9 مداحی حماسی فاطمی
به گزارش مشرق، مجموعه رسانه ای بافتار، با انتشار چند ویدیو در باب نوحه نوشت:
«نوحه»، نوع خاصی از شعر است که در دفتر شعر شاعر باقی نمی‌ماند بلکه سرازیر می‌شود به مجالس و محافل ذکر مصائب و مراثی اهل بیت علیهم‌السلام. نوحه‌ها به خاطرات خوش معنوی افراد گره می‌خورند و توسط عموم مردم حفظ و زمزمه می‌شوند؛ بنابراین می‌توان روی کارکردهای نوحه مبتنی بر ارتباط گسترده و ساده مردمی، حساب ویژه‌ای باز کرد.
نوحه می‌تواند صرفا یادآور وقایع تاریخی باشد که دل هر انسان پاک‌سیرتی را به درد آورد اما در همان محفل و هیأت بماند، بدون آنکه تحریض یا برانگیختنی بیش از این، برای مخاطب خود داشته باشد. برخی نوحه‌ها به این میزان قانع نیستند و این سطح را تمام ظرفیت نوحه نمی‌دانند.
بعد از انقلاب اسلامی، با نوع دیگری از نوحه‌ها مواجه شدیم که کارکردی مترقی‌تر دارند؛ نوحه‌هایی حماسی که نگاهی نو به سیره معصومین (علیهم‌السلام) دارند و نزاع تاریخی حق و باطل را تا به امروز امتداد می‌دهند. از «با نوای کاروان» صادق آهنگران و «یاد امام و شهدا» ی سعید حدادیان گرفته تا نوحه‌هایی که سال گذشته در محکومیت بلوای «زن، زندگی، آزادی» به صحن هیئت راه یافتند و از قضای روزگار، آن روزها با فاطمیه مصادف بود و ظرفیت فاطمیه، این امکان را به شعرا و مداحان داد تا از آن واقعه تاریخی، برای امروزمان پلی بزنند.
فاطمیه برگی از تاریخ اسلام است که به خاطر تلفیقش از روضه و حماسه، موعد مناسبی برای حماسه‌سرایی و حماسه خوانی است. در عموم نوحه‌های فاطمی، بُعد غریبانگی و مظلومیت اهل بیت برجسته‌تر بوده و در شخصیت‌پردازی بر روابط احساسی بین حضرت علی و حضرت زهرا تأکید داشته‌اند و کمتر رنگ‌وبوی حماسی دارند. در این بین، شعرا و مداحانی با دغدغه اتصال امر تاریخی به امر امروزی و تبیین رابطه ولایی امام و مأموم و تحریض امت به قیام علیه ظلم و باطل، به صحنه آمده و تلفیقی مبارک از روضه و حماسه پدید آورده‌اند. دغدغه‌ای که متأسفانه در حال حاضر در بخش کوچکی از شاعران و مرثیه‌خوانانِ شناخته‌شده، وجود دارد و همین هم در غالب موارد، تدافعی، واکنشی و وابسته به بروز فتنه یا حادثه‌ای جدید است و هرگز نتوانسته است خلأ جدی حماسه در نوحه‌ها و هیئات را پر کند.
پیش از این، حماسه‌خوانی را در مداحی‌های حسین طاهری بررسی کرده بودیم و این‌بار، به سراغ مداحی‌های حماسی فاطمی رفتیم که بیشتر در آثار مهدی رسولی، میثم مطیعی و حسین طاهری یافتیم و جالب است که بخش قابل توجهی، مصادف با بلوای «زن، زندگی، آزادی» خوانده شده‌اند.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.
