112 سد در کشور در دست ساخت است

آقای علیرضا الماسوندی در نشست خبری دومین روز هجدهمین نمایشگاه تخصصی صنعت آب و تاسیسات آب و فاضلاب ایران با اشاره به 39 میلیارد متر مکعب آبی که در سد‌ها تنظیم می‌شود، گفت: تعدادی طرح‌های کوچک هم در دست مطالعه قرار دارد که حدود 6 میلیارد مکعب و در مجموع 55 میلیارد متر مکعب آب قابل تنظیم خواهیم داشت.

معاون امور تلفیق و تنظیم گری شرکت منابع آب ایران گفت: 419 طرح سدسازی مربوط به وزارت نیرو تاکنون اجرا شده که عمدتا در طول انقلاب بوده و 39 میلیارد متر مکعب آب در زمان حاضر تنظیم شده و حجم مخازن ما 57 میلیارد متر مکعب است.

الماسوندی با بیان اینکه مساله آب مهمترین مساله مطرح در حاکمیت و دولت است، گفت: با توجه به شرایط اقلیمی و رشد جمعیت و به تبع افزایش نیاز‌های مختلف بویژه غذا، ضرورت تامین امنیت غذایی، اشتغال و معیشت، منابع آبی موجود اعم از آب‌های سطحی و زیرزمینی را کفاف این مصارف ندانست.

او با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر بحث اصلاح الگوی مصرف گفت: یکی از مشکلات امروز در آب کشور و بحران موجود در بخش‌های مختلف موضوع اصلاح الگوی مصرف و مدیریت آن است که نسبت به دیگر کشور‌های منطقه در حوزه کشاورزی راندمان کمتر و در شرب و بهداشت افزایش مصرف داریم، متاسفانه بازچرخانی و تسویه انجام نمی‌شود و استفاده از آب‌های غیرمتعارف خیلی شکل نگرفته است.

او میزان بارندگی سال آبی جاری تا دهم دی امسال در کل کشور را حدود 54 میلیمتر اعلام کرد که اثر 23 درصد کاهش نسبت به بلند مدت دارد.

به گفته الماسوندی به غیر از استان‌های یزد، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد، 28 استان دیگر بارندگی زیر نرمال داشته اند.

الماسوندی این را هم گفت که حتی استان‌های گیلان و مازندران که بارش‌هایی به میزان 1000 میلیمتر دارند در شرایط زیر نرمال قرار دارند. در تهران هم شرایط بارشی حدود 38 درصد نسبت به بلند مدت کاهش دارد.

او افزود: سال قبل سال خشکسالی بوده و باعث شده سد‌های موجود در تهران تنها 14 درصد حجم پرشدگی داشته باشند که سال قبل حدود 22 درصد بوده و امسال شرایط خوبی را در مخازن 5 گانه سد‌های تهران نداریم.

الماسوندی از مجموع مصرف حدود 60 میلیارد متر مکعب آب‌های سطحی، 38.2 میلیارد متر مکعب آن را مربوط به بخش کشاورزی، 3.2 درصد شرب و یک میلیارد متر مکعب دیگر را میزان مصرف در بخش صنعت عنوان کرد.

این مقام مسئول به حجم برداشت 45 میلیارد متر مکعبی از منابع اب زیرزمینی اشاره کرد که عمده مصرف آن از محل چاه‌های مجاز و غیر مجاز به میزان 43.8 میلیارد متر مکعب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود.

الماسوندی گفت: از مجموع منابع مصرفی حدود 105 میلیارد مکعبی به همین میزان شرایط آب تجدید شونده در کشور است که در این زمینه اگر بخواهیم برداشت نُرم داشته باشیم 60 درصد و بر اساس کشور‌های اروپایی 40 درصد و بر اساس کشور‌هایی که بیش از حد برداشت می‌کنند که حدود 80 درصد است ما 100 درصد آب‌های تجدیدپذیر را مصرف می‌کنیم که شرایط تنش را ایجاد کرده است.

وی افزود: سرانه مصرف ما در بخشی از کشور نزدیک به 1500 متر مکعب در سال برای هر فرد اعم از شرب و کشاورزی است، اما شرایط موجود تنش آبی را شامل می‌شود.

معاون شرکت منابع آب ایران گفت: حد تنش آبی بین 1500 متر مکعب است و شرایط نرم در برخی کشور‌ها با توجه به بارش خوبی که دارند بالای 20 هزار متر مکعب است. این میزان در بخش مرکزی کشور به 608 متر مکعب به ازای هر نفر رسیده که شرایط تامین را خیلی سخت و پیچیده کرده است.

الماسوندی گفت: در آینده ممکن است نسل‌های آتی مشکل آب را حتی در حوزه شرب پیدا کنند و بخش‌های کشاورزی و صنعت جای خود دارد لذا باید به اصلاح الگوی مصرف در کشاورزی، شرب، صنعت و خدمات توجه کرد.

وی با بیان این که سرانه مصرف ما بیش از متوسط سرانه در جهان است گفت: اگر این سرانه 150 یا 180 لیتر برای هر فرد محسوب می‌شود این رقم در استان‌های مختلف بویژه استان‌های گرم بالای 300 لیتر است و در استان‌های معتدل حدود 230 تا 240 لیتر سرانه مصرف را داریم و در تعدادی از کلانشهر‌های ما عمدتا بد مصرغ‌ها بالای 350 لیتر را مصرف و از یارانه‌ای استفاده‌ای می‌کنند که در بخش آب برای شرب قایل می‌شویم.

الماسوندی با اشاره به رونمایی از سند الگوی مصرف و کشت توسط وزارت جهاد کشاورزی افزود: این الگو در شورای عالی آب در حضور رییس جمهوری مطرح و برای اجرا در دو استان به صورت پایلوت مصوب شد.

وی افزود: دید جهاد کشاورزی این است که تا پایان 1404 نزدیک به 12 میلیارد متر مکعب از مصرف در بخش کشاورزی را کاهش دهد که قابل توجه است. امید است منابع اعتباری و مالی آن و شرایط ایجاد شود.

معاون شرکت منابع آب ایران با اشاره به بارگذاری‌های بیش از ظرفیت و پتانسیل موجود در حوزه کشاورزی در غرب و جنوب غرب کشور و استان‌های مرکزی مانند اصفهان گفت: در مشهد برداشت از چاه‌ها تنشی را نسبت به شرایط آبی کشور در منطقه ایجاد کرده و شرایطی است که باید با پدیده‌های فرونشست و تخریب خاک مواجه هستیم.

وی گفت: از بعد مسایل جانی اگر نرخ فرونشست ما به بالای 9 برسد که تا جا‌هایی تا 13 سانتی متر هم است، در صورت استمرار تبدیل به فروچاله می‌شود و مخاطراتی را مخصوصا در حوزه شهری خواهد داشت.

الماسوندی خاطرنشان کرد: از 609 محدده مطالعاتی آب‌های زیرزمینی 414 محدوده بحرانی و فوق بحرانی است لذا در کشور‌های توسعه یافته که در حوزه آب مسائل حاکمیتی دارند دو موضوع حکمرانی آب‌های سطحی و تلفیق آن با حکمرانی آب‌های زیرزمینی مانند کشور‌های منطقه مد نظر می‌گیرد.