آسیبهای حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی چالش جدی دوران کرونا
اصفهان - ایرنا - تغییر ناگهانی سبک آموزش دانش‌آموزان در اواخر سال گذشته بنا به اعتقاد روانشناسان و کارشناسان اجتماعی تاثیر بسزایی در بهداشت و سلامت روان آنان داشته که این چالش فراگیر نیازمند بررسی ویژه از سوی متخصصان امر است.
به گزارش ایرنا، قطع رابطه حضوری دانش‌آموز با معلم و همکلاسی‌ها، تمرکز بر فراگیری آموزش در خانه و انس بیشتر با فضای مجازی و شبکه‌های مختلف اجتماعی با خود، پیامدهای سوء و آسیبهایی به همراه دارد که نباید والدین و متولیان دستگاه تعلیم و تربیت نسبت به این مهم بی‌توجه باشند.
این در حالیست که دانش‌آموزان در مدت یادشده با استرس و اضطراب شرایط کرونایی و اخبار گسترده درباره آمار بستری و مرگ و میر بیماری کووید 19 مواجه شده اند و همانند سایر اقشار جامعه از لحاظ روحی و در برخی موارد جسمی تحت تاثیر این بیماری قرار گرفتند.
صاحب نظران امر معتقدند که مسوولیت خانواده و مدرسه در این شرایط طاقت فرسای کرونایی که بهداشت روان دانش‌آموزان را تحت تاثیر قرار داده بسیار سخت‌تر از ایام پیش از شیوع این ویروس در جامعه است و باید مدیریت، کنترل و نظارتهای ویژه برای این مشکل جدید اندیشیده شود.
افزایش آسیب روانی با برداشتن محدودیت استفاده از فضای مجازی
روانشناس مرکز مشاوره معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی اصفهان با اشاره به اینکه در دوره حاضر با قرار گرفتن در شرایط جهانی خاصی به دلیل شیوع ویروس کرونا، هر لحظه ممکن است در شرایط جدیدتر، غیرمترقبه و اجتناب ناپذیرتری مواجه شویم گفت: در فضای مجازی، زمانی بچه‌ها در استفاده دایم از تبلت و موبایل محدود می‌شدند که به یکباره شرایط استفاده از این فضا به دلیل تغییر سیستم آموزشی تغییر کرد.
سرگرد مجید طاهرزاده در گفت و گو با ایرنا افزود: از سویی برمبنای تحقیقات کارشناسان در شرایط امروزی تعریف هوش از صرف "آی کیو" تغییر کرده و به کسی که بتواند با شرایط جدید خود را وفق دهد و با بیشترین بهره‌برداری، کمترین آسیب را به خود برساند و به نوعی با شرایط محیطی خود بهترین کیفیت زندگی را برای خودش ایجاد کند اطلاق می‌شود.
وی ادامه داد: در فضای مجازی، دانش آموزان همانند فضای حقیقی هم می‌توانند آموزش و اطلاعات کسب و به سمت پیشرفت حرکت کنند و هم اینکه وارد مشکلات بسیار شوند.
کارشناس ارشد آسیبهای اجتماعی پلیس مبارزه با مواد مخدر اصفهان افزود: در موقعیت فعلی و با تغییر فضای سیستم آموزشی، فاکتورهایی که با آن برای دور کردن دانش‌آموزان از اعتیاد استفاده می‌شد خیلی کمرنگ شده است.
ارتباط اجتماعی دانش آموزان ضعیف شد
وی کاهش تحرک جسمی و ورزش در بین دانش‌آموزان را یکی از تهدیدات فضای مجازی برشمرد و گفت: از سویی ارتباط اجتماعی بچه‌ها بسیار ضعیف شده و به دلیل ارتباط نگرفتن حضوری با گروه همسن و سالان خود، سلامت روان آنها دچار مشکل می‌شود.
