ائتلاف ناتو و آمریکا نتوانست به نفع اوکراین باشد / قدرت، نقش محوری در سیاست بین الملل و امنیت کشورها دارد

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران در تحلیل اقدام نظامی روسیه علیه اوکراین گفت: در روزهای گذشته شاهد یک حادثه کنش رفتاری روسیه در ارتباطات با اوکراین بودیم که تاثیر خود را در ارتباط با معادله قدرت، سیاست بین الملل و روند های جدید منطقه ای به جا می گذارد.

وی با اشاره به اینکه اقدام نظامی روسیه علیه اوکراین بیان گر این است که قدرت های بزرگ همواره الگوی رفتاری و سیاستشان ماهیت تهاجمی دارد افزود: قدرت های بزرگ برای تحقق اهداف خود از سازوکارهای متعددی استفاده می کنند اما ابزار نظامی یک موضوع بسیار جدی در رفتار کشورها محسوب می شود و بسیاری آن را به عنوان گزینه نهایی تلقی می کنند به همین دلیل است که سیاست روسیه، اوکراین و ناتو زمینه شکل گیری این بحران را به وجود آورد.

این استاد دانشگاه با اشاره به ریشه های تاریخی بحران اوکراین تصریح کرد: ریشه های تاریخی اوکراین را باید در ارتباط با تحولات سال 2014 جستجو کرد زمانی که کیف سقوط کرد این مسئله زمینه لازم برای یک نوع بحران سیاسی، امنیتی و همچنین چالش نظامی بالقوه را در دو منطقه دونتس و لوهانس اجتناب ناپذیر کرد بسیاری از گروه های اجتماعی در این دو منطقه که یک حوزه اقتصادی متراکم شده است از سازوکار های اعتراضی بهره گرفتند و تلاش کردند تا زمینه شکل گیری یک جمهوری خودمختار را در این دو نقطه به وجود بیاورند.

متقی با بیان اینکه در این دو حوزه جغرافیایی حدود 3 میلیون نفر زندگی می کنند و از همه مهمتر بخش قابل توجهی از صنایع سنگی اوکراین در این حوزه جغرافیایی قرار دارد ادامه داد: روسیه در دوران جنگ سرد از سیاست های آمایشی خاصی بهره می گرفت، برخی حوزه های جغرافیایی را که دارای رویکرد روس تبار یا ارتدوکس هستند را محل تمرکز اقتصادی و صنعتی قرار می داد.

وی با اشاره به اینکه این دو حوزه جغرافیایی را باید استخوان لای زخم بحران اوکراین بدانیم عنوان کرد: این دو نقطه به نوعی دنباله رو سیاست های گرایش به موسکو دارند در حالی که بخش قابل توجهی از شهروندان نگاه متفاوتی داشتند و در صدد بودند زمینه کنش ارتباطی را با غرب به وجود بیاورند در این فضای تاریخی و اجتماعی زمینه برای گسترش ناتو به وجود آمد.

استاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه گسترش ناتو به معنای حرکت به سمت شرق است که بخشی از حوزه امنیتی روسیه محسوب می شود ادامه داد: هیچ کشوری تمایل ندارد که در کنار مرزهایش نیروهای متعارض سازماندهی و مستقر شوند اگر ناتو به اوکراین می رسید و اگر اوکراین بخشی از فضای ژئوپولوتیکی ناتو می شد، در آن شرایط روسیه مرز به مرز ناتو قرار می گرفت و همانگونه که پوتین می گوید احتمال درگیری ناتو و روسیه افزایش پیدا می کرد چون در سند امنیت ملی اوکراین این مسئله ذکر شده که روسیه به عنوان تهدید محسوب می شود.

متقی با بیان اینکه اوکراین از سالهای 2014 به بعد در یک فضای بحران امنیتی قرار داشت گفت: باید مسئله مربوط به جمهوری های خودمختار دونتس و لوهانس را سازمان دهی کرده و براین اساس زمینه برای شکل گیری مذاکرات مینکس برای کنترل بحران هویتی اوکراین به وجود آمد؛ این مذاکرات شامل گروه تماس سه جانبه بود، که فرانسه، آلمان و روسیه این گروه را شامل می شد. در این شرایط بحث اصلی حل و فصل مسائل امنیتی، هویتی و سیاسی اوکراین بود.

