آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی؛ اندیشمند و مبارز انقلابی
تهران - ایرنا - آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی، حافظ قرآن و نهج البلاغه از علماء بزرگ و از یاران امام خمینی (ره) بود که در پیروزی انقلاب اسلامی امام (ره) را یاری کرد. او همواره بر اسلام ناب و اصیل پای می‌فشرد و جوانان را به انس با علما و روحانیت شیعه توصیه می‌کرد.
آیت‌الله ابوالقاسم خزعلی در 1304 خورشیدی در بروجرد متولد شد. پدرش به شغل ندافی اشتغال داشت اما علاقه داشت، فرزندش تربیتی مذهبی داشته باشد؛ بنابراین از کودکی او را به مجالس روضه ائمه اطهار (ع) می‌برد. 6 یا 7 ساله بود که پدرش را به مکتب‌خانه‌ای در بروجرد فرستاد. چند سال بعد به همراه خانواده به مشهد مهاجرت کرد. او کلاس ششم را هم گذراند و پس از آن وارد حوزه علمیه مشهد شد. او بعد از ازدواج به قم مهاجرت کرد و در همان‌جا تحصیلش را ادامه داد و در کلاس درس آیت‌الله بروجردی حضور یافت و درس خارج فقه را در محضر وی فراگرفت. او همچنین در کلاس درس "خارج اصول" امام خمینی (ره) شرکت می‌کرد. او در محضر استادانی چون آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه کمری درس مکاسب و آیت‌الله محمدتقی خوانساری تلمذ کرد. دیگر استادان وی حاج شیخ جواد خندق آبادی تهرانی و علامه طباطبایی بودند.
"آیت‌الله خزعلی در دوران تحصیل و مبارزه با طلاب و فضلای بسیاری همراه بود که از میان آنان می‌توان به آیات عظام شهید مرتضی مطهری، شهید محمد بهشتی و عبدالرحیم ربانی شیرازی اشاره کرد. آیت‌الله خزعلی در سال‌های تحصیل و مبارزه خدمات فرهنگی و علمی شایانی به جامعه اسلامی داشت. مهم‌ترین خدمت فرهنگی ایشان در دوره طاغوت، تنویر افکار عمومی و آگاه کردن جوانان مستعد و انقلابی از خطرهای موجود، همچون جریان‌های التقاطی و تز اسلام منهای روحانیت و مبارزه با جریان روشنفکری غیر متعهد بود. وی در سخنرانی‌های خود همواره بر اسلام ناب و اصیل پای می‌فشرد و جوانان را به انس با علما روحانیت شیعه دعوت می‌کرد. در زمینه فعالیت‌های علمی، تنها اثری که از وی به چاپ رسیده، "تفسیر سوره فاتحه الکتاب" است. همچنین او بر شعرهای عینیه ابن ابی الحدید درباره امیرمؤمنان شرحی نگاشته است و در زمینه‌های قرآنی نیز تلاش‌هایی انجام داده است. بیشتر مطالعات و فعالیت‌های ایشان درباره قرآن و نهج البلاغه است."(1)
فعالیت‌های سیاسی
"بخش بسیاری از زندگی آیت‌الله خزعلی در مبارزه با رژیم پهلوی و افشاگری علیه سیاست های این رژیم مصروف شد. از آغازین حرکت‌های وی در مسیر مبارزه بر پهلوی، تبلیغ در رفسنجان و افشای ماهیت محمدرضا پهلوی بر سر منبر بود که به دستگیری او و تبعید به گناباد انجامید. در ماجرای انجمن‌های ایالتی و ولایتی، آیت‌الله خزعلی همواره در کنار امام خمینی (ره) بود و از جمله آن، انتقال پیام ایشان برای علمای نجف‌آباد را برعهده گرفت. همچنین وی در 18 فروردین 1343 خورشیدی در حالی به دیدار امام خمینی (ره) رفت که ایشان به تازگی از زندان آزاد شده بودند و روزنامه اطلاعات در آن زمان مطالبی کذب در ارتباط با تسلیم شدن امام منتشر کرده بود. این موضوع سبب واکنش امام خمینی (ره) شد تا دوباره عزم راسخ خود را مبنی بر پایداری تا سقوط رژیم استبدادی پهلوی اعلام کنند و به این منظور در جلسه‌ای که چند روز بعد در فیضیه تشکیل شد، آیت‌الله خزعلی به دستور امام بر سر منبر رفت و ماهیت کذب مطلب روزنامه اطلاعات را افشا کرد. این سخنرانی، در آن برهه به دلیل حماسی و مستحکم بودن، مشهور شد. آیت‌الله خزعلی در طول دوران رژیم پهلوی، یک بار در زندان قزل قلعه زندانی شد و سه بار تبعید شد.
