500 نفر فارغ‌التحصیل رشته طب سنتی دانشگاهی پس از 17 سال!
رئیس انجمن علمی طب سنتی ایران با بیان اینکه پس از 17 سال فعالیت دانشکده‌های طب ایرنی صرفا 500 نفر در رشته طب ایرانی فارغ‌التحصیل شده و 500 نفر در حال تحصیل هستند؛ چالش‌های توسعه خدمات طب سنتی ایرانی را تشریح کرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، حدود 17 سال از راه‌اندازی رشته تخصصی طب ایرانی در کشورمان می‌گذرد. رشته ای که با هدف بهبود سبک زندگی ایرانی‌ها و اولویت یافتن اقدامات پیشگیرانه بر درمان راه‌اندازی شد اما با گذشت سال‌های زیاد، به دلیل چالش‌های بسیار زیادی که بر سر راه توسعه آن قرار دارد، از اهداف تعیین شده، فاصله زیادی گرفته است.
با وجود این که «بازشناسی، تبیین، ترویج، توسعه و نهادینه کردن طب سنتی ایران» از بندهای مورد تأکید در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در سال 93 بوده است اما هنوز از همه ظرفیت‌های این طب غنی آن طور که باید، استفاده نشده است و بسیاری از مردم از دسترسی به خدمات طب ایرانی، محروم مانده‌اند.
در همین راستا با دکتر روشنک مکبری‌نژاد؛ رئیس انجمن علمی طب سنتی ایران گفت‌وگو کردیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
تسنیم: بیش از 17 سال از راه‌اندازی رشته طب ایرانی در دانشکده‌های علوم پزشکی کشور می‌گذرد؛ انتظار می‌رفت با این اقدام، توسعه طب سنتی در نظام سلامت سرعت چشمگیرتری نسبت به گذشته پیدا کند اما میزان دسترسی و آگاهی مردم از خدمات و آموزه‌های طب سنتی ایرانی، نشانگر عدم توسعه آن به میزان مورد انتظار است؛ علت چیست؟
طب سنتی میراثی غنی است که از گذشتگان به ما به ارث رسیده و مورد اقبال عمومی مردم واقع شده و در سال‌های گذشته جامعه علمی نیز به آن توجه بسیاری دارد؛ از سوی دیگر طب سنتی و مکمل در جهان نیز جایگاه ویژه‌تری پیدا کرده است تا جایی که سازمان جهانی بهداشت تأکید کرده که از طب سنتی و طب مکمل در نظام سلامت کشورها استفاده شود.
در وزارت بهداشت از برخی ظرفیت‌های طب سنتی استفاده می‌شود اما تاکنون از این ظرفیت‌ها به‌طوری که باید استفاده نشده است. یک دلیل این است که بسیاری از آیین‌نامه‌ها در حوزه طب سنتی نوشته شده اما اجرا نشده است. دلیل دیگری که وجود دارد این است که افراط و تفریطی که نسبت به این مکتب طبی در کشور داریم یعنی تأیید مطلق طب سنتی یا رد کردن مطلق آن باعث شده بزرگترین ضربه به این طب زده شود.
تسنیم: در این زمینه خلأهای قانونی نیز دخیل هستند؟
خوشبختنانه از نظر قوانین و اسناد بالادستی کمبودی وجود ندارد اما وقتی بحث اجرا می‌شود چالش ما آغاز می‌شود و بیشتر در بحث اجرا مشکل داریم. یکی از مهمترین بحث‌هایی که وجود دارد این است که تعداد متخصصان طب سنتی ایرانی در کشور با توجه به تقاضا و نیاز مردم بسیار کم است.
تسنیم: چه تعداد متخصص طب سنتی در کشور داریم؟
حدود 500 نفر فارغ التحصیل رشته طب سنتی در کشور داریم و 500 نفر پزشک دیگر نیز در حال تحصیل در این رشته تخصصی هستند که این جمعیت 1000 نفری نمی‌تواند پاسخگوی نیاز چند میلیون نفر جمعیت کشور باشد.
تعداد سلامتکده‌ها نیز در تناسب با جمعیت کشور نیست و موضوعی که وجود دارد این است که آیین‌نامه تأسیس سلامتکده‌ها نیز سخت است و تأسیس آن نیز هزینه‌بر است و در سال‌های اخیر با توجه به افزایش هزینه‌هایی که وجود داشته تأسیس آن مقرون به صرفه نیست.
همین موضوع میزان تمایل پزشکان به ورود به این حیطه و تأسیس سلامتکده‌ها را کاهش داده است زیرا اگر پزشکی بخواهد خدمات قانونی و علمی را در این سلامتکده‌ها به مردم ارائه کند؛ صرفه اقتصادی و سودآوری برایش ندارد. بسیاری از سلامتکده‌هایی که تأسیس می‌شوند نیز به دلیل مشکلات مالی به تعطیلی کشانده می‌شوند.
