کاهش شکاف طبقاتی در سال 1401/ افزایش چشمگیر سهم یارانه از درآمد خانوار

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، مرکز آمار گزارش هزینه و درآمد خانوار‌ها در سال 1401 را منتشر کرد. بر اساس این گزارش در سال 1401 متوسط درآمد سالانه خانوار شهری 166 میلیون و 964 هزار تومان و خانوار روستایی 98 میلیون و 638 هزار تومان بوده که به ترتیب نسبت به سال قبل از آن 48.5 و 54.8 درصد افزایش داشته است. همچنین هزینه خالص خانوار شهری در سال گذشته معادل 137 میلیون و 146 هزار تومان برآورد شده که نسبت به سال 1400 معادل 48.3 درصد افزایش داشته است. هزینه خالص خانوار روستایی نیز در سال گذشته 78 میلیون و 859 هزار تومان برآورد شده که نسبت به سال 1400 رشد 51.9 درصدی را نشان می‌دهد.

ارقام جداول فوق نشان می‌دهد رشد درآمد خانوار در سال گذشته بیش از هزینه بوده است. این موضوع نشان دهنده رشد هرچند اندک قدرت خرید خانوار‌های کشور است.

کاهش شکاف طبقاتی و عادلانه‌تر شدن توزیع درآمد در دومین سال فعالیت دولت سیزدهم یکی از مهمترین بخش‌های گزارش مرکز آمار، ضریب جینی است. این شاخص بیانگر وضعیت توزیع درآمد است و عدد آن بین صفر و یک (صفر تا 100 درصد) است. هرچه عدد این شاخص به صفر نزدیکتر باشد، نشان دهنده توزیع یکسان درامد میان خانوار‌های کشور و هرچه این عدد به یک (100 درصد) نزدیکتر باشد، نشان دهنده شکاف طبقاتی بیشتر است. گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد در سال گذشته ضریب جینی از 39.38 درصد در سال 1400 به 38.77 درصد در سال 1401 کاهش یافته که به معنای عادلانه‌تر شدن توزیع درآمد در کشور است.

جایگزین شدن یارانه نقدی به جای ارز 4200 تومانی عامل افزایش قدرت خرید و عادلانه‌تر شدن توزیع درآمد بررسی جزئیات گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد علت کاهش ضریب جینی و همچنین رشد بیشتر درآمد‌ها نسبت به هزینه خانوار، رشد چشمگیر یارانه در سال گذشته بوده است. دولت سیزدهم در بهار سال گذشته یارانه نقدی را جایگزین ارز 4200 تومانی کرد. یکی از مهمترین دلایلی که مسئولان دولت برای این کار اعلام کردند، ناعادلانه بودن بهره مندی دهک‌های مختلف از یارانه ارز 4200 تومانی بود. پیش از این خانوار‌های پردرآمد، بهره مندی بیشتری از یارانه ارزی داشتند؛ چرا که نسبت به خانوار‌های دهک‌های پایین و کم درآمد، مصرف به مراتب بیشتری از کالا‌های مشمول یارانه 4200 تومانی داشتند. در چنین شرایطی دولت سیزدهم تصمیم گرفت یارانه را به جای آن که به کالا‌ها اختصاص دهد، مستقیما به خانوار بپردازد تا بهره مندی خانوار‌ها از یارانه، عادلانه‌تر شود. گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد سیاست دولت در این موضوع، اثربخش بوده به طوری که سهم یارانه از درآمد خانوار شهری در سال 1401 به 2.46 درصد افزایش یافته در حالی که در سال 1400 تنها 1.12 درصد بوده است. همچنین سهم یارانه از کل درآمد خانوار روستایی در سال 1401 معادل 5.3 درصد بوده در حالی که در سال 1400 تنها 2.38 درصد بوده است. این ارقام نشان می‌دهد سیاست حمایتی دولت در سال گذشته باعث شده سهم یارانه از کل درآمد خانوار شهری و روستایی بیش از 2 برابر شود.