کشف یک سیاره بدون اتمسفر در خارج از منظومه شمسی

اخترشناسان از کشف سیاره‌ای شگفت‌انگیز خبر می‌دهند که ظاهرا پوشش گازی خود را از دست داده است. این سیاره غول‌پیکر گازی 40 بار از زمین‌سنگین‌تر است و در مداری بسیار نزدیک به ستاره میزبان خود، دور آن می‌چرخد.

به گزارش دویچه وله؛ اخترشناسانی که سیارات خارج از منظومه شمسی را جستجو می‌کنند، تا کنون سیاره‌های شگفت‌انگیزی پیدا کرده‌اند. مثلأ سیاره‌ای که یک سوم آن از الماس تشکیل شده یا سیاره‌ای که با دمای 4300 درجه سانتیگراد از برخی ستاره‌ها گرم‌تر است.

آنها در فاصله ماه‌های سپتامبر و اکتبر سال 2018 میلادی با تلسکوپ فضایی "TESS" ناسا ستاره‌ای به نام TOI-849 ستاره‌ای را رصد کردند که 730 سال نوری از زمین فاصله دارد و با خورشید در منظومه شمسی ما قابل مقایسه است.

تجزیه و تحلیل نور ستاره این ستاره نشان می‌دهد که جسمی آسمانی در مدار آن می‌چرخد، چیزی مشابه یک سیاره زمینی.

این جسم آسمانی که TOI 849 b نام گرفته، ساختار ویژه‌ای دارد و رصد آن نشان می‌دهد در حالیکه شعاع آن تنها 4/ 3 بار از سیاره زمین بیشتر است وزن آن حدود 40 برابر زمین است.

پژوهشگران می‌گویند هنگام شکل‌گیری چنین سیاره حجیمی، نیروی جاذبه آن مقادیر زیادی هلیوم و هیدروژن اطراف آن جمع می کند. اما آنها هیچ اثری از این دو گاز در اطراف TOI 849 b پیدا نکردند.

این سیاره شگفت‌انگیز در مقایسه با سیاراتی که توده‌ای سنگینی دارند، در مداری نزدیک به دور ستاره خود در گردش است طوری که یک دور کامل آن تنها 18 ساعت طول می‌کشد.

دیوید آرمسترانگ از دانشگاه بریتانیایی وارویک، مدیر تیمی که این سیاره را رصد کرده، در مقاله‌ای برای مجله تخصصی "نیچر" نوشته است که این سیاره تقریبا به اندازه نپتون در منظومه شمسی است.

اما تا کنون هیچ سیاره‌ای به اندازه نپتون یا بزرگتر از آن، پیدا نشده بودکه در این مدار نزدیک که دمای آن حدود 1500 سانتیگراد است، دور ستاره خود بچرخد.

نزدیک‌ترین سیاره منظومه شمسی به خورشید 88 روز برای یک دور گردش کامل به دور آن نیاز دارد.

پژوهشگران می‌گویند این سیاره احتمالا از آهن، سنگ و آب تشکیل شده است. آنها معتقدند که TOI 849 b نمی‌تواند یک سیاره کامل باشد و تنها هسته یک سیاره است که احتمالا زمانی متعلق به یک سیاره غول‌پیکر گازی بود که اتمسفر خود را از دست داده است.

تئوری‌های مختلفی برای توضیح برهنگی این سیاره وجود دارد. یک توضیح این است که این جسم آسمانی شاید سیاره‌ای به اندازه مشتری بوده که تحت تأثیر کشش‌های جزر و مدی سایر سیارات قرار گرفته است.

میدان‌های گرانشی موجود فضا می‌توانند خسارات شدیدی به یک سیاره یا حتی کل یک کهکشان بزنند. برخورد با سیاره دیگر هم می‌تواند علت از بین‌رفتن توده گاز اطراف آن بوده باشد.

البته نظریه دیگری هم وجود که دارد که می‌گوید این سیاره شاید هنگام تولد نقص داشته و هرگز سیاره بزرگی نبوده که هنگام شکل‌گیری آن، اتمسفری دورش ایجاد شود. شاید هم حاصل یک شکاف تصادفی کوچک در یک دیسک چرخان بوده است. این دیسک‌ها به طور معمول از گرد و غبار و گاز تشکیل شدند و اطراف ستاره‌ای فراخورشیدی می‌چرخند.

پژوهشگران می‌گویند کشف این جسم آسمانی نشان می‌دهد که سیاراتی بدون پوشش هم در فضا وجود دارند که می‌توان آنها را ردیابی کرد. آنها امیدوارند با بررسی بیشتر این سیاره به اطلاعات بیشتری در مورد فضا دست پیدا کنند.