ابرچالش "پسماند سراوان" همچنان به قوت خود باقی است
یک فعال محیط زیست معتقد است مشکلات "پسماند سراوان" همچنان به قوت خود باقی است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، از حدود 40 سال پیش دفن زباله در جنگل‌های سراوان رشت به یک ابرچالش غم‌بار برای استان و حتی کشور تبدیل شده است. انباشت زباله سراوان که حاصل بی‌تدبیری، کوتاهی‌ها و سهل‌انگاری‌های مدیریتی طی این سال‌ها بوده، نتیجتاً منجر به پدید آمدن کوه‌های 90 الی 110 متری از پسماند درآمده که روزانه حدود 12 لیتر در ثانیه شیرابه را وارد رودخانه و سفره‌های آب زیرزمینی می‌کند و به همراه تولید بوی نامطبوع تهدید جدی برای ساکنین شهرهای مناطق اطراف محسوب می‌شود.
پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم و تأکید شخص رییس جمهور شهید بر مدیریت کارآمد پسماند در کشور و به طور ویژه استان‌ها شمالی، ساماندهی پسماند سراوان در اولویت‌ها کارگروه ملی مدیریت پسماند کشور قرار گرفته و بر اساس آخرین گفته‌های علی سلاجقه؛ رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکنون 90 درصد پیشرفت داشته است، البته که کارشناسان درصد پیشرفت پروژه را علی‌رغم کارهایی که انجام شده است، کمتر از درصد اعلامی توسط رییس سازمان حفاظت محیط زیست می‌دانند.
آلودگی آب‌های زیرزمینی به دنبال نفوذ شیرآبه از پسماند سراواندر رابطه با این موضوع، نسیم طواف‌زاذه؛ فعال محیط زیست استان گیلان به خبرنگار تسنیم می‌گوید: درخصوص پسماند سراوان از ابتدای این دولت کارهایی انجام شده است اما این موضوع که بگوییم اصلاً پسماندی به سراوان وارد نمی‌شود، درست نیست و چناچه این ادعا درست بود باید می‌پرسیدیم که «پس زباله تولید شده در استان به کجا می‌رود؟» اگر بگوییم که دیگر قرار نیست از سراوان برای دفن پسماند 9 تا 13 شهرستان اطراف آن استفاده کنیم، پس تکلیف این پسماندها چه می‌شود؟
وی ادامه داد: البته اعلام شده است که یک مرکز دفن پسماند انتخاب شده اما مکان آن هنوز اعلام نشده است. مشخص نیست که چه زمانی این سایت ساخته و شروع به کار می‌کند اما اگر این مکان انتخاب شده باشد، مشکلاتی که با مردم منطقه و چالش‌های اجتماعی وجود دارد هم حل شده باشد، آزمایش‌های زمین و خاک نیز انجام شده باشد، برای ساخت چنین سایتی نیاز به ژئو ممبران داریم که شرکت‌های داخلی ما تولیدکننده ژئو ممبران نیستند لذا برای واردات آن نیاز به ارز داریم و قرار است این پول از کجا تامین بشود؛ اگر قرار است شهرداری رشت این مبلغ را بدهد که این پول را ندارد، نمی‌دهد و کار نمی‌کند!
این فعال محیط زیست خاطرنشان کرد: منظور بنده این است که اما و اگرهای این پروژه بسیار زیاد است و از آنجایی هم که شفاف در خصوص آن اطلاع‌رسانی نمی‌شود، نمی‌توان تایید کرد که چند درصد پیشرفت حاصل شده است. مورد مهم دیگری هم که در این خصوص وجود دارد، اقناع مردم منطقه درخصوص مکان‌یابی سایت پسماند است؛ در پروژه‌های عمرانی بزرگ یک بخش ارزیابی اثرات مربوط به اثرات اجتماعی است که در خصوص سایت پسماند نیز باید این اتفاق بیفتد.
وی ادامه داد: سایت سروان 30 سال پیش به عنوان یک مرکز دفن پسماند موقت طراحی شد و تا همین چند سال پیش روی یادداشت‌ها و نامه‌هایی که در خصوص این منطقه بود، همچنان به عنوان منطقه موقت سراوان از آن یاد می‌شد. زمانی هم که شما به یک پروسه به چشم موقت نگاه می‌کنید، مدیریت نکردن آن توجیه‌پذیر می‌شود. به عنوان مثال شهرداری رشت از سال‌ها قبل می‌خواست چند طرح را در آنجا اجرا کند اما به دلیل موقت بودن پروژه این طرح‌ها اجرا نشده است.
طواف‌زاده افزود: سال‌ها طول کشید تا این رویکرد تغییر کند و به این نتیجه برسند که نگاه موقت به سایت پسماند سراوان باید تغییر کند. در همین راستا به این نتیجه رسیدند که منطقه باید دارای تصفیه‌خانه شیرآبه باشد. ساخت تصفیه‌خانه از الزامات یک مرکز دفن است که باید با توجه به مقیاس و خروجی شیرآبه آن محل ساخته شود. بین 8 تا 12 لیتر بر ثانیه خروجی شیرآبه سراوان است در حالی که تصفیه‌خانه‌ای که پس از کشمکش‌های فراوان ساخته شد، توان تصفیه 3 لیتر بر ثانیه را داشت که اصلاً جوابگوی شیرابه سراوان نبود.
وی اضافه کرد: ساخت این تصفیه‌خانه نیز با فشارهای دادگستری بود که شهردار وقت پذیرفته بود آن را بسازد اما زمانی که هزینه بالای نگهداری آن در ماه را دید، فعالیت تصفیه خانه را متوقف کرد! البته اگر هم فعالیت آن متوقف نمی‌شد، بازهم ما حداقل 9 لیتر بر ثانیه خروجی شیرآبه داشتیم که نتیجتاً کارآمد نبود. یک طرح جایگزین هم برای شیرآبه‌ها وجود داشت و پیشنهاد شد که در این منطقه یک تالاب مصنوعی ایجاد شود که این طرح نیز به نتیجه نرسید.
این فعال محیط زیست گفت: یک مولفه که می‌تواند به حل معضل پسماند سراوان کمک کند، جایگاه‌های حد واسط است که یک نمونه آن کارخانه کود آلی است. ما الان در رشت کارخانه کمپوست داریم که قرار بود زباله‌های رشت را تبدیل به کمپوست کند اما مدل کارخانه به شکلی است که در شرایط آب و هوایی میزان محدودی را می‌تواند تبدیل به کمپوست کند و همین میزان محدود نیز به دلایل مختلفی از جمله عدم نگهداری، مدیریت ناکارآمد و... به صورت کامل انجام نمی‌شود.
وی خاطرنشان کرد: هزینه‌ای هم که دولت برای آنجا متقبل شد تا حجم بیشتری از پسمانده تر تبدیل به کمپوست شود، با عملکرد نامناسب شهردار وقت به نتیجه‌ای نرسید و عملاً با وجود همه هزینه‌هایی که دولت متحمل شد، این اتفاق نیفتاد و حجم کارخانه کمپوست افزایش پیدا نکرد.