وی با بیان اینکه کشورهایی که در منطقه میانی قرار می گیرند عموما با نشانه هایی از بحران امنیتی رو به رو می شوند تاکید کرد: مرز بندی های سیاسی یکی از موضوعات بنیادین کنش بازیگران در فضای سیاسی و امنیتی است.

متقی با اشاره به اینکه در این شرایط مسئله اصلی شخصیت پوتین است که مبتنی بر فرهنگ روسیه است گفت: فرهنگ روسیه در سیاست خارجی ظرافت عمل ندارد بلکه خشونت، عمل نظامی و اقدامات پرشدت نیروی هوایی را داردآ بخشی از روحیه و فرهنگ سیاست نظامی روسیه را در سوریه دیدیم روسیه همین اقدام را در ارتباط با گرجستان و امروز درباره اوکراین به کار گرفته است بنابراین براساس نگاه ژئوپولوتیکی اقدامات نظامی روسیه در اوکراین یک نوع رقابت بین روسیه و آمریکا و اروپا در ارتباط با حوزه های امنیتی است.

وی با اشاره به نتایج کوتاه مدت این بحران ادامه داد: نتیجه این بحران را باید در انفعال امنیتی و تاکتیکی ایالات متحده دانست، ناتو و آمریکا در فضای موجود نشان دادند که از قدرت ابزاری و نیروی لازم برای مقابله با سازوکارهای نظامی تاکتیکی در محیط منطقه ای ندارند.

متقی با اشاره به اینکه نتیجه دوم این است که سیاست بین الملل با واقعیت خودش رو به رو شد یعنی بازی دوران گذار به پایان رسید، مرزبندی های ژئوپولوتیک در شرایطی قرار گرفت که روسیه نشان دهد هر گونه انفعال در فضای اوکراین که بخشی از حوزه سرزمینی اش بوده و بخشی از منطقه خارج نزدیک محسوب می شده، چالش هایی را برای امنیت روسیه ایجاد خواهد کرد تصریح کرد: بحران اوکراین نشان می دهد که قدرت نقش محوری در سیاست بین الملل و امنیت کشورها دارد، اگر اوکراین قابلیت خود را در رابطه با سلاح های هسته ای حفظ می کرد امروز در معرض تهدیدات امنیتی، نظامی و ژئوپولوتیک قرار نمی گرفت.

وی با بیان اینکه ائتلاف ها هیچ گاه نمی تواند سازنده باشند چرا که آمریکا و ناتو اقدام موثری در آزادی و حمایت از استقلال اوکراین انجام ندادند، تصریح کرد: نهادهای بین المللی همچون سازمان ملل بحثشان حقوق بین الملل و انسانیت است و وقتی جنگ شکل می گیرد انسانیت نابود می شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ناتو به یک اجلاسیه اضطراری مبادرت کرد، نیروهای آمریکایی در مرزهای غربی اوکراین مستقر شد یعنی اوکراین را به نوعی جدا شده و اشغال شده تلقی کرد عنوان کرد: در این شرایط باید دانست که زمینه برای شکل گیری بحران های آینده در محیط های منطقه ای به جا خواهد ماند، هر اقدام نظامی از قابلیت لازم برای تسری در مناطق مختلف برخوردار است بنابراین کنش نظامی روسیه زمینه شکل گیری یک نوع ابتکار عمل تاکتیکی برای اقدامات پیش دستانه را در رابطه با بازیگران اجتناب ناپذیر می سازد.

متقی خاطرنشان کرد: حمله نظامی روسیه به اوکراین منجربه سرعت یافتن برنامه جامع اقدام مشترک و توافق برجام نمی شود بلکه چالش هایی را در ارتباط با این موضوع ایجاد خواهد کرد و امکان شکل گیری توافقات محدود و توقف های تاکتیکی وجود دارد، سرعت عمل برای توافق تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا خواهد کرد.

انتهای پیام / ک