طاهرزاده، بهم خوردن تعامل و تعادل روانی و به نوعی تهدید بهداشت روانی دانش‌آموزان را به دلیل خانه نشینی و به نوعی عزلت گزینی در خانه برای تحصیل را بدون تحرک جسمی و در دنیایی که برخلاف اسمش بسیار واقعی و پر از خوبی و بدی است را نیازمند مراقبتها و تمهیدات ویژه دانست.
وی با بیان اینکه در عصر فعلی دیگر نمی‌توان بچه‌ها را از حضور در فضای مجازی منع کرد، گفت: زیرا تا اطلاع ثانوی کل آموزش و آینده آنها مبتنی بر همین فضاست که باید تدبیر ویژه ای اندیشید.
ضرورت آموزش قوانین و ضوابط حضور در فضای مجازی
روانشناس مرکز مشاوره معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی اصفهان یادآور شد: به جای آن باید به آگاهی و آموزش قوانین و مقررات برای این افراد که به اجبار و اجتناب‌ناپذیر تمام آموزش و دنیای پیش‌روی آنها بر مبنای استفاده از فضای مجازی است بپردازیم.
وی با تاکید بر اینکه استفاده از هر ابزار و وسیله جدید نیازمند آموزش قوانین و مقررات، ضوابط، تهدیدات و نظارتهای خاص آن است، گفت: بی‌نظارتی برای انسان مضر است بویژه در فضایی که تمام زوایای رفتاری افراد پنهان است.
طاهرزاده افزود: الان در فضای حقیقی برخی افراد ظرفیت جرم را دارند ولی چون بر روی آنها نظارت و کنترل اجتماعی صورت می‌گیرد هیچ وقت انگیزه آنها بالفعل و مرتکب جرم نمی‌شوند ولی در فضای مجازی چون نظارت و کنترلی نیست چندین برابر فضای حقیقی ظرفیت جرم افراد بیشتر بالفعل می‌شود.
وی وظیفه خانواده و سیستم آموزشی را در این‌باره بسیار مهم و تاثیرگذار برشمرد و گفت: خانواده باید مراقب استفاده فرزندان خود از فضای مجازی به استثنای بخش آموزش باشند و بدانند آنها در چه موضوعاتی در این فضا سیر می‌کنند و با چه کسانی در ارتباط هستند.
کارشناس ارشد پلیس پیشگیری و مبارزه با موادمخدر افزود: زمانی که فرزند ساعت‌ها تنها در اتاق خود سپری می‌کند و به اقتضای سنی که تمایل به گروه همسن و سالان دارد در این فضا به دنبال دوست، همدم و همدرد می‌گردد خانواده باید بفمهند با چه کسانی در ارتباط است و این نیاز خود را چگونه برطرف می‌کند.
ضرورت آموزش و آگاهی بخشی به دانش آموزان از آسیبها
کارشناس ارشد پلیس پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر اصفهان با بیان اینکه می توان از فضای مجازی که اکنون به تهدید شبیه است استفاده مثبت کرد افزود: می‌توان از این بستر برای آموزش مفاهیم پیشگیری از اعتیاد در قالب‌های مختص هر سنی استفاده کرد.
وی بهره‌گیری از شبکه آموزشی "شاد" یا هر شبکه مبتنی برای آموزش برای دانش آموزان را با تهیه و انتشار کلیپهای خردمندانه و جذاب به جای فیلمها و تصاویر نابخردانه بسیار مهم و مفید برشمرد و گفت: زیرا در زمان حاضر هیچ رسانه‌ای از جمله شبکه رادیو، تلویزیون و انواع رسانه‌های مکتوب به اندازه شبکه‌های آموزشی به این حد زیاد وسعت و مخاطب ندارد.
طاهرزاده افزود: بر این اساس بهترین زمان است که مسائل اجتماعی، آموزشی، فرهنگی و اجتماعی را در قالب‌های قابل دریافت و همه‌پسند که نیازمند یک تخصص و بازاریابی اجتماعی است به دانش آموزان ارائه کرد.
