گاز چرا ناتراز شد؟ روندی که تولید گاز را نصف می‌کند
به گزارش اکوایران؛ در این خصوص انجمن سی. ان. جی کشور در گزارش به این نکته اشاره می‌کند که ایران با 1000 میلیون مترمکعب تولید، 18 درصد گاز دنیا را در اختیار دارد. در مقابل روسیه تقریبا با همین درصد گاز بیش از 3000 میلیون مترمکعب تولید روزانه دارد. با این شرایط می‌توان گفت در حال حاضر بیش از 90 درصد صنایع و نیروگاه‌های کشور وابسته به گاز هستند و بیش از 101 نیروگاه از گاز طبیعی استفاده می‌کنند و برق تمامی صنایع را تامین می‌کنند. پس به زبان ساده انرژی کشور، وابستگی کامل به گاز طبیعی دارد.
با توجه به وابستگی کامل ایران به گاز طبیعی این سوال مطرح می‌شود که راه برون رفت از ناترازی انرژی چیست؟ در این خصوص اردشیر دادرس، رئیس انجمن سی. ان. جی کشور معتقد است برای افزایش تولید 24 میدان گازی معادل 570 میلیون مترمکعب حدود 36.4 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.
با این شرایط و براساس داده‌های اعلام شده پیش‌بینی می‌شود در صورت سرمایه‌گذاری 60 میلیارد دلاری تولید از 950 میلیون مترمکعب به حدود 1.4 میلیارد مترمکعب در روز تا سال 1410 افزایش خواهدیافت. اما در صورت عدم سرمایه‌گذاری میدان گازی پارس جنوبی به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز کشور از حدود 680 میلیون مترمکعب تولید روزانه در سال 1401 به روزانه 350 میلیون مترمکعب در افق 1410 خواهد رسید. از سوی دیگر تولید کاهش خواهد یافت و رسیدن به تولید 350 میلیون مترمکعب در روز بعد از سال 1410 دشوار شده و بحران اصلی ناترازی گاز در کشور شروع می‌شود. طبق تعهدات شرکت ملی گاز ایران در افق،1410 تقاضای گاز طبیعی در کشور بیش از 1350 میلیون مترمکعب در روز و گاز شیرین قابل تحویل حدود 950 میلیون مترمکعب در روز خواهد بود.
از سوی دیگر در حال حاضر این سوال مطرح می‌شود که تهدید اصلی کسری گاز در میادین نفتی کدم‌اند؟ دادرس در پاسخ به این نکته اشاره می کند که 80 درصد میادین نفتی ایران در نیمه دوم عمر بوده و با افت فشار مواجه هستند. سالانه منفی 6-4 درصد کاهش تولید داریم؛ نیاز به تزریق 300 میلیون مترمکعب گاز روزانه به مخازن است. طبق گزارش وزارت نفت، میزان تزریق گاز به میادین کشور در سال 1399 فقط 37 میلیون مترمکعب در روز بوده است.
تراز منفی در سال جاری
این عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران در نشست کمیسیون انرژی اتاق ایران با «موضوع دغدغه‌های ناترازی تولید و مصرف گاز» به این نکته اشاره کرد که در واقع گاز در ایران یک کالای امنیتی، اقتصادی، رفاهی و اجتماعی است که کاهش و نوسانات گاز در 6 ماهه دوم بحران‌های امنیتی - اجتماعی به همراه خواهد داشت.
دادرس دلیل بحران گاز طبیعی را افت فشار و تولید مخازن گازی میدان پارس جنوبی سالیانه 4 الی 6 درصد و روند افزایشی مصرف، سالیانه 12 درصد و تراز منفی 16 الی 20 درصد سالیانه دانست.
دادرس وضعیت فعلی و آتی تراز تولید و مصرف گاز در ماه‌های سرد سال را به این صورت بیان کرد: امسال تراز منفی به میزان 200 میلیون مترمکعب در روز است، سال 1404 تراز منفی به میزان 250 میلیون مترمکعب در روز خواهد بود و در سال 1410 تراز منفی به میزان 400 میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.
به گفته دادرس ایران رتبه چهارم در مصرف گاز در بین کشورهای جهان در سال 2022 را دارد و با این وجود رتبه دوم در میزان ذخایر گاز طبیعی در جهان، در لیست 10 کشور اول صادرکننده گاز نیست.
ایران اولین کشور وابسته در سبد انرژی دنیا
براساس آمار اعلام شده از سوی این عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران ایران اولین کشور وابسته مستقیم در سبد انرژی دنیاست؛ سیاست گازرسانی حداکثری به تمام نقاط کشور 98 درصد شهری و 88 درصد روستایی (میانگین 96 درصد) سبب شده تا در حال حاضر ایران از کشورهای روسیه، آمریکا تا ترکیه سطح تحت پوشش ضریب نفوذ گاز بیشتری داشته باشد. درنتیجه به علت گستردگی بدون مرز شبکه مویرگی گازرسانی در ایران به‌ناچار وابستگی شدید سبد مصرف انرژی به گاز طبیعی بیش از 50 درصد است که درنتیجه مدیریت تأمین و تحویل گاز در فصل سرد را به چالشی بزرگ برای امروز و آتی مقدر تبدیل کرده است.
رئیس انجمن CNG ایران گفت: صنعت گاز ایران توانمندی بالایی دارد و تخمین دلاری سرمایه‌گذاری در صنعت گاز ایران معادل بیش از 1200 میلیارد دلار است. برای 45 میلیون مترمکعب زیرساخت ایجادشده درحالی‌که از ظرفیت 23 میلیون مترمکعب بهره‌برداری می‌شود. از سال 92 تاکنون هیچ سیاست حمایت برای 22 میلیون ظرفیت خالی CNG ارائه و اجرانشده است. از طرفی روند وابستگی به گاز طبیعی در حال افزایش است. رشد 445 درصد مصرف گاز یعنی از مصرف 120 میلیون مترمکعب در روز در سال 1375 به بیش از 700 میلیون مترمکعب در سال 1400 رسیده است؛ یعنی مصرف روزانه گاز ایران در دهه 90 روند افزایشی داشته است. میانگین میزان مصرف در ابتدای سال 1390 معادل 500 میلیون مترمکعب که این میزان در سال 1400 فراتر از 800 میلیون مترمکعب رسیده است و این یعنی 60 درصد افزایش مصرف.
او در ادامه این نشست از چالش‌ها پیش رو در آینده صنعت گاز گفت: عدم توسعه میادین گاز شمال (8 حلقه چاه میدان سردار جنگل) در چالوس و جنوب مشترک با کشورهای همسایه؛ عدم فشار افزایی در چاه‌های میادین گاز؛ عدم سرمایه‌گذاری جهت ذخیره‌سازی 10 درصدی شبکه گاز، در حال حاضر یک درصد است.