ابوطالبی: دوران پساجنگ نیازمند حکمرانی عقلانی و دیپلماسی سازنده است / آقای پزشکیان؛ عدم سخن گفتن جنابعالی، بحران را به روایت‌های غیررسمی واگذار می‌کند

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، حمید ابوطالبی معاون سیاسی دولت روحانی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت:

«هفت ضرورت راهبردی پساجنگ»

جناب رییس‌جمهور

پیش از وقوع جنگ، پیوند هم‌افزای دیپلماسیِ پیشگیرانه و توان بازدارندگی دفاعی است که از بروز درگیری جلوگیری می‌کند؛ اما درمرحله پس از آتش‌بس، این «دیپلماسی سازنده» و «سیاست خارجی فعال» است که فرآیند آتش‌بس را به وضعیت پایدار تبدیل می‌کند. در شرایط کنونی و جو به شدت احساسی کشور، که جریاناتی نیز بر التهاب آن می‌افزایند، جنابعالی، رییس‌جمهور و مسئول تصمیماتی هستید که بر آینده کشور و مردم عزیزمان تاثیر می‌گذارند. افزون بر این، حفظ و تعمیق رابطه دولت - ملت دراین شرایط پیچیده، ضرورتی تاریخی است؛ تا امید، آرامش، و ثبات دوباره درکشور استوار شود؛ با:

1) تثبیت گفتمان عقلانیت سیاسی در شرایط بحرانی

در نظریه‌های سیاست بحران، تاکید می‌شود که مشروعیتِ سیاستمداران در شرایط بحرانی نه‌تنها ازطریق تصمیم‌گیری‌های مؤثر بلکه با «تصویرسازی فعالانه» وضعیت نزد افکارعمومی بازتولید می‌شود. دراین راستا، تصویرسازی جنابعالی که منتخب ملت هستید نقشی حیاتی دارد؛ تا جامعه بداند بحران توسط چه الگویی مدیریت می‌شود. اگر این تصویرسازی به پراکنده‌گویی دیگران واگذارشود، میدانِ روایت به جریانات رادیکال یااحساسی منتقل می‌شود.

2) کاهش هیجانات جمعی برای کیفیت تصمیم‌گیری

هیجانات جمعی دردوران آتش‌بس، تمایل به قطبی‌سازی وتحریک احساسات دارند؛ درعین حال، علم تصمیم‌گیری مدرن تاکیددارد که تصمیمات باید در محیطی باحداقل هیجان وحداکثر داده‌های واقعی اتخاذشود. درغیر این‌صورت احتمال خطا، هزینه‌زایی وشکست دیپلماتیک بالا می‌رود. بنابراین خنثی‌سازی فضای احساسی درسطوح تصمیم‌گیر سیاست خارجی ضرورتی قطعی است.

3) مسئولیت‌پذیری حکمرانی و پیوند با امنیت ملی

وفق نظریه‌های حکمرانی خوب، در ساختارهایی مانند شورای عالی امنیت ملی، پاسخگویی مستقیم وشفاف رییس شورا به افکار عمومی عنصرکلیدی اعتمادسازی است. درغیر این‌صورت «سیاست اعلامی» و «سیاست اعمالی» دوگانه می‌شوند و این دوگانگی به کاهش سرمایه اجتماعی و مشروعیت نظام تصمیم‌گیری می‌انجامد.

4) بحران، آزمون مشروعیت و روایت حکمرانی

هر بحران، وضعیتی برای بازآفرینی یا تضعیف سرمایه نمادین دولت است. اگر مدیریت بحران شفاف، ارتباطی و اقناعی نباشد، مردم وضعیت را به جای نظم، بی‌ثباتی درک می‌کنند؛ و شکاف دولت - ملت تعمیق می‌شود. لذا اقدام رییس‌جمهور در توضیح مسیر سیاست خارجی، بخشی از «تولید نظم نمادین» است.

5) گفت‌وگوی مستقیم با مردم به مثابه راهبرد روانی - اجتماعی

براساس روان‌شناسیِ اجتماعیِ بحران، مردم دروضعیت تهدید امنیتی دچار اضطراب جمعی می‌شوند؛ که تنها با ارتباط مستقیم مسئولین و گفت‌وگوی رو در رو در امور سیاسی قابل تخفیف است. عدم سخن گفتن جنابعالی، بحران را به روایت‌های غیررسمی واگذارمی‌کند که می‌تواند مخرب باشد.

6) جنگ، یکپارچگی ملی و پشتیبانی از مدافعان کشور

بحران‌های امنیتی درکوتاه‌مدت اغلب موجب شکل‌گیری همبستگی اجتماعی وتقویت هویت جمعی می‌شوند. در ایران نیز تجربه حمله مستقیم متجاوزان و پاسخ دفاعی، موجی از ایرانیت، وفاق ملی، وهمدلی با نیروهای مسلح مدافع کشور ایجادکرد. این «ایرانیت» و «انسجام ملی»، فرصتی بی‌بدیل است؛ لذا: اگراین «افتخارات» پاس داشته نشوند، ونتوانند به سرمایه‌ای پایدار تبدیل گردند، ممکن است پس از فروکش کردن هیجانات، دوباره جامعه به قطبی‌سازی وبی‌اعتمادی بازگردد. پاسداری ازاین همبستگی نیازمند روایت‌سازی، قدردانی عملی ازمردم و مدافعان وترجمه این حمایت مردمی به سیاست‌های پایدار اجتماعی و اقتصادی است. در ادبیات سیاست امنیتی، این پدیده را «یکپارچگی دفاعی - مدنی» می‌نامند که پایه سرمایه نمادین درموقعیت‌های پرمخاطره است.

7) بازسازی جامعه مدنی و مرجعیت نخبگان

جامعه مدنی ونخبگان، نقش لایه میانی حکومت ومردم را ایفا می‌کنند. بحران اخیر نشان داد که اعتمادعمومی به مرجعیت نخبگان ونهادهای مدنی درحال بازسازی است. چراکه بهترین راه تقویت تاب‌آوری ملی ومدیریت بحران‌های آینده، تقویت شبکه‌های مدنی و گفت‌وگوهای آزاد است. در ادبیات توسعه سیاسی، این کار بخش مهمی از «پایداری دموکراتیک» تلقی می‌شود. لذا چنانچه این روند تعمیق نگردد وبه نهادهای مدنی و روشنفکران میدان داده نشود، سرمایه اجتماعیِ نوظهور فرسوده خواهدشد.

جناب پزشکیان

دربحران‌های این‌چنینی، اقتدار سیاسی در «جهت‌دهی احساسات مردم»، «هدایت هوشمندانه هیجان‌ها»، وتبدیل آن به «سرمایه اجتماعی مورد اعتماد» متجلی می‌شود. این امر نیازمند اقدام در: تصویرسازی فعال، تصمیم‌گیری غیرهیجانی، مسئولیت‌پذیری شفاف، مدیریت روایت بحران، و ارتباط مستقیم باجامعه است.

تمام این عناصر، ستون‌های حکمرانی عقلانی درموقعیت‌های بحرانی‌اند.

29222