کارخانه «آلومینای» جاجرم در استان خراسان شمالی

کارخانه آلومینای جاجرم در استان خراسان شمالی و در شهرستان جاجرم، کیلومتر 7 جاده سنخواست واقع شده است. مساحت کلی این مجتمع 400هکتار و مساحت بخش صنعتی آن 75هکتار می‌باشد. در این کارخانه به‌طور مستقیم 2.000 نفر و به طور غیرمستقیم 3.000 نفرمشغول به کار هستند. کارخانه آلومینا جاجرم سالیانه 240 تا 260 هزار تن پودر آلومینا تولید می‌کند که این امر خوراک تولید 120 تا 130 هزار تن شمش آلومینیومی است. این ماده در پلیمر ها به عنوان پر کننده پلی استرها و رزین های اپوکسی کاربرد دارد. همچنین از هیدروکسید آلومینیوم در تولید بسیاری از ترکیبات آلومینیوم نظیر فلوئورید آلومینیوم، کریولیت مصنوعی، آلومینات سدیم و سولفات آلومینیوم استفاده می شود. علاوه بر این، از هیدروکسید آلومینیوم نیز برای تولید فرآورده های نسوز، مواد ساینده، سرامیک، شیشه، لعاب فلز و الکتروکوراندوم نیز استفاده می شود. تولید آلومینا از بوکسیت رایج ترین روش تولید آلومینیوم می باشد و امروزه بیش از 95 درصد آلومینای مورد نیاز از بوکسیت تولید می شود. کانسار بوکسیت جاجرم بزرگترین ذخیره شناخته شده بوکسیت در ایران است این کانسار اولین بار در سال 47 شناسایی شد. نمونه برداری‌های انجام شده در سال های 1349 و1351 نشان داد که بوکسیت جاجرم دارای ارزش اقتصادی و به عنوان ماده اولیه تولید آلومینا قابل استفاده و بهره برداری است. عملیات اکتشافی آن از سال 1362 آغاز گردیده و ذخیره شناخته شده در آن حدود 20 میلیون تن برآورد گردیده است. به علت خواص منحصر بفرد فلز آلومینیوم و استراتژیک بودن این فلز در دنیا، روز به روز استفاده از آن در بسیاری از صنایع و بخصوص صنایع با تکنولوژی بالا، گسترده‌تر شده و نیاز بازار جهانی به مصرف این فلز افزایش چشمگیری یافته است. با توجه به هدف گذاری تولید ارقام بالایی از این فلز در برنامه‌های توسعه‌ای کشور و احداث چند کارخانه تولید شمش آلومینیوم اهمیت تولید این فلز استراتژیک بیشتر مشخص می‌گردد. ماده اولیه و اصلی جهت تولید این فلز، اکسید آلومینیوم (Al2O3) با درصد خلوص بالا بوده و تنها تولیدکننده پودر آلومینا در کشور، شرکت آلومینای ایران (مجتمع جاجرم) می‌باشد.