تبعید نخست ایشان به گناوه و دامغان بود که سه سال به طول انجامید. تبعید دوم به زابل صورت گرفت و در تبعید سوم، عوامل رژیم پهلوی موفق به دستگیری وی نشدند. در این زمان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مخفیگاه به دیدار ایشان رفتند و با هم از نزدیک آشنا شدند. آیت‌الله خزعلی در گزارش‌های ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور)، روحانی افراطی، اخلال‌گر و طرفدار امام خمینی (ره) نامیده شده بود.
امضای آیت‌الله خزعلی در بسیاری از بیانیه‌ها در مرجعیت امام و لزوم مبارزه با رژیم پهلوی به چشم می‌خورد. همچنین وی در دوره طاغوت، همکاری نزدیکی با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و اعضای آن داشته است و در مبارزات آن مرکز با رژیم پهلوی به طور جدی شرکت می‌کرده است. از دیگر فعالیت‌های انقلابی وی پیش از انقلاب اسلامی، حمل پیام‌های امام به آیت‌الله سید کاظم شریعتمداری و همچنین دریافت پاسخ آیت‌الله شریعتمداری به امام بوده است. حضرت آیت‌الله خزعلی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز فعالیت‌های گسترده‌ای برای پیشبرد انقلاب انجام داد. وی در این سال‌ها، همواره یار صدیق امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بود و همواره مردم را به پیروی از ولایت مطلقه فقیه و شناخت هوشمندانه توطئه‌های دشمن و نیز مبارزه با خط نفاق دعوت و تشویق می کرد. آیت‌الله خزعلی در طول دوران جنگ تحمیلی بارها در جبهه‌ها حضور یافت و همواره مایه دلگرمی رزمندگان اسلام بوده است. (2)
مسوولیت‌ها
آیت‌الله خزعلی از تدوین‌کنندگان قانون اساسی بود و به مدت 20 سال در شورای نگهبان عضویت داشت. او در زمان درگذشتش، عضو مجلس خبرگان رهبری و مسوول بنیاد بین‌المللی غدیر بود. خزعلی بنیاد بین‌المللی غدیر را بنیان‌گذاری کرد. هدف او از تاسیس این بنیاد تبیین، تبلیغ و ترویج رویداد غدیر خم، توجه دادن افکار مسلمانان جهان به ضرورت نهادینه شدن فرهنگ آن در جوامع اسلامی و ایجاد همدلی و وحدت بین مسلمانان با محوریت غدیر بود. بنیاد غدیر تلاش می‌کرد در وزارتخانه‌ها نمایندگی داشته باشد تا به بیان اندیشه غدیر و روایات مربوط به آن و بزرگداشتش پرداخته شود.
رحلت
ابوالقاسم خزعلی سرانجام 25 شهریور 1394 در 90 سالگی به دیار باقی شتافت و پس از تشییع در تهران و مشهد در جوار ملکوتی حضرت علی بن موسی الرضا (ع) به خاک سپرده شد.
پی‌نوشت:
1- خبرگزاری میزان، زندیگنامه آیت‌الله خزعلی، 25 شهریور 1394
2- دانشنامه اسلامی، ابوالقاسم خزعلی
*س_برچسب‌ها_س*
