کاوش باستان‌شناسی در نهاوند / جایی که ناصرالدین شاه هم دستورش را داد

«تپه "نقاره‌چی" محصور شده بین زمین‌های زراعتی در منطقه نهاوند همدان، را نه تنها سفرنامه‌نویسان به چشم دیده‌اند، بلکه ناصرالدین شاه هم دستور کاوش این محوطه را داده بود.»

به گزارش ایسنا، مهدی رهبر - سرپرست هیات کاوش محوطه باستانی «نقاره‌چی» - خبر داد: در کاوش‌های انجام شده در تپه نقاره‌چی به عنوان یکی از استثنائات باستان‌شناسی کشور، شواهدی از یک دالان به عرض 80 سانتی‌متر و یک طاق آجری که وسعتی بیش از دو متر را پوشش می‌داده، به دست آمده است.

او با اشاره به این‌که گزارش کاوش‌های ابتدایی در این محوطه‌ی باستانی، در خاطرات سفر ناصری به وسیله محمد حسن خان اعتماد السلطنه و دکتر فوریه پزشک مخصوص شاه آمده است، درباره‌ی تاریخچه شروع کاوش‌های باستان شناسی در تپه نقاره‌چی شهرستان نهاوند گفت: تپه باستانی نقاره‌چی در سال 1298 هجری قمری در زمان برداشت خاک برای زراعت توسط کشاورزان کشف شد و بار دوم در سال 1309 هجری قمری و در زمان مسافرت ناصرالدین شاه به نهاوند و به دستور او کاوش شد.

وی با بیان این‌که گزارش کاوش‌های ابتدایی در خاطرات سفر ناصری به وسیله «محمدحسن خان اعتماد السلطنه» و دکتر «فوریه» پزشک مخصوص شاه آمده است، اظهار کرد: به معماری تپه نقاره‌چی لطمه جدی وارد شده است. در سال‌های ابتدایی و بعد از آن تا چند سال قبل نیز با وجود تاکید بر نبود هیچ شی با ارزشی به جز چند قطعه استخوان در داخل تابوت کشف شده در این محوطه؛ قاچاقچیان عتیقه چندین و چند بار این تپه را زیر و رو کردند.

این باستان‌شناس پیشکسوت با اشاره به این‌که هر چند یقینا قاچاقچیان هیچ شی تاریخی به دست نیاوردند، اما آن اتفاق، باعث تخریب و لطمه جدی به معماری این تپه شد، بیان کرد: تپه نقاره چی یکی از استثنائات در باستان شناسی ایران است، به همین دلیل تقاضای کاوش این تپه به پژوهشکده باستان‌شناسی ارائه و مورد موافقت قرار گرفت و دور جدید کاوش در این تپه انجام شد.

سرپرست هیئت کاوش باستان شناسی تپه نقاره‌چی همچنین درباره‌ی ساختار این تپه گفت: تپه نقاره چی قطری برابر 40 متر و ارتفاع حدود پنج و نیم دارد که از نظر ساختاری پدیده جدیدی است، چون بر اساس گزارش‌های زمان ناصری، در این تپه با بنایی دارای یک دالان کم عرض و طویل که در انتهای آن به فضای دایره شکلی با طاق آجری منتهی می‌شود، مواجه هستیم که تمام حجم تپه تا حدود پنج متر به وسیله گل ورز داده و آهک پر شده است.

وی با اشاره به این‌که در دور جدید کاوش تا چند روز پایانی زمان کاوش هیچ موفقیتی در دستیابی به محل گور حاصل نشد، اظهار کرد: در آخرین هفته کاوش شواهدی از یک دالان به عرض 80 سانتی متر به دست آمد که دیواره‌های آن با سنگ لاشه و گل آهک ساخته شده بودند. همچنین مطالعه روی دیوارهای کشف شده نشان می‌داد که این دیوارها حدود 100 سانتی متر ارتفاع داشته و وجود چند قطعه آجر به صورت موردی در سطح بالای دیوارها وجود طاق آجری را روی دالان به اثبات می‌رساند.

این باستان‌شناس با بیان این‌که، قاچاقچیان بخش زیادی از دالان را تخریب کرده‌اند، گفت: با این حال در انتهای غربی دالان در عمق 410 سانتیمتری از نقطه صفر یک طاق آجری کشف شد که وسعتی بیش از دو متر را پوشش می‌داده است.

رهبر همچنین از تداوم کاوش‌های این هیئت در فصل آینده خبر داد و گفت: خسارت ناشی از آسیب پذیری سقف که زیر توده عظیمی از گل آهک قرار داشت، پایان زمان کاوش ادامه کار روی این گورپشته‌ای را به فصل بعد موکول کرد.