آمریکا با برق عراق چه می کند؟

نزدیک به سه دهه است که عراق سرشار از منابع انرژی در حل معضل برق خود ناتوان مانده و پرونده برق به علت متغیرهای گوناگون، تبدیل به معمای سردرگمی شده که تاکنون هیچ یک از دولت هایی که پس از 2003 در عراق به قدرت رسیده اند، نتوانسته اند آن را حل و فصل کنند.

عراق برای نخستین بار تابستان سال گذشته تنها در یک برهه کوتاه در دولت «عادل عبدالمهدی»، تا حدودی از حیث برق وضعیت باثباتی را گذراند اما امسال به یکباره دوباره اوضاع به حال سابق بازگشت.

قطع طولانی مدت و نامنظم برق امسال در اوج گرمای معروف «تموز» عراق، بهانه ای برای از سرگیری اعتراضات اجتماعی دوباره در این کشور شد که نتیجه آن دستکم دو کشته و دهها زخمی در بغداد بوده است.

در استان های جنوبی و مرکزی عراق که دما از 50 درجه فراتر رفت، معترضان، از شدت خشم و عصبانیت، شماری از مدیران برق استانی و شهری را مجبور به استعفا کردند و برخی از معترضان نیز بر ورودی ادارات برق، قفل و زنجیر زدند.

در طول 17 سال گذشته سیاست های جنرال الکتریک آمریکا در زمینه برق عراق، بستری برای فساد اقتصادی فراهم کرده تا جایی که بر اساس آمار رسمی از 40 میلیارد دلار هزینه ای که در بخش برق از سال 2003 تاکنون شده، عراق نتوانسته است، 24 ساعت کامل برق تامین کند.

بر پایه گزارش رسمی وزارت برق عراق، این کشور برای تامین برق 24 ساعته به ویژه در فصل گرما که نیاز به انرژی برق بیشتر می شود، به 23 هزار مگاوات انرژی نیاز دارد.

عراق در دولت دوم «نوری المالکی» نخست وزیر وقت (2010 تا 2014) درصدد عدم اتکا به جنرال الکتریک آمریکا و تنوع منابع تامین برق برآمد که نخستین گام در این راستا، خرید برق از جمهوری اسلامی ایران بود.

جمهوری اسلامی ایران با چهار خط انتقال در زمان حاضر، یک هزار و 350 مگاوات برق به شبکه سراسری عراق تزریق و افزون بر آن گاز مورد نیاز نیروگاه های این کشور را نیز تامین می کند.

ایران، علاوه بر ساخت دو نیروگاه الصدر در بغداد و الحیدریه در نجف، همچنین در حال ساخت یک نیروگاه تولید برق، در بصره در جنوب عراق با ظرفیت سه هزار مگاوات است که تجهیز استان های جنوبی را به بخشی از این برق آغاز کرده است.

ترکیه از دیگر کشورهایی است که عراق بخشی از برق مورد نیاز خود را از آن تامین کرده که تا قبل از حوادث 2014، حدود 500 مگاوات به شبکه برق عراق تزریق می کرد.

در پی حمله گروه تروریستی داعش، انتقال برق ترکیه متوقف شد اما به تازگی و بر اساس اعلام وزارت برق عراق، رایزنی با آنکارا برای تامین 650 مگاوات انرژی از طریق دو خط انتقال برق در شمال عراق آغاز شده است.

سومین گزینه عراق در این راستا عقد قرارداد با شرکت «زیمنس» آلمان بود که در سفر سال گذشته «عادل عبدالمهدی» نخست وزیر وقت عراق به برلین، قراردادی به ارزش 14 میلیارد و 650 میلیون یورو بین وزارت برق عراق و شرکت آلمانی امضا شد.

این قرارداد یکی از قراردادهای بزرگی است که به موجب آن قرار بود که زیمنس آلمان طرحی جامع برای حل مشکل برق عراق اعم از تولید، انتقال و توزیع ارائه کند.

طبق این قرارداد، شرکت آلمانی در مدت چهار سال می بایست با تزریق 11 هزار مگاوات برق به شبکه سراسری عراق، مشکل برق این کشور را حل کند.

اما شرکت جنرال الکتریک آمریکا که در همه این سال ها جز دردسر هیچ گام موثری برای حل معضل برق عراق برنداشته است، از امضای این قرار داد عراقی ها با شرکت زیمنس به شدت خشمگین شد.

دولت «دونالد ترامپ» به طور مستقیم در این قضیه دخالت کرد و اجازه نداد که شرکت زیمنس آلمان برای عملیاتی کردن قرارداد وارد عراق شود، اقدامی که سبب شد، سفیر آلمان در بغداد اخیرا در اعتراض به این موضوع به شدت از کاخ سفید انتقاد کند.

چهارمین گزینه عراقی ها برای تامین کمبود برق و غلبه بر بحران که با حرف و حدیث های بسیاری همراه بوده، پیوند به شبکه برق کشورهای عربی حوزه خلیج فارس است.

این طرح را به طور مشخص آمریکایی ها بر عراق تحمیل و شورای همکاری خلیج فارس را نیز متقاعد کرده اند تا به آن تن دهد.

پیرامون این طرح و انگیزه های سیاسی آمریکا از آن، حرف و حدیث فراوانی در عراق مطرح شده از جمله اینکه طرح پیوند عراق به شبکه برق شورای همکاری خلیج فارس، در راستای طرح «معامله قرن» و عادی سازی روابط بین عراق و رژیم صهیونیستی است.

گزارش ها حاکی است که آمریکا از طریق این طرح می خواهد، رژیم صهیونیستی را تبدیل به مرکز انتقال انرژی از خاورمیانه به اروپا کند و در آینده قدرت اول منطقه در حوزه انرژی شود.

به دلیل اینکه طرح مزبور در تعارض با طرح های بزرگ انتقال انرژی و مسیرهای مبادله تجارت جهانی است، بسیاری در عراق نگرانند که کشورشان با پیوستن به این طرح آمریکایی، به عرصه رقابت و اختلاف قدرت های جهانی و منطقه ای تبدیل شود.

بر همین اساس، بسیاری از صاحب نظران از عواقب پیوستن به این طرح بر آینده عراق به شدت نگران هستند.

در این وضعیت بغرنج، عراق همچنان می کوشد، راهکاری برای معمای برق خود پیدا کند و در عین حال چشمی هم به آسمان دارد، شاید که فصل گرما در این کشور زودتر سپری شود.

از بخت یاری عراق، موج گرمای تابستان زیاد در این کشور دوام نیاورد و پس از یک هفته دمای هوا به زیر 50 درجه رسید و همین سبب شد تا وزارت برق عراق بتواند میزان تولید را از 16 هزار به بیش از 18 هزار مگاوات برساند.

معمای برق این کشور امسال نیز همانند سال های گذشته با پایین رفتن دما تا حدود یکسال به محاق خواهد رفت تا در تابستان آینده که گرما دوباره اوج می گیرد، بهانه ای برای اعتراضات اجتماعی تازه باشد و بی شک آن زمان نیز همانند امسال و سال های گذشته همه دنبال مقصر خواهند گشت، حال آنکه راز و رمز این معمای پیچیده همچنان در دست آمریکایی هاست.

• انرژی برق
• ایالات متحده آمریکا
• پرسش از خبر
• عراق