آسیب های مخرب ماهواره از خانواده تا جامعه

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از کردتودی، امروزه، با گسترش روزافزون شبکه‌های اطلاع‌رسانی، جهان وارد عصر تازه‌ای به نام «جامعه اطلاعاتی» شده است که شاخصه مهم آن، دسترسی آسان به اطلاعات و اهمیت یافتن زیاد اطلاعات در زندگی روزمره مردم است؛ به‌گونه‌ای‌که موجب تغییراتی در ساختارهای جامعه، به‌خصوص خانواده شده است و همه جنبه‌های زندگی را تحت تأثیر قرار داده است.

یکی از ابزارهای قدرتمند رسانه‌ای، ماهواره است. کشورهای قدرتمند، به‌ویژه آمریکا از این ابزار جهت تسریع در روند جهانی‌سازی و ایجاد نظم به‌اصطلاح نوین جهانی و در واقع آمریکایی سازی جهان استفاده کردهاند. برنامهریزان شبکه‌های ماهواره با شناخت از تأثیرات فراوان رسانههای دیداری و شنیداری، در جهت از بین بردن فرهنگ ها، ارزشها و هنجارهای جوامع دیگر گام برمی‌دارند و درصدد تسلط فرهنگ آمریکایی که برگرفته از تفکر اومانیستی است، بر دیگر فرهنگ‌ها هستند. تحولات شبکه‌های ماهواره‌ای و ارسال و پخش آنها به اقصی نقاط جهان، تمهیدات لازم را برای راه‌اندازی آسان شبکه‌هایی با موضوعات مختلف و متنوع و به زبان‌های متفاوت پدید آورده است؛ چنان‌که طی دهه گذشته، شاهد رشد شبکه های ماهواره‌ای فارسی‌زبان با موضوعات متنوع و مختلفی هستیم که موجبات نگرانی برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران این عرصه را در داخل کشوررا فراهم نموده است.

بر اساس آ آر و پگاه‌ی ط اره، اوز ود 370 اره در ن فعالیت می ا اد اره، ااج ود 12000 یونی را پشتیبانی می‌. از ا 370 اره، ااج ود 30 35 اره آن کشورن را می‌د. ا اد اره، ود 3000 آن اان را ار داده ا. این پوشش ماهواره‌ای، در حالی است که اد ی فارسی‌زبان اره‌ای نیز زدی در ل ر ا؛ ای ل، نخستین رسی‌زن در ل 1375 تأسیس؛ درحالی‌که ان ا اد ود 45 ره ا؛ یعنی ر میانگین، هرسال سه ی فارسی زن ا د.

شیوه‌های تأثیر شبکه‌های ماهواره‌ای در تغییر هویت خانواده

هم‌ذات‌پنداری

یکی از اصول مهم در ساخت سریال‌ها، این است که بیننده با شخصیت‌های موردعلاقه‌اش، همانندسازی یا هم‌ذات‌پنداری کند. همانندسازی، یعنی تمایل به افزایش دادن احساس ارزشمند بودن از طریق متصل کردن خود به یک شخص، گروه و یا سازمانی که مهم محسوب می‌شوند. منظور از همانندسازی در فیلم و سریال، پذیرش و درونی‌سازی رفتار و اعمال شخصیتها و سپس، رفتار کردن همانند آن شخصیتها در دنیای واقعی است. در این هم‌ذات‌پنداری، فرض بر این است که بیننده، موجودی است که صرفا به رفتارهای هنرپیشه یا قهرمانان پاسخ‌های انفعالی میدهد.

الگوگیری

بر طبق روش الگوگیری، وقتی ما رفتار یا عملی را در رسانهها مشاهده می‌کنیم، با توجه به پیامدهایش همان رفتار یا حتی رفتاری شدیدتر را در همان زمینه انجام میدهیم. برای این کار، شرایط و لوازمی باید فراهم شود؛ یعنی الگوگیری طی مراحلی انجام میگیرد. ابتدا باید به رفتار کسی که می‌خواهیم از او الگو بگیریم، توجه کنیم و در مرحله دوم، باید آن رفتار را در ذهن رمزگذاری و در حافظه ذخیره نماییم و سپس، در مراحل بعد انجام بدهیم.

