان تولید، معادل نیمی از مصرف آب شرب استان بوده و به عنوان یکی از بزرگترین خدمات دولت در این منطقه به شمار می‌رود که در راستای تامین آب پایدار مناطق اجرایی شده و برای سالیان متمادی، مشکل کمبود آب را رفع می‌کند.
همتی تصریح کرد: با توجه به کاهش بارندگی و کمبود منابع آب زیرزمینی، تامین آب شرب در هرمزگان با تکیه بر پروژه‌های بزرگ شیرین سازی آب دریا در حال انجام است و در این راستا آب‌شیرین کن‌های بسیار خوبی در استان راه‌اندازی شده است.
وی ابرازداشت: با اقدام‌های انجام شده و در دست اجرا مانند احداث آب شیرین‌کن‌ها، تامین آب شرب استان هرمزگان را تا 30 سال آینده تضمین می‌کند.
نماینده عالی دولت در استان هرمزگان یادآورشد: باتوجه به دسترسی آسان و نزدیکی به دریا در حال حاضر تامین آب از این طریق تنها راه نجات استان از بحران بی آبی است.
وی خاطرنشان کرد: صنعت شیرین سازی آب در استان هرمزگان به طور کامل بومی شده و روز به روز در حال توسعه است که پایداری آبی را با برنامه‌های پیش رو ایجاد خواهد کرد.
همتی افزود: انتقال فاضلاب بندرعباس به صنایع غرب نیز به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‌های شهر بندرعباس با تدابیر اندیشیده شده، توسط بنگاه های اقتصادی و شرکت توسعه زیرساخت که متعلق به بنگاه های اقتصادی غرب بندرعباس است، بزودی اجرایی می‌شود.
همتی ادامه داد: این کار بزرگ با 20 هزار میلیارد ریال آورده صنایع تعیین تکلیف می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب وفاضلاب هرمزگان نیز گفت: باتوجه به وضعیت خشکسالی و بحران کم آبی، شیرین سازی آب دریا و افزایش ظرفیت منابع آبی از طریق احداث آب شیرین کن‌ها می‌تواند بهترین اقدام بر تاثیر گذاری منابع آبی پایدار استان داشته باشد.
وی اظهارداشت: وجود 2 آب شیرین کن بزرگ 100 هزار مترمکعبی و یک میلیون مترمکعبی در مرکز استان (بندرعباس) اتفاق خوبی برای رفع کمبود آب در استان و حتی کشور به شمار می‌رود که ضمن ظرفیت سازی جدید، باعث خواهد شد میزان برداشت آب از منابع شرق هرمزگان نیز کاهش یابد.
قصمی گفت: با وارد مدار شدن ظرفیت کامل آب شیرین کن یکصد هزار مترمکعبی بندرعباس، ظرفیت برداشت آب از سد میناب کاهش و این ظرفیت برای کشاورزی مورد استفاده قرار خواهد گرفت و همچنین با بهره‌برداری از طرح انتقال آب سد سرنی به میناب، برداشت آب از منابع زیرزمینی برای تامین آبی شهر میناب به حداقل ممکن کاهش خواهد یافت.
مدیرعامل آبفای هرمزگان اظهارداشت: در حال حاضر طرح‌هایی شامل 10 سایت آب شیرین کن به ظرفیت 20 هزار مترمکعب در شبانه روز نیز برای تامین آب 100 روستا در مناطق مختلف استان در دست اجرا است که با تکمیل این طرح‌ها جمعیتی افزون بر 75 هزار نفر از منابع آب پایدار بهره مند می‌شوند.
قصمی با اشاره به احداث آب شیرین کن کرگان میناب نیز افزود: با احداث این آب شیرین کن، شهرستان میناب به منابع متعدد تامین آب دسترسی خواهدداشت که کمک شایانی به بهبود وضعیت آب مناطق مختلف این شهرستان خواهد کرد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان، همچنین با اشاره به تنش‌های آبی درغرب هرمزگان افزود: برای تامین آب بستک و پارسیان، احداث آب شیرین کن در دستورکار است که کمبود آب این مناطق را مرتفع می‌کند.