وی تصریح کرد: باید به اندازه‌ای که افراد سودجو برای انحراف فرزندان ما در این فضا هزینه می کنند ما برای آموزش و آگاه کردن آنها هزینه کنیم.
لزوم آموزش سواد رسانه‌ای و خودمراقبتی به دانش‌آموزان
رییس امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی اداره‌کل آموزش و پرورش اصفهان گفت: با توجه به تغییر سبک زندگی و به ویژه تغییر آموزش از فضای حقیقی به مجازی، بیش از هر چیزی ضرورت ارتقای سواد رسانه و آموزش خود مراقبتی به دانش‌آموزان ضرورت دارد.
مریم ژاله در گفت و گو با ایرنا افزود: اداره مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی آموزش و پرورش اصفهان به عنوان زیرمجموعه دستگاه تعلیم و تربیت اقدامات گسترده ای را در راستای ارتقای بهداشت روان دانش آموزان، کارکنان و اولیا برنامه ریزی و در حال اجرا دارد.
وی ادامه داد: یکی از اقداماتی که ویژه فضای کرونایی و آموزش در فضای مجازی است بسته ارتقای خدمات مشاوره و پیشگیری از آسیبهای اجتماعی است که ما در آن چند بسته ترتیب داده شده که یکی از این بسته‌ها، پیام مشاوره است.
این کارشناس آسیبهای اجتماعی آموزش و پرورش اصفهان افزود: در این پیام به صورت متمرکز کشوری کانالی در شبکه شاد تشکیل شده به نام پیام مشاور که در آن هر روزه پیامها و محتواهای آموزشی، انگیزشی و مشاوره‌ای بارگذاری می‌شود و مشاوران، کادر مدرسه و والدین می توانند با عضویت در کانال شاد از محتواهای این پیام استفاده کنند.
وی بیان داشت: در راستای آموزش و توانمندسازی دانش آموزان و اولیا و برابر با نیازهای روانشناختی آنها این پیامها هر روزه بارگذاری می شود.
ژاله، دومین بسته را طرح همدل عنوان کرد که هدف از ایجاد این بسته، بستر مناسب برای تسهیل فرآیند ارائه خدمات مشاوره‌ای در ایام کروناست.
وی درباره شیوه اجرای این طرح گفت: این طرح به این صورت اجرا می‌شود که مدارسی که مشاور دارند در ایام هفته به منظور بررسی تمامی وضعیت رونشناختی، خانوادگی و تحصیلی دانش‌آموزان با اولیاء تماس می‌گیرند و در صورتی که دانش آموزان نیازمند خدمات تخصصی یا مشاوره ای هستند آنها را بتوانند به هسته مراکز مشاور ارجاع دهند.
رییس امور تربیتی، مشاوره و مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی اداره‌کل آموزش و پرورش اصفهان افزود: این طرح به دنبال احساس امنیت خانواده‌ها، پیگیری دروس دانش‌آموز و راه های ارتباطی مدرسه با دانش آموزان است.
وی، سومین بسته این طرح را ارتقای خدمات مشاوره ای در قالب صدای مشاوره ذکر و اضافه کرد: در این بسته تماس تلفنی مشاوران هسته‌ها و مراکز با مدیران مدارس و بمنظور اخذ آخرین اطلاعات، رخدادها، ارسال مطالب و محتواهای آموزشی است.
ژاله بیان کرد: در این راستا اگر دانش آموزی نیازمند ارجاع و خدمات حمایتی است مشاوران در جریان کار قرار می گیرند تا فرآیند ارجاع را تسهیل کنند که در این طرح هر عضو تخصصی مرکز مشاوره، تعدادی از مدارس را زیر پوشش دارد و با مدیران مدارس و مشاوران ارتباط تلفتی برقرار می‌کند.
وی یکی دیگر از اقدامات در حال انجام اداره مراقبت در برابر آسیبهای اجتماعی آموزش و پرورش اصفهان را ایجاد طرح غربالگری برشمرد و از آن به عنوان نقشه راهی برای برنامه‌های بعدی یاد کرد.