پیامدها

شبکه‌های ماهواره‌ای که طیف وسیعی از برنامه‌ها را برای مخاطبان خود پخش می‌کنند، اهداف خاصی را دنبال می نمایند. با توجه به تهاجم فرهنگی که در خصوص کشور ما وجود دارد، پخش برنامه ها و سریال های ماهوارهای، به‌ویژه شبکه های فارسی‌زبان، به دنبال تغییر در هنجارها و ارزش‌های پذیرفته‌شده در جامعه ما هستند که در ذیل به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.

هویت‌پذیری

انسان‌ها با مرور زمان نیازمند تنوع و تحول در لباس و دیگر وسایل زندگی خود هستند؛ اما این تنوع‌طلبی، نباید به افراط‌گرایی در این زمینه منجر شود که خود، یک آسیب اجتماعی است. امروزه، شاهد گرایش افراطی بخش قابل توجهی از جامعه، به‌خصوص زنان، به مقوله مد و مدگرایی هستیم. یکی از اهداف مهم دشمنان جوامع اسلامی، تغییر سبک زندگی و ایجاد دغدغه‌های واهی برای آنان است و برای رسیدن به این منظور، از برنامه‌های ماهواره‌ای، اینترنت و فضای مجازی استفاده می‌کنند.

شبکه‌های ماهواره‌ای، غالبا با سه شیوه جوانان و زنان را به سوی مدگرایی غربی سوق می دهند:

1. شیوه اعتقادی: برای افرادی که نسبتا مذهبی هستند. شبکه‌های ماهواره‌ای با ایجاد شبهه در اعتقادات اصیل اسلامی، سعی می کنند جوانان و زنان جوامع اسلامی را از هویت اصیل اسلامی خالی کنند و آنان را به سوی سطحی‌نگری در مبانی اعتقادی و دینی سوق دهند.

هویت‌بخشی به افراد اجتماع، یکی از کارکردهای اصلی رسانه، به‌خصوص تلویزیون است. تلویزیون که فراگیرترین رسانه در عصر حاضر است، می تواند نقش مهمی را در هویت‌بخشی و همچنین هویت‌زدایی ایفا کند. بسیاری از صاحب‌نظران بر این باورند که یکی از آسیب‌های ماهواره، به عنوان یک رسانه مدرن، هویت‌شکنی است. رسانهها، عامل ترویج ارزش‌های و ایده های نو و فاصله گرفتن از ارزش‌های سنتی در جامعه هستند. شبکه های ماهواره‌ای، یکی از ابزارهای قدرتمند در زمینه انتقال ارزش‌های اجتماعی هستند؛ اما با توجه به اینکه ارزش‌ها و هنجارهایی که از طریق این شبکه‌ها ترویج می شوند، در جامعه غربی و بر اساس اصول و ارزش‌های فرهنگ غربی است، موجب تضاد فرهنگی و ارزشی در جامعه ما، خاصه در زنان ایرانی شده است و به‌تدریج باعث می‌شود که افراد هویت فرهنگی خود را از دست داده و به ارزش‌ها و هنجارهای ایرانی اسلامی واگرا شوند. این حالت، موجب می شود تا مردم ارزش‌های فرهنگ غرب را پذیرا شوند و تضاد فرهنگی دوگانه ای در جامعه پدید آید و افراد دچار بحران فرهنگی شوند.

2. الگودهی به خانواده ها

با توجه به تأثیرات فراوان تلویزیون بر مردم، شبکه‌های ماهواره‌ای قادرند با تغییر دادن احساس انسان نسبت به واقعیت، بر افکار و روان مخاطبان خود تأثیر گذارند و نوع دیدگاه و سلیقه‌ها و حتی توقعات مردم را نیز متحول سازند. شبکه‌های ماهواره‌ای، با برنامهریزی هدف‌دار سعی می‌کنند با تأثیرگذاری بر افکار خانواده‌ها و برهم‌زدن آرامش خانوادهها، بسترهای ذهنی و فرهنگی تأمین منافع خود را فراهم نمایند.