آب شیرینکن یک میلیون مترمکعبی بندرعباس نجات بخش حیات کویری ایران
کاهش شدت بارندگی در کنار حفر چاه‌های غیرمجاز و استفاده بی رویه از منابع آب‌های زیرزمینی در مناطق مختلف هرمزگان که افت سطح آب زیرزمینی و خشک شدن بسیاری از رودخانه‌ها، چشمه و قنات‌ها را بدنبال داشته است، توجه ویژه و شتاب در سرمایه گذاری به منظور استحصال آب شیرین از دریا را بسیار ضروری ساخته است.
در این راستا راه اندازی پروژه آب شیرین کن یک میلیون مترمکعبی بندرعباس و انتقال آب خلیج فارس به استانهای کویری به عنوان بزرگترین سایت شیرین سازی انتقال آب دریا در کشور به صورت کاملا محیط زیستی با حمایت دولت و بخش خصوصی و کمک وزارت صنعت، معدن و تجارت در 2 مرحله (15 آبان و 24 اسفندماه 99) کلید خورد تا نه تنها هرمزگان تشنه را سیراب کند بلکه نجات بخش استانهای کویری ایران نیز باشد.
شرایط خشک و خشن مناطق فلات مرکزی و کمبود شدید نزولات آسمانی و همچنین توسعه این مناطق موجب شد که تامین آب از خلیج فارس در دستورکار دولت تدبیر و امید قرارگیرد تا زمینه برای رونق تولید بویژه دربخش صنایع و ایجاد اشتغال دائمی باشد.
تامین آب شرب و صنعت از طریق نمک زدایی و شیرین سازی، کمک به رشد صنعت در استانهای کویری و کم آب کشور از جمله هرمزگان، کرمان و یزد، تامین بخشی از نیازها و مصارف آب مجتمع‌های تولیدی درحال بهره‌برداری و طرح‌های توسعه مجتمع‌های معدنی و صنعتی، گل‌گهر، مس سرچشمه و چادرملو یکی از مهم‌ترین مزایای انتقال آب خلیج فارس می‌باشد.
مگا پروژه انتقال آب خلیج فارس به عنوان طولانی ترین خط انتقال آب در کشور به طول 800 کیلومتر از غرب بندرعباس آغاز شد و با وجود اینکه از سه استان هرمزگان، کرمان و یزد می‌گذرد اما نزدیک به 17 استان از مزایای آن بهره خواهند شد.
سهم هرمزگان از این پروژه معادل حجم تولید 50 روز درطول یک سال است اما با همین سهم نیز صنایع هرمزگان دغدغه کمبود آب نخواهند داشت.
کمبود آب هشداری جدی
سال‌هاست سایه سیاه خشکسالی بر فلات ایران گسترده شده و نفس منابع آبی را در بسیاری از مناطق از جمله هرمزگان به شماره انداخته است بطوریکه امروزه تنها راه کار علاوه بر صرفه جویی، تغییر کشت محصولات پر مصرف آب، استفاده از آب شیرین کن ها بوده که البته درسالهای اخیر در استان گسترش یافته وحتی نجات استانهای فلات مرکزی هم با همین شیوه قابل رفع است.
خشکسالی و بحران کمبود آب در کشور و بویژه در مناطق جنوبی از جمله هرمزگان به گونه‌ای بوده که مقام‌های دولتی، کارشناسان و شهروندان سال‌های متمادی در مورد ابعاد رو به گسترش آن هشدار می‌دهند.
همه مردم آگاهند که بخشی از مشکلات حوزه آب هرمزگان مانند بسیاری دیگر از نقاط کشور، ناشی از تداوم بیش از 2 دهه خشکسالی و کاهش بارندگی در این دیار است، اما متاسفانه آنچه که امروز همه ما را با مشکل بحرانی بودن منابع آبی در این استان مواجه کرده است، نبود مدیریت و نظارت درست بر برداشت‌های بی رویه از این منابع بوده که ارتباطی هم به مدیریت امروز ندارد و از گذشته‌های دور حاکم بوده است.
باید گفت که پایین رفتن بستر آب‌های زیرزمینی در بسیاری از نقاط کشور، خشک شدن و یاکاهش ذخیره آب برخی از دریاچه‌ها و رودخانه‌ها، کاهش سطح ذخیره آب پشت سدها، خشک شدن آب چاه‌ها و تخلیه تعدادی از روستاها در چند دهه گذشته، هر روز سرزمین ما و ساکنان آن را به سوی یک فاجعه ملی و زیست محیطی سوق می‌دهد.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*