ژاله یادآور شد: بر این اساس آزمون های مشاوره‌ای از اول آذر بر روی سایت همگام بارگذاری شده و دانش آموزان متوسطه اول می‌توانند این آزمون‌ها را انجام بدهند که با این غربالگری برای برنامه‌های بعدی نقشه راه تهیه می‌شود.
ارایه آموزشهای تخصصی به دانش آموزان
کارشناس آسیبهای اجتماعی اداره‌کل آموزش و پرورش اصفهان، یکی از اقدامات مهم دیگر را آموزش و ارتقای آگاهی در بحث خودمراقبتی در فضای مجازی عنوان کرد و گفت: به دنبال آموزش، آگاهی‌بخشی، تغییر نگرش و به دنبال آن تغییر رفتار دانش‌آموزان هستیم.
وی ادامه داد: در این راستا بحثهای آموزشی تخصصی در قالب کارگاه‌های توانمند سازی مجازی و بخشی هم از طریق فرهنگی و ترویجی از طریق نمایشگاه‌های مجازی ارائه می‌شود.
ژاله با اشاره به اجرای طرح یاریگران زندگی گفت: این طرح نیز با هدف خودمراقبتی در کنار بخش آموزش، شناسایی تمام مراحل آسیبها تا مداخلات با همکاری و مشارکت دانش‌آموزان انجام می شود.
طرح ملی نماد برای مراقبت اجتماعی از دانش آموزان
وی یکی دیگر از مهمترین طرح‌های در حال اجرا را طرح ملی نماد و نظام مراقبت اجتماعی دانش اموزان عنوان کرد و گفت: در این طرح ائتلاف ملی با همکاری و هماهنگی چند دستگاه با چهار محور اصلی شامل آموزش ارتقایی، غربالگری، ارجاعی و حمایتی انجام می‌شود.
وی یکی از نمونه‌های طرح نماد را شامل خط ملی نماد عنوان کرد که در تمام کشور پیگیری می شود و تا پایان سال خط چهار رقمی 1570 برای ارائه خدمات تلفنی اورژانس برای دانش آموزان راه اندازی می‌شود.
ژاله نمونه دیگر را اجرای میز نماد در استانها برشمرد و گفت: در هر استانی برای برگزای جلسات هم اندیشی ائتلاف نماد با دستگاه‌های همکار در راستای ارائه خدمات درمانی و حمایتی به افراد شناسایی شده انجام می‌شود.
ضرورت همراهی والدین برای ارتقای سلامت روان دانش‌آموزان
کارشناس آسیبهای اجتماعی اداره‌کل آموزش و پرورش اصفهان گفت: در شرایط آموزشی‌های غیرحضوری و مجازی که مدارس به سمت خانه‌ها رفتند، شاهد همکاری و همراهی بیشتر والدین در امور آموزشی دانش آموزان هستیم که ضرورت دارد تا والدین در بحث ارتقای سلامت روان و مباحث پیشگیری از آسیبهای اجتماعی به ویژه در بحث خودمراقبتی و خودکنترلی در فضای مجازی با ما همکاری کنند زیرا در فضای موجود بیش از هر وقت دیگری همکاری و همراهی والدین را نیازمندیم.
وی، برگزاری کارگاه آموزشی کنترل و مدیریت استرس ویژه آموزشهای مجازی را از دیگر اقدامات برنامه ریزی شده این اداره برشمرد که برای همکاران فرهنگی در سه گروه آموزش ابتدایی، متوسطه اول و دوم برگزار می‌شود با این هدف که در ابتدا آموزش همکاران و سپس انتقال توسط آنها در فضای مجازی به دانش آموزان صورت می‌گیرد.
به گزارش ایرنا، دست کم 900 هزار دانش‌آموز در استان اصفهان از روز 15 شهریور، سال تحصیلی خود را در بیش از پنج هزار واحد آموزشی بصورت حضوری و غیرحضوری آغاز کردند.
*س_برچسب‌ها_س* *س_پرونده خبری_س*