تسنیم: چرا تأسیس سلامتکده‌ها توجیه اقتصادی برای پزشکان ندارد؟
بخشی از این مشکل به دلیل پایین بودن تعرفه‌های متخصصان طب سنتی و بخش دیگر نیز مربوط به سخت بودن آیین‌نامه تأسیس سلامتکده است؛ برای مثال قوانینی که در زمینه متراژ و تعداد اتاق‌ها وجود دارد نیاز به بازنگری دارد و سختگیری‌هایی وجود دارد که باید کاهش یابد البته آیین نامه تأسیس سلامتکده‌ها در حال اصلاح است اما هنوز این موضوع برای پزشکان تسهیل نشده است.
از طرف دیگر، متخصصان طب سنتی، پزشکانی هستند که باید حدود نیم ساعت تا 45 دقیقه برای شرح حال گرفتن و ویزیت بیماران زمان صرف کنند زیرا طب سنتی یک طب کل‌نگر است و تنها به یک عضو بدن یا بیماری‌ای که فرد به دلیل آن مراجعه کرده، نمی‌پردازد بلکه تمام سیستم بدن را مورد بررسی قرار می‌دهد و بنابراین تعرفه‌ها باید اصلاح شوند تا راه‌اندازی مراکز طب سنتی که به سلامتکده‌ها معروفند، تسهیل شود و توسعه پیدا کند.
دلایل عدم‌توسعه طب سنتی / لزوم ساماندهی عطاریهاتسنیم: در حال حاضر شاهد تبلیغات بسیار زیادی از سوی افراد غیرمتخصص در فضای مجازی هستیم که این درمان‌های غیراصولی به نام طب سنتی به مردم معرفی می‌شود این موضوع به نگرش جامعه درباره طب سنتی مبتنی بر شواهد و اصول علمی نیز آسیب زده؟
با توجه به اینکه نیاز و تقاضای مردم زیاد و تعداد متخصصان کم است؛ پای افراد مدعی و سودجو به مداخله در این موضوع باز شده است؛ از سوی دیگر مهمترین راه برای آشنایی مردم با این طب، تبلیغات فضای مجازی است و آسیب مداخلاتی که افراد غیرمتخصص در زمینه طب سنتی انجام می‌دهند، باعث جلوگیری از گسترش این طب غنی می‌شود.
تبلیغاتی که در فضای مجازی با عنوان "درمان صد درصد"، "درمان قطعی" و "درمان گیاهی" مطرح می‌شود باعث می‌شود مردم جذب شوند در حالی که همه این موارد در حد یک ادعا هستند و افرادی که از این منظر آسیب می‌بینند نسبت به طب سنتی بدبین می‌شوند.
تسنیم: برای جلوگیری از فعالیت افراد غیرمتخصص که باعث بدنام شدن طب سنتی نیز می‌شوند چه اقدامی انجام داده‌اید؟
تبلیغاتی که در زمینه طب سنتی در فضای مجازی و برخی سایت‌ها مشاهده می‌کنیم تماماً غیرقانونی هستند و این موضوع به توسعه طب سنتی لطمه می‌زند؛ در همین راستا ما با پلیس فتا، قوه قضائیه، وزارت بهداشت، سازمان بازرسی کل کشور و... مکاتباتی داشته‌ایم تا تبلیغات در فضای مجازی درباره طب سنتی قانون‌مند شود.
عدم‌اجرای قوانین ابلاغی در طب سنتیتسنیم: برخی نیز علت عدم ترویج استفاده از خدمات طب سنتی را نبود پوشش بیمه‌ای مناسب برای این خدمات می‌دانند. در حال حاضر کدام خدمات طب سنتی تحت پوشش بیمه هستند؟
در حال حاضر ویزیت متخصصان طب سنتی تحت پوشش بیمه قرار دارد؛ در سال جاری نیز پوشش بیمه‌ای حجامتِ تَر و خشک و فصد نیز به تأیید شورای عالی بیمه سلامت رسیده است که ان‌شالله به زودی به مرحله اجرایی می‌رسند.
تسنیم: سطح پوشش بیمه‌ای این خدمات را مطلوب می‌دانید؟
طبیعتاً انتظار می‌رود میزان پوشش بیمه‌ای خدمات طب سنتی افزایش یابد؛ از سوی دیگر داروهای طب سنتی نیز تحت پوشش بیمه نیستند که علت گران بودن برخی از این داروها، همین موضوع عدم پوشش بیمه‌ای است.
ما برنامه‌ریزی کردیم که خدمات طب سنتی مربوط به برخی از بیماری‌های مزمن را تحت پوشش بیمه ببریم و به صورت بسته خدمات طب سنتی، به بیماران مزمن خدمت ارائه کنیم اما هنوز این موضوع در شورای عالی بیمه به تأیید نرسیده است.