ابن سینا؛ دانشمند و نابغه حکمت و پزشکی

آیین اختتامیه همایش ملی بزرگداشت حکیم ابن سینا با حضور جمعی از استادان، ابن سینا پژوهان و چهره‌های فرهنگیِ بین المللی از جمله دبیرکل سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» و سفیر ترکمنستان در ایران در تالار اجتماعات شهید مطهری (ره) انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی طی سخنانی در این آیین بیان کرد: به یقین ابن سینا قبل از خود و در دوره خود و امروز از جمله چهره‌های سرآمد و در همه علوم قابل تصور، چون پزشکی، فلسفه، حکمت، ریاضیات، موسیقی و شیمی یکه تاز است.

او گفت: بوعلی سینا آن‌چنان مورد لطف خداوند و از چنان نعمت‌های خدادادی برخوردار شده بود که به نقل از او گفته اند: وقتی در مدرسه علمیه در اصفهان درس می‌خواندم، صدای چکش مسگر‌های کاشان مرا آزار می‌داد، یعنی گوش‌های تیزی داشت. یا درباره چشمان او گفته‌اند اگر تپه و کوهی در برابر چشم او نبود فرسنگ‌ها جلوتر را هم می‌دید. البته او در زمان خود مورد برخی بی‌مهری‌ها و بی‌فکری‌ها قرارگرفت و اتهام کفر هم به او زده شد تا جایی که خود گفت: کفر چو منی گزاف و آسان نبود / محکمتر از ایمان من ایمان نبود. به راستی ابن سینا همان کسی است که بهترین توصیف را در مورد حضرت علی (ع) بیان کرد و گفت: علی (ع) در میان مردم مانند معقول در میان محسوس است.

مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود مطرح کرد: در استان همدان و از روز اول شهریور در کنار مرقد ابن سینا به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و با همکاری اداره ارشاد و برخی نهاد‌های دیگر برنامه‌هایی برگزار شد و استادانی به ارائه مقاله پرداختند و سوگندنامه پزشکی نیز از سوی دانشجویان فارغ‌التحصیل قرائت گردید.

او تأکید کرد: معرفی و گرامیداشت بزرگانی، چون ابن سینا در یک روز میسر نیست. از همین روی یک هفته وقت برای این برنامه تنظیم شد. برنامه آینده ما هم برگزاری هفته حافظ خواهد بود، زیرا وسعت اندیشه این شخصیت‌ها و جهانی‌بودن آنان نیازمند فرصتی بیشتر است و در سطح بین‌المللی هم از طریق نمایندگی‌های ایران در خارج کشور برنامه‌هایی اجرا خواهد شد.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در پایان گفت: یکی از اقدامات مهم ما در انجمن این است که آثار غیرفارسی ابن سینا را با زبانی ساده‌تر، ترجمه و منتشر کنیم تا نسل جوان کشور، بیشتر و بهتر از آن بهره‌برداری کند.

ابن سینا؛ دانشمند نابغه و استثنائی

خسرو ناظری دبیرکل سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» گفت: برگزاری مراسم یادبود و گرامیداشت برای شخصیت‌هایی، چون ابن سینا از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی شایسته تحسین و تقدیر فراوان است. ابن سینا نابغه دوران و جهان و از شخصیت‌هایی است که نقش مؤثری در پیشرفت فلسفه و علوم دیگر برای بشر داشته و دارای میراثی گران بها و بی‌همتاست.

او تصریح کرد: نوآوری و ابتکارات این حکیم فرزانه تحول عظیمی در حوزه پژوهش و علوم ایجاد کرد و دانش استثنایی وی در رشته‌های ادبیات، قرآن کریم و کلام و نجوم و منطق و شعر، ریاضیات و پزشکی او را در بین همه معاصران ممتاز نمود.

دبیرکل سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» تأکید کرد: بیان عظمت شیخ‌الرئیس و دستاورد‌های علمی او در فرصت کوتاه ممکن نیست. آثار پزشکی وی از تأثیرگذارترین کتب در عرصه طب است، همچنین او تأثیری بنیادین در فلسفه اسلامی و فلسفه سده‌های میانی اروپا بر جا گذاشته است.

معاد روحانی در اندیشه بوعلی سینا

انشاءالله رحمتی استاد فلسفه اسلامی و ابن سیناپژوه اظهار کرد: وقتی فیلسوفی مانند ابن سینا در مورد معاد بحث می‌کند و نباید آن را فقط بحث متکلمانه در نظر بگیریم، چون برخی معتقدند که فیلسوف وقتی در مورد مباحث دینی بحث کند، از مدار فلسفه خارج شده است.

او تصریح کرد: به دو جهت بحث مرگ برای ابن سینا به عنوان فیلسوف مهم است؛ فلاسفه بحث فلسفه را وجود بما هو وجود می‌دانند؛ گویی وقتی بسیاری از فلسفه‌ها به خصوص فلسفه مدرن در مورد وجود حرف می‌زنند، آن را در حد وجود معطوف به مرگ درک می‌کنند و برای بعد از مرگ حرفی برای گفتن ندارند، ولی ابن سینا درباره وجود بعد از مرگ سخن می‌گوید و بند اجل برای او مسئله فلسفی است نه دینی.

استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز مطرح کرد: غایت فلسفه برای ابن سینا آن است که فلسفه قرار است ما را به کجا برساند؟ او معتقد است فلسفه قصد دارد کاری کند که انسان تبدیل به عالم عقلی شود؛ گویی انسان کامل غایت آفرینش است. او می‌گفت اگر در زندگی ادراک معقول نکرده باشیم و در حد محسوسات باقی بمانیم، چشم «حس» نمی‌تواند به ما معرفت ماندگاری بدهد و بخشی از وجود ما شود؛ بنابراین او به دنبال تجربه حیات معقول است و حیات معقول با رهایی از حیات محسوس امکان‌پذیر است. فلاسفه ملحد، چون به آخرت معتقد نیستند می‌گویند بعد از مرگ زندگی وجود ندارد و وارد این بحث نمی‌شوند، ولی کسانی که می‌گویند زندگی بعد از مرگ وجود دارد برخی به تناسخ باور دارند؛ یعنی نفس از بدنی وارد بدن دیگر می‌شود؛ بودیسم، هندوئیسم و... غالباً معاد تناسخی دارند و عذاب نفس، ماندن در این دنیاست و جسم مرده وارد جسم فردی فروتر خواهد شد.

رحمتی گفت: ابن سینا معتقد است که نفس ما در جهان دیگر باقی می‌ماند و بعد به وضع جسم می‌پردازد؛ او در «شفا» می‌گوید بخشی از معاد چیزی است که در شریعت نقل شده است و اثبات آن از طریق شریعت و تصدیق نبوت صورت می‌پذیرد.

در پایان این آئین نیز، از نجف‌قلی حبیبی و انشاءالله رحمتی به عنوان دو چهره برجسته ابن سیناپژوهی در ایران تجلیل شد.

گفتنی است در حاشیه این برنامه، حاضران از نمایشگاه آثار و اسناد مربوط به ابن سینا که به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی منتشر شده است، همچنین از نمایشگاه ماشین‌های ساده و مرکب در «معیار العقول» که از سوی موزه ملی علوم و فن آوری کشور در انجمن برگزار شد، بازدید کردند.