زنان و دختران جوان با دیدن فیلم‌ها و سریال هایی که از شبکه‌های ماهواره ای فارسی‌زبان پخش می شوند، به‌واسطه حس هم‌ذات‌پنداری، به تقلید از نوع پوشش و آرایش هنرپیشگان این سریال‌ها پرداخته، در هرچه شبیه تر کردن خود با آنها بکوشند. شبکه های ماهواره‌ای، از طریق معرفی الگوهای ذهنی و عملی رفتار، شخصیتها و سمبل هایی از برنامه های خویش را معرفی می‌نمایند و سعی در درونی کردن این الگوها در بینندگان خود دارند؛ الگوهایی که باارزش‌ها و هنجارهای جامعه ما مطابقتی ندارند. بیشتر سریالها و فیلم های پخش‌شده از شبکه - های فارسی‌زبان، همانند فارسی‌وان، حاوی روابط نامتعارف و خارج از چارچوب خانواده است که بیننده به طور ناخودآگاه بعد از مدتی، وادار به همسان‌سازی زندگی واقعی خویش با شخصیت‌های برگرفته از فیلم‌ها می شود؛ مسائلی همچون: خیانت به همسر، افزایش سن ازدواج، بی‌تفاوتی به حریم خانواده و بی‌بندوباری فکری و فرهنگی در جامعه، نتایج بارزی از الگوپذیری از الگوهای غلط برنامه‌های ماهواره‌ای است.

3. جابه‌جایی ارزش‌ها

شبکه‌های ماهواره ای، با ترویج ارزش‌های نادرست و نابهنجاری ها به جای هنجارهای صحیح در جامعه، درصدد هستند تا هویت جدیدی را در مخاطبان خود نهادینه سازند تا از این طریق، ارزش‌های غلط و فاسد را جایگزین ارزشهای اخلاقی کنند؛ چون زبان تصویر، قادر است به‌راحتی ارزش‌ها و هنجارهایی را در جامعه تضعیف یا تقویت نماید. تلویزیون می‌تواند بر قوانین حاکم در روابط بین انسان‌ها تأثیر گذاشته، آنها را تغییر دهد؛ بلکه می‌تواند نگرش انسان را به خود، دیگران و جهان تغییر دهد.

دشمنان با توجه به تأثیرات تلویزیون، شبکه‌های ماهواره‌ای از این ظرفیت جهت تغییر در ارزش‌ها و باورهای جامعه استفاده می‌نمایند و سعی در سمت‌وسو دادن مخاطبان خویش به ارزش‌ها و هنجارهای مورد نظرشان دارند. شبکه‌های ماهواره‌ای با ترویج فرهنگ برهنگی، مصرف‌گرایی، تجمل‌پرستی، ترویج روابط غیراخلاقی و امور دنیوی، می‌کوشند تا خانواده‌ها را از هویت ایرانی و اسلامی دور نمایند. در چنین فضایی، افراد متأثر از شبکه‌های ماهواره‌ای، به نمایاندن جذابیت‌های جنسی خود در جامعه می‌پردازند و افراد برای عقب نماندن از ارزش‌های القاشده توسط شبکه‌های ماهواره‌ای، به سوی برهنگی و سبک آرایش و پوشش لباس‌های خاص رفته، این رفتارها را در خود درونی می‌کنند و خویشتن را در معرض نمایش قرار می‌دهند. زمانی که ارزش‌های متفاوتی مغایر با ارزش‌های دینی و اسلامی در جامعه رواج پیدا کند، رفتارهای نابهنجارانه از سوی مخاطبان پدیدار می شود و هنگامی که ارزش‌های حقیقی در خانواده تضعیف شود، پیوندهای عاطفی در میان اعضای خانواده نیز تضعیف می گردد.

با توجه به آنچه بیان شد، از عوامل مهم و زمینه‌ساز برای غارت منابع کشورهای کمتر توسعه‌یافته توسط قدرت‌های بزرگ اقتصادی، به‌خصوص آمریکا، ترویج نیازهای کاذب در بازار و ترویج مصرف‌گرایی است؛ تا از این طریق، قدرت نفوذ خود را در این کشورها افزایش دهند و در قالب استعمار نوین، کشورها را وابسته و در واقع، برده خود سازند.

پرستو حاتمی شفق

انتهای پیام /